Ο προορισμός μας, ως άνθρωποι και χριστιανοί, είναι να γίνουμε Άγιοι. Αποτελεί εντολή του Χριστού, είναι επιταγή των καιρών μας. Με αγώνα πάντα και με δυσκολίες, μέσα από περιπέτειες και προκλήσεις, πρέπει να καταφέρουμε, ώστε να αρνηθούμε την υποβάθμιση και να καταφύγουμε στην άρνηση σε κάθε τι μου μας μειώνει, μας φθείρει, μας ταλαιπωρεί ψυχικά και σωματικά. Πρότυπα έχουμε τους Αγίους μας. Σε μας ανήκει η απόφαση για να αγωνισθούμε, σε μας ανήκει και η ελπίδα ότι θα πετύχουμε. Ηττοπάθεια δεν χωρά στον αγώνα ούτε και υπερβολές, γιατί μάλλον θα τον αμαυρώσουν.
Η Εκκλησία κατά καιρούς -και από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια- ανακηρύσσει Αγίους από τους Μάρτυρες των κατακομβών και του Κολοσσαίου μέχρι εκείνων όχι απλά του αιώνα μας, αλλά των ημερών μας.Ενώ η Εκκλησία είναι εργαστήριο αγιότητας, στίς ημέρες μας βλέπουμε εργοστάσιο αγιοποιήσεων.
Απαραίτητη διευκρίνιση: η αποδοχή της αναγνώρισης Αγίων από τα θεσμικά εκκλησιαστικά όργανα είναι αδιαπραγμάτευτη και αληθινή. Η βεβήλωση μνήμης Αγίων είναι προσβολή του αγώνα τους και εμπάθεια από άλλους που δεν κατάφεραν ό,τι εκείνοι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο κομπλεξισμός υπερπερισσεύει στον εκκλησιαστικό χώρο διαχρονικά.
Η αναγνώριση Αγίων όμως δεν μπορεί να είναι υποκινούμενη ή απόρροια υπερβάλλουσας συμπάθειας σ’ ένα πρόσωπο, όντως ενάρετο. Πρέπει να αποτελεί ώριμη απάντηση σε αβίαστο συλλογικό αίτημα του εκκλησιαστικού πληρώματος. Όταν μάλιστα εκδηλώνεται άρνηση αναγνώρισης μια και δύο φορές, αν το αίτημα αυτό μειωθεί σε επιμονή, αυτό σημαίνει ότι δεν ήταν σοβαρό και φερέγγυο. Αν όμως αυξηθεί, θα αντικατοπτρίζει όντως το λαϊκό αίσθημα έναντι της διαφαινόμενης «αδικίας» της μη αποδοχής του αιτήματος. Μόνο με απτά επιχειρήματα αγιότητας (ενάρετη βιωτή, μαρτύριο, συγγραφικό έργο, διδαχή, θαύματα, προορατικό χάρισμα, μυροβλύζοντα λείψανα κ.ά.) μπορούμε να προχωράμε και όχι με συναισθηματικό βιασμό. Χρειάζονται αποδείξεις σοβαρές και άνεση χρόνου.
Ως εδώ καλά είναι και γνωστά όλα. Είδαμε όμως το τελευταίο χρονικό διάστημα ασκητικές και ενάρετες προσωπικότητας να κατατάσσονται στο αγιολόγιο και μας προβληματίζει λίγο. Μήπως ακουμπάμε την υπερβολή ; Ίσως να έχει ανάγκη ο χριστιανός ένα αποκούμπι, μια καταφυγή στους δύσκολους καιρούς που ζούμε και να ψάχνει να βρει ακόμη περισσότερους Αγίους, σύγχρονούς του ή και συντοπίτες του. Δεν σημαίνει όμως αυτό ότι πρέπει να ικανοποιηθεί το θέλω του.
Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι τις πρόσφατες αγιοκατατάξεις δεν τις διαχειριστήκαμε με πνευματική σοβαρότητα. Ως άμεση δικαιολογία βρίσκεται εκείνη ότι συνυπάρξαμε, είμαστε σύγχρονοί τους και έχουμε πρόσφατες και ιδιαίτερες αναμνήσεις συναναστροφής. Τρέχουν οι πάντες μετά την επίσημη αγιοποίηση προσώπων να προσκυνήσουν τα λείψανά τους ή τα αντικείμενά τους. Δίνουν την εντύπωση ότι αιωρείται μια αμφισβήτηση και με τις ενέργειες τους προσπαθούν να πείσουν εαυτούς και αλλήλους περί της ορθότητας των απαιτήσεων και των αποφάσεων, που είναι κατά πάντα και δια πάντα σεβαστές.
