Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024 | 9:48

Το φως που ελευθερώνει

ORTHODOXTV.GR

Γνωρίστε την Ορθόδοξη Εκκλησιαστική Τηλεόραση και δείτε τις προτάσεις της.

Ένας εξαιρετικά ενδιαφέρων συλλογικός τόμος κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Ἐν πλῶ με τίτλο Το φως που ελευθερώνει και υπότιτλο Οντολογικές, υπαρξιακές και ψυχολογικές διαστάσεις της Εξομολόγησης.  Το βιβλίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά και στα αγγλικά, στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ, με επιμέλεια των π. Stephen Muse και π. Βασιλείου Θερμού.

Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερις θεματικές ενότητες: 1) Για μια θεολογία της εξομολόγησης, 2) Το πρόσωπο του πνευματικού, 3) Ψυχολογία και εξομολόγηση, 4) Εξομολόγηση και σύγχρονη κουλτούρα. Κάθε ενότητα περιλαμβάνει τέσσερα ξεχωριστά κείμενα. Οι συνολικά δεκαέξι συγγραφείς εξετάζουν το θέμα της Εξομολόγησης από διάφορες πλευρές, καταθέτοντας αξιολογότατες σκέψεις, οι οποίες ανοίγουν δρόμους σε μια ουσιαστικότερη κατανόηση του Μυστηρίου της Μετανοίας.

Μερικές επισημάνσεις για το βιβλίο:

Δεν είναι βιβλίο για κληρικούς μόνο. Αν και τα κείμενα είναι εξαιρετικά χρήσιμα για όσους ασκούν το λειτούργημα του πνευματικού, είναι εξίσου ενδιαφέροντα για τα λαϊκά μέλη της Εκκλησίας, για όλους δηλαδή όσους αφορά βιωματικά το μυστήριο. Κείμενα όπως αυτό του π. Ελισσαίου του Σιμωνοπετρίτη για τις υπαρξιακές πτυχές της σχέσης πνευματικού και εξομολογουμένου ή του Επισκόπου Ιωάννου Αμπντάλλα για τους ρόλους και τα όρια αυτής της σχέσης, είναι πολύ χρήσιμα για μια ορθή κατανόηση αυτής της σχέσης με θεολογικές προϋποθέσεις. Ακόμα και κείμενα τα οποία φαίνονται να αφορούν πρωτίστως τους ιερείς, όπως αυτά του π. Stephen Muse για τις πνευματικές προϋποθέσεις του λειτουργήματος, ή του π. Παναγιώτη Παπαγεωργίου για τον ιερέα ως πνευματικό μεσίτη, αφορούν όλο το πλήρωμα, καθώς η πνευματική πατρότητα είναι ακριβώς λειτούργημα που ασκείται εντός της εκκλησιαστικής κοινότητας και όχι αυτονομημένη από το Σώμα προσωπική σχέση, όπως ενίοτε εκλαμβάνεται. Ακόμα και το κείμενο του Επισκόπου Αλεξίου Trader, το οποίο αναφέρεται στην εξομολόγηση στον χώρο της μοναστικής ζωής, έχει γενικότερο ενδιαφέρον για όλους, καθώς δίνει, τηρουμένων των αναλογιών, υπόδειγμα βίωσης του μυστηρίου της Μετανοίας.

Υπάρχουν ιδιαίτερα σημαντικά κείμενα για την κατανόηση της ουσίας της  εξομολόγησης: Ο π. Ζαχαρίας Ζαχάρου με την παρουσίαση της θεολογίας της εξομολόγησης ως μυστηρίου καταλλαγής, κάνει καίριες επισημάνσεις για το πώς θα περάσει η μετάνοια από το ψυχολογικό στο οντολογικό επίπεδο. Ο π. Ευάγγελος Γκανάς με ένα εξαιρετικό κείμενο για την εξομολόγηση ως συγκρότηση του εαυτού, μας παρουσιάζει την ιστορική εξέλιξη της εξομολόγησης και τη σημασία που αυτή έχει για την κατανόηση κάποιων πραγμάτων και παράλληλα προχωράει σε μια συζήτηση με τη σύγχρονη σκέψη, διατυπώνοντας μια πρόταση για το πώς θα μπορούσε ο σύγχρονος άνθρωπος να βιώσει το μυστήριο με τρόπο που να αγγίζει τον πυρήνα της αμαρτωλότητάς του. Ο κ. Αριστοτέλης Παπανικολάου επισημαίνει με αναλυτικό τρόπο πώς ο πιστός θα περάσει από την νομική κατανόηση της εξομολόγησης στη μετάνοια ως αποκατάσταση ειλικρινούς σχέσης με τον Θεό και πώς η εξομολόγηση επηρεάζει τις επιθυμίες μας. Ο π. Χρυσόστομος-Γρηγόριος Τύμπας, λαμβάνοντας υπόψη τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά της ορθόδοξης πνευματικότητας, προχωρεί σε μια ανάλυση ενόψει των χαρακτηριστικών της νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας, για να βοηθήσει σε μια σύγχρονη θεωρία και πράξη της εξομολόγησης.

