ORTHODOXIA.INFO | Αντώνης Τριανταφύλλου Οι λέξεις που επιστράτευσε ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας για να σχολιάσει την αποστολή του απαντητικού ειρηνικού γράμματος από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο στον Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο αποτελούν μνημείο ανάρμοστης φρασεολογίας.
Ο κ. Ιλαρίωνας θεωρείται ως το «νούμερο 2» του Πατριαρχείου της Μόσχας. Διαδέχθηκε τον Κύριλλο μετά την ανάρρησή του στον Πατριαρχικό θρόνο στην επίζηλη θέση του υπεύθυνου των εξωτερικών εκκλησιαστικών σχέσεων. Επομένως, οι δηλώσεις του δεν απηχούν προσωπικές θέσεις, αλλά έχουν θεσμική βαρύτητα. Οταν ο πιο επικοινωνιακά προβεβλημένος εκκλησιαστικός άνδρας της ρωσικής Εκκλησίας, μετά τον Πατριάρχη Κύριλλο, χρησιμοποιεί απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για την Εκκλησία της Ελλάδος, σημαίνει ότι εκφράζει επίσημη θέση.
«Λυπούμαστε που η Ελλαδική Εκκλησία έλαβε μια τέτοια απόφαση (σ.σ. για την αναγνώριση της Ουκρανίας), αλλά με αυτό καταλαβαίνουμε ότι η Ελλαδική Εκκλησία δεν είναι ανεξάρτητη», είπε ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας σε ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Οι δηλώσεις του κ. Ιλαρίωνα αποδεικνύουν – για μια ακόμη φορά – την αντίληψη που έχει η Μόσχα για τις διορθόδοξες σχέσεις. Αντιλαμβάνεται, μέσα από το δικό της στρεβλό πρίσμα, ότι μεταξύ των μελών της οικογένειας των 15 παλαίφατων και νεοπαγών Πατριαρχείων και τοπικών Εκκλησιών δεν υπάρχει ισοτιμία και ίσο κύρος, αλλά πολλές ταχύτητες.
Το Πατριαρχείο της Μόσχας χρησιμοποιεί απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για την Εκκλησία της Ελλάδος επιχειρώντας να υποβαθμίσει τόσο την ίδια την ύπαρξη και το κύρος της όσο και – κατά συνέπεια – το βάρος της απόφασης της Αθήνας να αναγνωρίσει την Ουκρανία.
Ο κ. Ιλαρίωνας υποστήριξε ακόμη ότι «δεν υπάρχει πλήρης αυτοκεφαλία στην Ελλάδα, αφού οι μισοί Ιεράρχες σχεδόν είναι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, επομένως δεν υπάρχει καμία εξωτερική πολιτική, πάντα ακολουθούν τη στάση του Πατριαρχείου». Αυτή η σκέψη εν πρώτοις δείχνει έναν άνθρωπο με άγνοια της εκκλησιαστικής ιστορίας και του τρόπου που ιδρύθηκε και διοικείται σήμερα η Εκκλησία της Ελλάδος, κάτι που δύσκολα μπορεί να γίνει πιστευτό ακόμα και από αφελείς.
Διαβάζοντας πίσω από τις λέξεις, ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ δεν αποκαλύπτει τίποτα περισσότερο από την βαθύτερη αντίληψη της Μόσχας ότι η ελλαδική είναι μια ατελής Εκκλησία. Πρακτικά, ο κ. Ιλαρίωνας υποστήριξε ότι η επιστολή Ιερώνυμου και η de facto και de jure αναγνώριση της Ουκρανίας από την Εκκλησία της Ελλάδος είναι πράξη υποτέλειας προς το Φανάρι και όχι προϊόν ελεύθερης βούλησης με βάση τους Ιερούς Κανόνες.
Οι δηλώσεις Ιλαρίωνα δεν εκπλήσσουν τους γνώστες των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Θα πρέπει, όμως, να ανησυχήσουν όσους σε κάθε ευκαιρία επιχειρούν -ίσως από υπερβολικό ιδεαλισμό- να αιτιολογήσουν κάθε πράξη της Μόσχας. Τα όσα δήλωσε ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ αποδεικνύουν πόσο επικίνδυνη και στρεβλή είναι η αντίληψη περί διορθόδοξων σχέσεων που έχει και συνεχίζει να καλλιεργεί η Μόσχα.
Στα ουσιαστικά, ευχάριστο είναι πως ο «υπουργός Εξωτερικών» του Πατριαρχείου της Μόσχας περιορίστηκε στις δηλητηριώδεις -σε περιεχόμενο- δηλώσεις και στο ευχολόγιο «καμία άλλη τοπική Εκκλησία να μην ακολουθήσει το θλιβερό παράδειγμα της Ελλαδικής Εκκλησίας». Επανέλαβε, βέβαια, τις παλαιότερες απειλές περί κυρώσεων, διακοπής κοινωνίας και μνημόνευσης του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου ή διακοπής αποστολής προσκυνητών στην Ελλάδα ως αντίμετρο για την αναγνώριση της Ουκρανίας. Απομένει να φανεί αν όντως η Μόσχα έχει πρόθεση να διακόψει τη μνημόνευση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου και αφετέρου αν θα επιτύχει να επιβάλλει στα τουριστικά πρακτορεία και οργανισμούς της χώρας την απαγόρευση εξόδου τουριστών και προσκυνητών προς την Ελλάδα. Εν τέλει αν το Πατριαρχείο της Μόσχας έχει το θάρρος να διαβεί έναν «Ρουβίκωνα» που το ίδιο δημιούργησε.