Τη λειτουργία ως τζαμί της Μονής της Χώρας του περικαλλούς βυζαντινού ναού της Κωνσταντινούπολης εγκαινίασε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ειδική τελετή στην οποία συνδέθηκε απ’ ευθείας από το προεδρικό μέγαρο μέσω τηλεδιάσκεψης την Δευτέρα 6 Μαϊου 2024.
Πρόκειται για το μνημείο με τα πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, η οποία επίσης λειτουργεί ως τζαμί.
«Τα τελευταία 21 χρόνια, έχουμε αναστηλώσει 5.500 μνημεία προγόνων στη χώρα μας και σε όλη τη γεωγραφία της καρδιάς μας» είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος στην εισαγωγική του ομιλία στην τελετή, η οποία αφορούσε την ολοκλήρωση των έργων αναστήλωσης και συντήρησης 201 ιστορικών μνημείων από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων (Κοινωφελών Ιδρυμάτων) ανά την Τουρκία και στην Πρίστινα του Κοσόβου.
«Βλέπω αυτή τη σημαντική τελετή σήμερα ως μια ακόμα ένδειξη της ευαισθησίας που επιδεικνύουμε όσον αφορά την προστασία της κληρονομιάς» συνέχισε ο Ταγίπ Ερντογάν, ενώ όταν ήρθε η σειρά στη Μονή της Χώρας έδωσε τον λόγο στον επαρχιακό μουφτή της Κωνσταντινούπολης, Σαφί Αρπάγκιους, ο οποίος ανέφερε: «Κύριε πρόεδρε, έπειτα από 79 χρόνια, αναστηλώνεται και ξανανοίγει για τους πιστούς από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων. Το “Καριγέ” μετατράπηκε σε μουσείο 79-80 χρόνια μετά το τέμενος της Αγίας Σοφίας. Ήταν ένα μέρος που εχρησιμοποιείτο ως τζαμί προηγουμένως. Αυτό το τζαμί, που έγινε μουσείο μετά το 1947, ανακαινίστηκε και επισκευάστηκε με τις προσπάθειες και την υποστήριξη των ιδρυμάτων μας και σήμερα, με τη βοήθεια του Θεού, θα αποδοθεί ξανά για προσευχή και θα υποδεχτεί τους πιστούς στην Κωνσταντινούπολη».
Στο σημείο αυτό ο Τούρκος πρόεδρος έδωσε το πρόσταγμα για να κοπεί η κορδέλα των εγαινίων: «Έχεις το ψαλίδι στα χέρια σου και την κορδέλα μπροστά σου. Όλοι μαζί να πούμε “εις το όνομα του Κυρίου” (για Αλλάχ μπισμιλάχ) και να κόψουμε την κορδέλα. Με το καλό»!
Το τζαμί θα λειτουργεί στο πρότυπο της Αγίας Σοφίας. Tα ψηφιδωτά στους τοίχους στον χώρο της προσευχής καλύφθηκαν, ενώ καθορίστηκε περιοχή που θα την επισκέπτονται οι τουρίστες με ξεναγό.
Η εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, το καθολικό του πάλαι ποτέ μοναστικού συγκροτήματος, χρονολογείται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα, ενώ τα μοναδικά ψηφιδωτά και νωπογραφίες της φιλοτεχνήθηκαν τον 14ο αιώνα, από το 1305 έως το 1320, επί βασιλείας Παλαιολόγων.
Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την ‘Αλωση της Πόλης, και με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου της Τουρκίας το 1945 έγινε μουσείο. Μετά την απόφαση αυτή ειδικοί από τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτέλεσαν ένα τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των ψηφιδωτών και νωπογραφιών, ξηλώνοντας τους σοβάδες που τα κάλυπταν. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1948 και ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα το 1958. Το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945 και ένα χρόνο αργότερα, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το μνημείο θα λειτουργήσει και πάλι ως τζαμί.