Υπάρχουν ενδιαφέροντα κείμενα για τη σχέση της ψυχολογίας με την εξομολόγηση, θέμα το οποίο συνειδητά ή ασυνείδητα υποβόσκει ή επηρεάζει τη σκέψη του σύγχρονου ανθρώπου. Ο π. Αδαμάντιος Αυγουστίδης παρουσιάζοντας τις ψυχικές διαταραχές και τις μορφές υπό τις οποίες αυτές εκφράζονται ενίοτε στην εξομολόγηση και ο π. Αθανάσιος Παραβάντσος γράφοντας σχετικά με το πώς η ψυχοπαθολογία μπορεί να μεταμφιέζεται σε πνευματικότητα, μας υποψιάζουν για την ανάγκη διάκρισης των καταστάσεων με σκοπό την βοήθεια στον δοκιμαζόμενο άνθρωπο. Ο π. Τιμόθεος Παυλάτος πραγματεύεται την σχέση και την διαφορά της ψυχοθεραπείας από την εξομολόγηση. Ο π. Βασίλειος Θερμός, με ένα πολύ διαφωτιστικό κείμενο, επιμένει ιδιαίτερα στην ανάγκη της εξατομίκευσης και της αντιμετώπισης των ζητημάτων του κάθε προσώπου ξεχωριστά.

Δύο κείμενα έχουν ιδιαίτερη αξία για να προφυλάξουν πνευματικούς και πιστούς από στρεβλώσεις: ο π. Γρηγόριος Παπαθωμάς ασχολείται με τους τρόπους υιοθέτησης των Ιερών Κανόνων στο μυστήριο της εξομολόγησης. Αφού διευκρινίζει ιστορικά τα σχετικά με την εγκυρότητα ορισμένων κανόνων, τοποθετεί τα θέματα της ακρίβειας και της οικονομίας για να προφυλάξει και από τη νομική κατανόηση των κανόνων και από άλλες παρεκτροπές. Ο π. Νικόλαος Δουληγέρης με το κείμενο του για τον πνευματικό μπροστά στον έρωτα και τη σεξουαλικότητα, αφού κάνει μια θεολογική και ιστορική τοποθέτηση, αναφέρεται στις στρεβλώσεις που παρουσιάστηκαν στο παρελθόν αλλά επιβιώνουν και σήμερα, προτείνοντας έναν διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης των θεμάτων αυτών.

Κλείνουμε με το κείμενο του κ. Δημήτρη Καραγιάννη. Ενώ ο τίτλος του «Εκπαίδευση εξομολόγων» δημιουργεί την εντύπωση ότι θα προτείνει έναν τεχνικό τρόπο κατάρτισης, στην πραγματικότητα μιλάει για την βιωματική εκπαίδευση των κληρικών στην ταπείνωση, στο έλεος, στην υπομονή, στη διάκριση, στην αυτογνωσία, στην αυθεντικότητα, στην οντολογία, στην κατανόηση της ειδικής ψυχοπαθολογίας, στην ελευθερία, στη χαρά, στη διαχρονικότητα του «νυν και αεί».

Από το τελευταίο κείμενο παίρνουμε και το περιστατικό –διδακτικότατο για όλους μας– που περιγράφει για τον εαυτό του ο νέος Άγιος, ο π. Πορφύριος: «Αυτούς που ερχόντουσαν να εξομολογηθούν τους εζεματούσα τον πρώτο καιρό, στην αρχή… Συγχωρήστε με, αδελφοί, δεν ήξερα, δεν είχα πείρα. Αλλά όταν ξαναέρχονταν συνειδητοποίησα ότι καμιά βοήθεια δεν προσέφεραν τα επιτίμια. Είπα, τι κάνω; Είδα και μια ευχή του Αγίου Βασιλείου και εκεί στηρίχτηκα και σωφρονίστηκα…..».

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Τελευταίες αναρτήσεις:

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