Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024 | 9:40

Η βαθιά ταπείνωση του ανθρώπου και το απέραντο έλεος του Θεού

Ιωάννης Καραβιδόπουλος
Ιωάννης Καραβιδόπουλος
Ο κ. Ιωάννης Καραβιδόπουλος, είναι Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. ειδικός στην ερμηνεία της Καινής Διαθήκης

Του ιδίου συγγραφέα:

Το αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής προέρχεται από την Α΄ επιστολή του Απ. Παύλου προς τον μαθητή του Τιμόθεο, που στις 22 Ιανουαρίου η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του. Είναι σε μετάφραση το εξής: 

«Παιδί μου Τιμόθεε, αυτό που λέω είναι αλήθεια κι αξίζει να γίνει πέρα για πέρα αποδεκτό: Ο Ιησούς Χριστός ήρθε στον κόσμο για να σώσει τους αμαρτωλούς· και πρώτος ανάμεσά τους είμαι εγώ. Ακριβώς όμως γι’ αυτό με ελέησε, για να δείξει ο Ιησούς Χριστός σ’ εμένα πρώτον όλη του τη μακροθυμία, ώστε να γίνω παράδειγμα για κείνους που πρόκειται να πιστέψουν σ’ αυτόν και να οδηγηθούν έτσι στην αιώνια ζωή. Παντοτινή, λοιπόν, τιμή και δόξα στον αιώνιο βασιλιά, τον άφθαρτο, τον αόρατο, τον μόνο σοφό Θεό. Αμήν» (Α΄Τιμ.1,15-17).

Το ανάγνωσμα αρχίζει με μια μεγάλη αλήθεια της πίστης μας που ήταν η πίστη της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας αλλά και της Εκκλησίας σε κάθε εποχή, και που την εισάγει ο Παύλος στο πρωτότυπο κείμενο της επιστολής του με τη στερεότυπη φράση «πιστός ο λόγος και πάσης αποδοχής άξιος», που συνήθως με τη φράση αυτή προαναγγέλλει μια αλήθεια που την παρέλαβε από την πρώτη Εκκλησία και τη μεταφέρει όχι μόνο στον Τιμόθεο αλλά και σε όλους τους Χριστιανούς που θα διαβάσουν την επιστολή. Η αλήθεια αυτή διατυπώνεται με τα ίδια περίπου λόγια σε όλα τα βιβλία της Καινής Διαθήκης: Ο Χριστός ήλθε στον κόσμο όχι για να κρίνει αλλά για να σώσει τους αμαρτωλούς. Ο Θεός δεν βλέπει ασυγκίνητος αφ΄ υψηλού τον άνθρωπο να χάνεται, αλλά γίνεται άνθρωπος και μπαίνει μέσα στην ανθρώπινη ιστορία με σκοπό να σώσει τον άνθρωπο. Σε έναν ύμνο των Χριστουγέννων ακούμε: «Ιδών ο Κτίστης ολλύμενον τον άνθρωπον χερσίν, ον εποίησε, κλίνας ουρανούς κατέρχεται» (τροπάριο της α΄ ωδής του Κανόνα των Χριστουγέννων).

Μετά από αυτή τη γενική αρχή της πίστης ο Απόστολος προβαίνει σε μια αυστηρή για τον εαυτό του ομολογία : «… αμαρτωλούς· και πρώτος ανάμεσά τους είμαι εγώ». Ο Παύλος, αυστηρός τιμητής του εαυτού του ίσως για την προ της επιστροφής του καταδίωξη των χριστιανών, αλλά τώρα αυτοεξεταζόμενος ενώπιον του Αγίου Θεού, ομολογεί ότι είναι ο πρώτος ανάμεσα στους αμαρτωλούς. Τέτοια βαθιά ταπείνωση αισθάνεται μόνο όποιος έζησε τη μεταμορφωτική Χάρη του Θεού στη ζωή του που τον μετέβαλε από διώκτη σε ένθερμο κήρυκα του Εσταυρωμένου και Αναστημένου Χριστού. Την ταπεινοφροσύνη θεωρούν οι Πατέρες της Εκκλησίας και ιδιαίτερα οι ασκητικοί συγγραφείς ως την πρώτη και σημαντικότερη αρετή. Εδώ ας σημειώσουμε ότι οι λέξεις ταπεινός-ταπείνωση-ταπεινοφροσύνη, καθώς μεταφέρθηκαν από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο στον χριστιανικό, υπέστησαν μια εννοιολογική διαφοροποίηση, χαρακτηριστική της μεταπλαστικής επιδράσεως του χριστιανικού πνεύματος μέσα στην ανθρώπινη κοινωνία. Στην αρχαία ελληνική γραμματεία ταπεινός είναι ο κοινωνικά ασήμαντος, ο κατώτερος, ο χωρίς υπόληψη και δύναμη, αυτός που έχει δουλικό φρόνημα. Για πρώτη φορά η ταπείνωση και οι συναφείς με αυτήν έννοιες παίρνουν θετικό νόημα στην Καινή Διαθήκη και εν συνεχεία στη χριστιανική γραμματεία και δηλώνουν την απαλλαγή του ανθρώπου από την εγωκεντρική αυτοπεποίθηση και την εγκατάλειψή του στα χέρια του Θεού, καθώς επίσης και το άνοιγμα προς τον συνάνθρωπο. Υπόδειγμα άκρας ταπεινώσεως στα βιβλία της Καινής Διαθήκης προβάλλεται ο μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού, ταπεινωθείς Χριστός (βλ.π.χ. Φιλιπ.2,8).

Στο κείμενό μας ο Απ. Παύλος σε μια κάθετη θεώρησή του ενώπιον του Θεού αυτοχαρακτηρίζεται ως ο πρώτος μεταξύ των αμαρτωλών, που είλκυσε  τη μακροθυμία του Θεού, ως απόστολος όμως και ιεραπόστολος σε μια οριζόντια θεώρησή του σε σχέση με τους αναγνώστες του αποτελεί  με τη Χάρη του Θεού «παράδειγμα για κείνους που πρόκειται να πιστέψουν σ’ αυτόν και να οδηγηθούν έτσι στην αιώνια ζωή». Λίγο πριν από το ανάγνωσμά μας λέγει ότι ο Θεός τον ελέησε γιατί  «αγνοών εποίησε εν απιστία», αλλά στην περίπτωσή του «υπερεπλεόνασε» η Χάρη του Θεού. Ο Απ. Παύλος δεν ενδιαφέρεται με όσα γράφει να μας δώσει μια πνευματική αυτοβιογραφία, αλλά η σκέψη του εκτείνεται σ’ αυτούς που πρόκειται να πιστέψουν. Μετάνοια για όσα έκανε εν αγνοία του και άπειρο έλεος του Θεού γι’ αυτόν και για όλους είναι οι δυο πόλοι που καθορίζουν την πορεία του μεγάλου Αποστόλου, που είναι παράλληλα πρότυπο και για κάθε χριστιανό.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