Η σχέση της πίστης και της πανδημίας του κορονοϊού, μέσα από νηφάλια και διεπιστημονική προσέγγιση, βρέθηκε στο επίκεντρο της διαδικτυακής ημερίδας που οργάνωσε χθες το απόγευμα το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Με τίτλο «Πίστη και κορωνοϊός. Επιστημονικές και Θεολογικές προσεγγίσεις», η ημερίδα ασχολήθηκε με τα επίκαιρα ζητήματα που αναδύονται στη δημόσια συζήτηση εξαιτίας της πανδημίας και αποτυπώνονται στο επίπεδο των συνειδήσεων, των νοοτροπιών και των συμπεριφορών.
Οι εισηγητές/εισηγήτριες προσέγγισαν το θέμα υπό το πρίσμα της ποιμαντικής της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Θεολογίας, των Επιστημών Υγείας, των Φυσικών Επιστημών και της Επικοινωνίας. Παράλληλα, κατέθεσαν την επιστημονική τους άποψη για τη σχέση πίστης και πανδημίας, καθώς και για τις απηχήσεις της στην κοινωνία και σε κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.
Στον χαιρετισμό του ο Πρύτανης του ΑΠΘ, Καθηγητής Νικόλαος Γ. Παπαϊωάννου, υπογράμμισε τον κοινωνικό ρόλο που επιτελεί το Τμήμα Θεολογίας, ειδικά μέσα από τη διοργάνωση της συγκεκριμένης ημερίδας, η οποία προσεγγίζει μείζονα σύγχρονα ζητήματα. Σημείωσε, ακόμη, ότι η θεολογία, εκτός από επιστημονική μεθοδολογία, αποτελεί και καθημερινό βίωμα.
Το ζητούμενο που ανακύπτει δεν είναι μόνο η ασφαλής διέξοδος από την υγειονομική κρίση αλλά και η αντιμετώπιση των πολλών προβλημάτων που προκύπτουν τα οποία ταλανίζουν τον κόσμο, τόνισε ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ, Θεόδωρος Γιάγκου. «Αναζητώντας τη στάση της Εκκλησίας απέναντι στην ασθένεια και την πανδημία, δεν θα πρέπει ο άνθρωπος να οικειοποιείται τις βουλές και την παντοδυναμία του Θεού», υποστήριξε, ακόμη.
Ο Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Νίκος Μαγγιώρος, επισήμανε ότι «υποχρέωση της ακαδημαϊκής θεολογίας είναι να διαλέγεται και, ως ένα βαθμό, να προκαλεί, γιατί μόνο έτσι μπορεί να συμβάλλει στο πολύπλευρο έργο της Εκκλησίας».
“Πίστη και επιστήμη δεν συγκρούονται”
«Ο Θεός γράφει ίσια με στραβές γραμμές» ήταν ο τίτλος της ομιλίας του πρώτου εισηγητή, μητροπολίτη Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου. Ο κ. Άνθιμος ξεκίνησε την ομιλία του εξηγώντας τι είναι επιστήμη και τι πίστη. «Η επιστήμη ασχολείται με το επιστητό, με ό,τι βλέπει το μικροσκόπιο και το τηλεσκόπιο. Η πίστη δίνει υπόσταση στην ελπίδα. Η πίστη προς τον Θεό είναι μια εμπειρία και φέρνει στον άνθρωπο μια αρμονία στη σχέση του με τον Θεό», διευκρίνισε ο κ. Άνθιμος.
Ακόμη, έκανε λόγο για το αντίθετο της πίστης που «δεν είναι η απιστία. Είναι η υποψία ή η καχυποψία. Υπάρχουν άνθρωποι που παλεύουν με την πίστη τους και άνθρωποι που παλεύουν με την απιστία τους».
Ο μητροπολίτης Αλεξανδρούπολης μίλησε, επίσης, για την υποτιθέμενη σύγκρουση πίστης και επιστήμης, σημειώνοντας ότι «η πίστη και η επιστήμη δεν συγκρούονται. Φάνηκε ότι συγκρούονται όταν χτύπησαν χωρίς σεμνότητα την πόρτα του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας. Η εμπειρία του μυστηρίου είναι ένα προσωπικό βίωμα που μόνο όταν τη νιώσει κανείς θα την καταλάβει».
Τις «Κοινωνικές, οικονομικές και υγειονομικές διστάσεις της πανδημίας» ανέπτυξε ο Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics, Ηλίας Μόσιαλος, δίνοντας έμφαση στα ταυτοτικά χαρακτηριστικά τόσο της θεολογίας όσο και της επιστήμης. «Κάθε περίοδο η επιστήμη χαρακτηρίζεται από διαφορετικά ταυτοτικά μεθοδολογικά χαρακτηριστικά. Η θεολογία χαρακτηρίζεται από διαχρονικά ταυτοτικά χαρακτηριστικά, όπως είναι το μυστήριο της θείας ευχαριστίας. Το ερώτημα που τίθεται στους θεολόγους είναι αν ο τρόπος με τον οποίο ασκείται και διαχειρίζεται αυτό το χαρακτηριστικό αλλάζει ή μπορεί να αλλάξει. Δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης αλλά μεθόδου άσκησης του ταυτοτικού αυτού χαρακτηριστικού», επισήμανε.
