Ύστερα από σειρά πρωτοβουλιών προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης μιας κοινά αποδεκτής λύσης, οι οποίες όμως δεν απέδωσαν το παραμικρό, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου πήρε την μεγάλη απόφαση. Μνημόνευσε κανονικά τον Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, θέτοντας de facto την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας στα Δίπτυχα, τη λίστα δηλαδή των Ορθοδόξων Εκκλησιών που αναγνωρίζει η Εκκλησία της Κύπρου.
Ο Προκαθήμενος της αρχαιότερης Αυτοκέφαλης Εκκλησίας μετά τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία, από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στην Ορθόδοξη Εκκλησία για το θέμα του ουκρανικού Αυτοκεφάλου προσπάθησε να κρατήσει ισορροπίες. Έλαβε σειρά πρωτοβουλιών ώστε να δημιουργηθούν μηχανισμοί απεμπλοκής από την κρίση αλλά κάθε φορά προσέκρουε στην κάθετη άρνηση της Εκκλησίας της Ρωσίας που σε κάθε ευκαιρία χρησιμοποιούσε την ουκρανική κρίση για να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Η κατάσταση για τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο δεν ήταν εύκολη ούτε και εντός της Συνόδου του, αρκετά μέλη της οποίας τάχθηκαν ανοιχτά κατά της απόφασης του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, στηρίζοντας ουσιαστικά τις θέσεις της Μόσχας. Μητροπολίτες όπως οι Κύκκου, Λεμεσού και Ταμασού που δεν έκρυψαν ποτέ τις ιδιαίτερες σχέσεις με την ρωσική Εκκλησία τοποθετήθηκαν αρκετές φορές δημόσια για το θέμα, μη κρύβοντας πως η θέση τους ήταν στην κατεύθυνση της μη αναγνώρισης.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ
Τον προηγούμενο Σεπτέμβριο κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος έφερε εκτός ημερησίας διατάξεως το θέμα της Ουκρανίας, διαβάζοντας στους αρχιερείς ένα προσχέδιο επιστολής προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην οποία ούτε λίγο ούτε πολύ του έγραφε πως από την στιγμή που οι προσπάθειες του για ειρήνευση δεν απέδωσαν καρπούς και το θέμα παραμένει άλυτο, η Εκκλησία της Κύπρου συντάσσεται με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Η αντίδραση ορισμένων συνοδικών στο άκουσμα αυτής της επιστολής ανάγκασε τον Κύπρου Χρυσόστομο να αποσύρει την πρόταση αφού η άρνηση συγκεκριμένων προσώπων σε οτιδήποτε θα δυσαρεστούσε την Μόσχα ήταν ξεκάθαρη.
Σε εκείνη τη συνεδρίαση όμως, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου συνειδητοποίησε πως βρισκόταν έναντι της Ιστορίας. Άνθρωποι που γνωρίζουν καλά το πως σκέφτεται και κινείται σημείωσαν στο orthodoxia.info πως τότε ήταν που αποφάσισε ότι η αναγνωριση ήταν μονόδρομος.
Αποφάσισε ως Προκαθήμενος να αρθεί στο ύψος της ευθύνης του και να λάβει την απόφαση εκείνη που θα ήταν αντάξια της ιστορικής πορείας της Εκκλησίας Κύπρου αλλά και της θέσης της στον ορθόδοξο κόσμο.
Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ
Αν και αρκετοί κοντινοί του άνθρωποι περίμεναν πως ο Αρχιεπίσκοπος θα έκανε την κίνηση κατά τη διάρκεια του συλλείτουργου στα ονομαστήρια του τον ερχόμενο μήνα, ο Κύπριος Προκαθήμενος τους εξέπληξε επιλέγοντας να κινηθεί κατά τη διάρκεια χειροτονίας ενός νέου επισκόπου, του Αρσινόης Παγκράτιου που τέλεσε σήμερα στη Μονή της Χρυσορροϊάτισσας.
Πληροφορίες του orthodoxia.info πως η πρώτη αντίδραση έγινε στο άκουσμα της μνημόνευσης από τον μητροπολίτη Λεμεσού που βρισκόταν συμπροσευχόμενος στο ναό και αποχώρησε.
Η απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου θεωρείται βέβαιο πως θα ξεσηκώσει σοβαρές αντιδράσεις από τους αντιφρονούντες αν και ήδη σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της Εκκλησίας κάνουν έκκληση να επικρατήσει σύνεση και νηφάλιος λόγος.
Σε κάθε περίπτωση, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου έχει αποδείξει πως δεν διστάζει να συγκρούεται σφοδρά όταν κρίνει πως αυτό χρειάζεται, θεωρείται δεδομένο πως γνώριζε καλά τι θα προκαλέσει αυτή του η ενέργεια.
Ήδη στην Ελλάδα φιλορωσικά blogs επισημαίνουν το γεγονός πως ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος κινήθηκε χωρίς τη συμφωνη γνώμη της Συνόδου του, κάτι το οποίο με ταχύτητα «αστραπής» άρχισαν να διαδίδουν σκληροπυρηνικές φιλο-ρωσικές φωνές όπως ο Νικολάϊ Ντανιλεβιτς, κληρικός της ρωσικής Εκκλησίας στην Ουκρανία ο οποίος εμμέσως πλην σαφώς καλεί κληρο και λαό σε αμφισβήτηση του Αρχιεπισκόπου.
«Προφανώς, πρέπει να περιμένουμε σκληρές δηλώσεις από τους Κυπρίους επισκόπους που μπορεί ακόμη και να φτάσουν στο σημείο να μην συλλειτουργούν με τον Αρχιεπίσκοπο μέχρι να αλλάξει τη θέση του» γράφει χαρακτηριστικά ο Ντανίλεβιτς ο οποίος κατέχει τη του αναπληρωτής επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της ρωσικής Εκκλησίας στην Ουκρανία.
Σημειώνεται πως μετά το Οικουμενικό Πατριαρχείο, την Εκκλησία της Ουκρανίας έχουν αναγνωρίσει, η Εκκλησία της Ελλάδος και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.