Τις ατέλειωτες σειρές για προσκύνηση σκηνωμάτων ή μνημάτων νεοφανών αγίων οι ίδιοι τις επαναλαμβάνουν με την αυτή τάξη και καρτερία έξω από ένα εξομολογητήριο; Πλησιάζουν έτσι το Άγιο Ποτήριο στην Θ. Ευχαριστία; Πού είναι οι χιλιάδες των χριστιανών που έσπευδαν προ ετών να θαυμάσουν και να τιμήσουν τον ενάρετο ιερομόναχο Βησσαρίωνα της Ι. Μονής Αγάθωνος; Λησμόνησαν τον ενθουσιασμό τους, αραίωσαν τις επισκέψεις και τώρα οι ίδιοι τρέχουν αλλού ……..
Παρόμοιος είναι ο προβληματισμός για την έκδοση βιβλίων ως γραπτών μαρτυριών για νεοφανέντας Αγίους. Τόσοι τόμοι της εκκλησιαστικής βιβλιογραφίας δεν μπορούν να συγκριθούν με την ποσότητα των βιβλίων που έχουν κυκλοφορήσει για τους Αγίους που γίνεται εδώ λόγος. Είναι ασύγκριτοι γιατί, αν ενωθούν όλα όσα έχουν γραφτεί ή ειπωθεί κατά Άγιο ως κουβέντες και αποφθέγματα, θα πρέπει να ξεπερασθούν ακόμα και τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, οι δε λεπτομέρειες κατά την καταγραφή των λεχθέντων απαιτεί μαγνητόφωνο καταγραφής ή ικανότητες στενογράφου. Όλα αυτά τα κάνουν πνευματικά παιδιά παντός χώρου που γράφουν και μιλούν, άνδρες και γυναίκες, για τον γέροντά τους χθες, Άγιο σήμερα.
Μια φορά να συναντήθηκαν, κάτι έχουν να πουν.Σίγουρα από τα παραπάνω τίποτα δεν θα ήθελαν οι Άγιοι λόγω αληθινής ταπεινοφροσύνης , οι άνθρωποι όμως άλλα σκέπτονται και θέλουν και για διάφορους σκοπούς. Παρεξήγησαν αρκετοί την ευλογία που τους επιφύλαξε η Θεία Πρόνοια να είναι αυτόπτες μάρτυρες και αυτήκοοι διδαχών Αγίων προσώπων. Η προβολή δεν είναι πάντα για τους αγίους, αλλά για τον ψευτοκομπασμό τους η για τον πορισμό τους, δυστυχώς.
Δεν αγωνίσθηκαν κάποιοι στην αγιότητα για να καλλιεργείται σε άλλους η αυταρέσκεια και ο εγωισμός της όποιας γνωριμίας μαζί τους. Παρεξηγήθηκαν οι σχέσεις ή και έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης απ’ άλλους. Η Εκκλησία βέβαια αποφάνθηκε ορθά και υπεύθυνα, για να ενδυναμώνεται η πίστη μας και όχι για ικανοποίηση των κάθε λογής συμφερόντων μας.
Είναι γεγονός οτι θα πρέπει να υπογραμμίσουμε τον εορτασμό και την προβολή νεοφανών Αγίων (Οσία Σοφία η εν Κλεισούρα π.χ.) με σεμνότητα, διάκριση, και ιεροπρέπεια. Είναι εκείνοι οι Αρχιερείς και Ιερείς, κληρικοί και λαϊκοί που δεν υπέκυψαν στον πειρασμό της αλόγιστης προσωπικής προβολής και οικονομικής εκμετάλλευσης. Είναι οι περιπτώσεις που αποσκοπούν μόνο στην ψυχική ωφέλεια του ποιμνίου τους και είναι προς τιμήν τους που αποτελούν τις φωτεινές και αξιομίμητες εξαιρέσεις.
Δεν αμφισβητούμε την αγνή προσπάθεια και πρωτοβουλία όπου υπάρχει, αλλά και δεν παραδίδουμε βορά στον εγωισμό και στην υλική κερδοφορία όσων καπηλεύονται άγια πρόσωπα. Ο υπερβάλλων ζήλος δεν είναι και ο καλύτερος συνήγορος σε πνευματικά θέματα, ακουμπά πολλές φορές τ’ άκρα και γίνεται θέαμα. Ταυτόχρονα διαπιστώνουμε και έναν φετιχισμό ως προς τα πλέον απίθανα αντικείμενα προσωπικής χρήσης των Αγίων. Πρέπει να προβληματισθούμε για την νοσηρή αυτή κατάσταση, υπάρχουν και όρια, των οποίων η κατάρριψη οδηγεί στην φαιδρότητα.
Όλες οι εποχές δεν θα πάψουν να ψάχνουν να βρουν τους Αγίους τους και το παράδειγμά τους προς ωφέλεια πνευματική και μίμηση αληθινή. Πρέπει να προσέξουμε πότε και πώς θα πιέζουμε για την αναγνώρισή τους, πώς θα τους τιμάμε και θα τους προβάλλουμε. Υπάρχει και το μέτρο. Η υπέρβαση γελοιοποιεί, η εύρεση οικοδομεί.