Θρησκεία και πολιτική στον Ορθόδοξο κόσμο

Ο ανά χεί­ρας τό­μος δι­ε­ρευ­νά τον τρό­πο με τον οποίο το Οικου­με­νι­κό Πα­τρι­αρ­χείο, το ηγε­τι­κό πνευ­μα­τι­κό κέ­ντρο στην Ορ­θό­δο­ξη Εκ­κλη­σία με έδρα την Κων­στα­ντι­νού­πο­λη, αντι­με­τώ­πι­σε την πρό­κλη­ση των πο­λι­τι­κών εξε­λί­ξε­ων από την επο­χή της Τουρ­κο­κρα­τί­ας μέ­χρι σή­με­ρα.

Το βι­βλίο σκι­α­γρα­φεί το πώς υπό τους Οθω­μα­νούς, πα­ρά τις δύ­σκο­λες πε­ρι­στά­σεις, κα­τά­φε­ρε το Πα­τρι­αρ­χείο να αντλή­σει από την τε­ρά­στια συμ­βο­λι­κή και ηθι­κή του δύ­να­μη και ορ­γά­νω­ση για να προ­α­σπί­σει την ενό­τη­τα και την κα­θο­λι­κό­τη­τα της Ορ­θό­δο­ξης Εκ­κλη­σί­ας, το πώς αγω­νί­στη­κε να επι­τε­λέ­σει αυτό το έρ­γο κα­τά την πε­ρί­ο­δο της ανά­δυ­σης του εθνι­κι­σμού όταν οι Εκ­κλη­σί­ες εντός των νέ­ων εθνών-κρα­τών κή­ρυσ­σαν μο­νο­με­ρώς την αυτο­νο­μία τους υπο­κύ­πτο­ντας σε το­πι­κές εθνι­κές επι­τα­γές και τον τρό­πο με τον οποίο ανα­με­τρή­θη­κε η Εκ­κλη­σία, κα­τά τον εικο­στό αιώ­να, με την άνο­δο της εθνι­κι­στι­κής Τουρ­κί­ας, την πα­ρακ­μή της Ορ­θο­δο­ξί­ας στη Μι­κρά Ασία και με τον Ψυ­χρό Πό­λε­μο.

Το βι­βλίο ολο­κλη­ρώ­νε­ται με την εκτί­μη­ση της θέ­σης και των προ­ο­πτι­κών του Πα­τρι­αρ­χείου στην πε­ρι­ο­χή του και γε­νι­κό­τε­ρα στον σύγ­χρο­νο κό­σμο.

Ο Πα­σχά­λης Μ. Κι­τρο­μη­λί­δης είναι Ελ­λη­νο­κύ­πρι­ος πο­λι­τι­κός επι­στή­μο­νας, ιστο­ρι­κός δι­α­νο­ού­με­νος και κα­θη­γη­τής πα­νε­πι­στη­μίου. Γεν­νή­θη­κε στις 11 Μα­ΐου 1949 στη Λευ­κω­σία. Η έρευ­νά του εστι­ά­ζε­ται στην ιστο­ρία της πο­λι­τι­κής σκέ­ψης, ενώ το κύ­ριο πε­δίο ενα­σχό­λη­σης του είναι ο Δι­α­φω­τι­σμός στη Νο­τι­ο­α­να­το­λι­κή Ευρώ­πη και πιο συ­γκε­κρι­μέ­να ο κε­ντρι­κός ρό­λος του Νε­ο­ελ­λη­νι­κού στοι­χείου.

Σπού­δα­σε πο­λι­τι­κή επι­στή­μη και νε­ό­τε­ρη ιστο­ρία στα Πα­νε­πι­στή­μια Wesleyan και Harvard των ΗΠΑ. Ανα­κη­ρύ­χθη­κε δι­δά­κτο­ρας Φι­λο­σο­φί­ας του Πα­νε­πι­στη­μίου Harvard και από το 1980 έχει δι­δά­ξει ιστο­ρία των πο­λι­τι­κών θε­ω­ρι­ών στο Πα­νε­πι­στή­μιο Αθη­νών. Επί­σης, έχει δι­δά­ξει στα πα­νε­πι­στή­μια Μπρά­ντα­ϊς, Κέ­ι­μπριτζ και Οξ­φόρ­δης, στην Ανω­τά­τη Σχο­λή Κοι­νω­νι­κών Επι­στη­μών στο Πα­ρί­σι, στο Ευρω­πα­ϊ­κό Πα­νε­πι­στη­μι­α­κό Ιν­στι­τού­το της Φλω­ρε­ντί­ας, κα­θώς και στο Κέ­ντρο Με­λε­τών της Ιτα­λι­κής Ανα­γέν­νη­σης Villa I Tatti του Πα­νε­πι­στη­μίου Χάρ­βαρντ στη Φλω­ρε­ντία. Με­τα­ξύ άλ­λων, έχει δι­α­τε­λέ­σει Πρό­ε­δρος του Κέ­ντρου Επι­στη­μο­νι­κών Ερευ­νών της Κύ­πρου, της Ευρω­πα­ϊ­κής Ένω­σης για την Ιστο­ρία της Πο­λι­τι­κής Σκέ­ψης, και της Ελ­λη­νι­κής Εται­ρεί­ας Πο­λι­τι­κής Επι­στή­μης, δι­ευ­θυ­ντής του Κέ­ντρου Μι­κρα­σι­α­τι­κών Σπου­δών κα­θώς και του Ιν­στι­τού­του Νε­ο­ελ­λη­νι­κών Σπου­δών του Εθνι­κού Ιδρύ­μα­τος Ερευ­νών, και μέ­λος του Επι­στη­μο­νι­κού Συμ­βου­λίου της Βου­λής των Ελ­λή­νων.

Με το ση­μα­ντι­κό­τα­το επι­στη­μο­νι­κό του έρ­γο έχει ανα­δεί­ξει δι­ε­θνώς τη ση­μα­σία του Νε­ο­ελ­λη­νι­κού Δι­α­φω­τι­σμού στη δι­α­μόρ­φω­ση της νέ­ας ελ­λη­νι­κής ταυ­τό­τη­τας και την προ­ε­τοι­μα­σία της Επα­νά­στα­σης του 1821, μέ­σα από τη δυ­να­μι­κή προ­σπά­θεια σύν­θε­σης των φι­λε­λεύ­θε­ρων ιδε­ών του Ευρω­πα­ϊ­κού Δι­α­φω­τι­σμού και της Ορ­θό­δο­ξης πνευ­μα­τι­κής πα­ρά­δο­σης του προ­ε­πα­να­στα­τι­κού ελ­λη­νι­σμού.

Ο Πα­σχά­λης Κι­τρο­μη­λί­δης τι­μή­θη­κε με το Βρα­βείο Προ­μη­θέ­ας 2019, «Συ­νο­λι­κής Προ­σφο­ράς στην Ελευ­θε­ρία», από το ΚΕ­ΦίΜ.