“Επιστημονικός φονταμενταλισμός”
«Επιστήμη και Πίστη: συγκλίνουσες και αποκλίνουσες διαδρομές» ήταν ο τίτλος της ομιλίας του Καθηγητή του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Αναστασίου Πέτκου. «Η επιστήμη είναι αγνωστικιστική ως προς το ερώτημα περί της ύπαρξης του Θεού. Η αγωνιώδης υπερπροσπάθεια της επιστήμης να αντικαταστήσει την πίστη οδηγεί πολλές φορές σε φαινόμενα επιστημονικού φονταμενταλισμού αντίστοιχα με αυτά των θρησκειών», τόνισε ο κ. Πέτκου.
Την «απεικόνιση της σχέσης πίστης και επιστήμης στα μέσα επικοινωνίας» παρουσίασε η Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Ιωάννα Κωσταρέλλα. «Στην πανδημία δοκιμάζεται ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, τα δικαιώματά μας, η πίστη, ο τρόπος που λειτουργούν τα ΜΜΕ», ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Κωσταρέλλα.
Μιλώντας για την ενημερω-επιδημία, την υπερβολική δηλαδή ποσότητα πληροφοριών για ένα ζήτημα που είναι στην πλειονότητά τους αναξιόπιστες και δυσχεραίνουν την κατανόηση του ζητήματος, η κ. Κωσταρέλλα εξήγησε ότι «τα ΜΜΕ δεν είναι μόνο αγωγοί πληροφόρησης, αλλά αντίθετα ορίζουν το πεδίο της συζήτησης καθώς και τις αποδεκτές και μη συμπεριφορές των πολιτών». Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο φαινόμενο; «Χρειαζόμαστε κριτική σκέψη, εγγραμματισμό στα ΜΜΕ και εμπιστοσύνη στην επιστήμη», εξήγησε.
Αφού αναφέρθηκε στον τρόπο κάλυψης από τα ΜΜΕ του ζητήματος της θείας κοινωνίας το οποίο βρέθηκε στο επίκεντρο από την αρχή της πανδημίας, η κ. Κωσταρέλλα σημείωσε ότι «η πίστη θα πρέπει να συνεργαστεί με την επιστήμη. Η έξοδός μας στο φως θα καθορισθεί από τον δρόμο που χαράζει η επιστήμη και η πίστη θα στηρίξει τις κουρασμένες ψυχές».
“Η πανδημία δοκιμάζει την ανθρωπιά μας”
Για την «εντολή της αγάπης στον καιρό της πανδημίας» μίλησε ο Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Παναγιώτης Υφαντής. «Η πανδημία δοκιμάζει την ίδια την ανθρωπιά του ανθρώπου», υπογράμμισε ο κ. Υφαντής, συμπληρώνοντας ότι «η πίστη δεν αρνείται την ασθένεια, τη φθορά, την οδύνη, την απώλεια. Οι πιστοί καλούνται να υιοθετούν εκείνες τις στάσεις και συμπεριφορές που ανταποκρίνονται στο κοινωνικό τους χρέος ως προς την προστασία των ευπαθών ομάδων και των ηλικιωμένων».
Ο κ. Υφαντής μίλησε, ακόμη, για τις ακραίες φωνές που προήλθαν από κληρικούς και μοναχούς κατά την περίοδο της πανδημίας οι οποίοι ασχολήθηκαν με δαιμονολογία και οδήγησαν στην ανυπακοή. «Η άρνηση της ύπαρξης του κορονοϊού προσβάλλει πολλούς ανθρώπους που ασθένησαν ή θρηνούν κάποιον δικό τους», σημείωσε. «Η άποψη ότι ο ναός λειτουργεί ως μια αεροστεγής κάψουλα αποτελεί μια μορφή ευσεβοφανούς μαγείας», υπογράμμισε ο κ. Υφαντής, αναρωτώμενος «πόσο χριστιανική είναι μια διχαστική διδασκαλία στο όνομα της αγάπης».
Ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Πέτρος Παναγιωτόπουλος, μίλησε για τις «Επιστημονικές προτάσεις και τον εκκλησιαστικό λόγο. Η ηθική του διαλόγου και οι ανασφάλειές του». «Ο αρνητισμός ή η αμφιβολία υπονομεύουν το επιστημονικό κύρος ως υποκείμενο σε συμφέροντα πολιτικών ή σκοτεινών κέντρων. Όσοι δυσκολεύονται να κατανοήσουν την ύπαρξη και τη λειτουργία της Εκκλησίας στον 20ο αιώνα, θεωρούν πως έτσι μπορούν να ταυτίσουν την πίστη με τη δεισιδαιμονία», επισήμανε.
Την ημερίδα συντόνισε ο δημοσιογράφος Σταύρος Τζίμας.