ΣΥΡΙΖΑ: Δεν νοείται «θετικό κλίμα» στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις σε βάρος των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας
«Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ καταδικάζει απερίφραστα την απόφαση των τουρκικών Αρχών για την έναρξη λειτουργίας της Μονής της Χώρας ως μουσουλμανικού τεμένους» αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην οποία προστίθεται «η απολογητική, υποχωρητική, κατώτερη των περιστάσεων αντίδραση / απάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών στην νέα πρόκληση Ερντογάν, να μετατρέψει σε τζαμί, μετά από την Αγία Σοφία, τη Μονή της Χώρας, είναι αποκαλυπτική του είδους της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί η κυβέρνηση έναντι της Τουρκίας. Λίγες μόλις μέρες πριν από την επίσκεψη του κ. Πρωθυπουργού, η χαλαρή αντίδραση του ΥΠΕΞ απέναντι σε αυτή την τουρκική πρόκληση όχι μόνο έναντι της Ελλάδας αλλά έναντι του διεθνούς καθεστώτος των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, έναντι της διεθνούς κοινότητας, μαρτυρά πολλά για τον πώς εννοεί ο κ. Μητσοτάκης τις … “κόκκινες γραμμές”: ξεθωριασμένες και ευέλικτες έναντι των πάγιων τουρκικών προκλήσεων και επιθετικότητας, στο πλαίσιο της πάγιας υποβάθμισης που εξυπηρετεί το κυβερνητικό αφήγημα περί “θετικού κλίματος”. Όμως δεν νοείται “θετικό κλίμα” στις Ελληνοτουρκικές σχέσεις σε βάρος των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας».
«Η νέα τουρκική πρόκληση δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία. Επιβάλλει στην κυβέρνηση να προβεί άμεσα στις απαραίτητες διπλωματικές ενέργειες απέναντι στη νέα αυτή τουρκική πρόκληση και να καταστήσει σαφές στην γείτονα ότι τέτοιες απαράδεκτες ενέργειες επιβαρύνουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παραβιάζουν το πνεύμα και το γράμμα της Διακήρυξης των Αθηνών και δημιουργούν επικίνδυνα για την χώρα μας τετελεσμένα» συνεχίζει η ανακοίνωση του η οποία καταλήγει ως εξής: « ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ καλεί την κυβέρνηση να ασκήσει επιτέλους συγκροτημένη εθνική στρατηγική στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στο πλαίσιο προτάσεων που έχουμε καταθέσει, αντί να τις διαχειρίζεται με μικροπολιτική, επικοινωνιακή λογική, βάζοντας το κομματικό πάνω από το εθνικό συμφέρον».
ΥΠΕΞ: Πρόκληση η λειτουργία της Μονής της Χώρας ως μουσουλμανικού τεμένους
«H απόφαση των Τουρκικών Αρχών για την έναρξη της λειτουργίας της Μονής της Χώρας ως μουσουλμανικού τεμένους συνιστά πρόκληση για τη διεθνή κοινότητα καθώς αλλοιώνει και προσβάλλει τον χαρακτήρα της ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO ανήκον στην ανθρωπότητα», τονίζει το υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του για το εν λόγω θέμα.Υπογραμμίζει δε πως «η διατήρηση του οικουμενικού χαρακτήρα μνημείων και η τήρηση των διεθνών προτύπων προστασίας της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί σαφή διεθνή υποχρέωση που δεσμεύει όλα τα κράτη».
ΚΙΝΑΛ: Η μετατροπή σε τζαμί αποτελεί σοβαρή πρόκληση που φέρει την υπογραφή Ερντογάν
«Η μετατροπή σε τζαμί και της Μονής της Χώρας, ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς με μοναδικά στον κόσμο βυζαντινά ψηφιδωτά, αποτελεί μια πολύ σοβαρή πρόκληση που φέρει την υπογραφή του Τούρκου Προέδρου Ρ. Τ. Ερντογάν» επισημαίνει το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής, με ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του κόμματος.
Σημειώνει πως οι συνέπειες της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι εμφανείς, με τους ειδικούς να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το μοναδικό αυτό μνημείο.
«Η ελληνική κυβέρνηση, αν και γνώριζε από τον Αύγουστο του 2020 την εν λόγω απόφαση του Τούρκου Προέδρου, δεν έκανε τίποτα όλο αυτό το διάστημα για να την αποτρέψει, με αποτέλεσμα τα εγκαίνια να οριστούν μία εβδομάδα πριν την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα», υποστηρίζει το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και τονίζει: «Για μία ακόμα φορά αποδεικνύεται, δυστυχώς, ότι ο ελληνοτουρκικός διάλογος στερείται βάσης ειλικρινούς συναντίληψης, ενώ η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να ενδιαφέρεται περισσότερο για τη δημιουργία πολιτικών εντυπώσεων παρά για την ουσιαστική προάσπιση των εθνικών συμφερόντων».
Επιπλέον, αναφέρει, η ΕΕ ας σταματήσει να κάνει τον Πόντιο Πιλάτο μπροστά στις μεθοδεύσεις του κ. Ερντογάν.
