Ένα βήμα πιο κοντά έρχονται Ελλάδα και Ουκρανία, που συμφώνησαν να έχουν στενότερη συνεργασία σε ακαδημαϊκό, θεολογικό και ανθρωπιστικό επίπεδο.
Συγκεκριμένα, στο Μνημόνιο Συνεργασίας που συνυπέγραψαν ο Γενικός Γραμματέας Θρησκευμάτων της Ελλάδας, Γιώργος Καλαντζής, και ο επικεφαλής της Ουκρανικής Υπηρεσίας για την εθνοτική πολιτική και την ελευθερία της συνείδησης, Viktor Yelenski, περιλαμβάνονται συνεργασίες σε τομείς όπως οι ακαδημαϊκές ανταλλαγές φοιτητών και καθηγητών θεολογίας και ανθρωπιστικών σπουδών, η διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας στην Ουκρανία, η ενίσχυση των βιβλιοθηκών των ουκρανικών θεολογικών ακαδημιών με σύγχρονη ελληνική βιβλιογραφία.
Επιπλέον συμφωνήθηκε η θεσμική συνεργασία μεταξύ θεολογικών σχολών των δύο χωρών, καθώς και η υλοποίηση προγραμμάτων ποιμαντικής επιμόρφωσης για ιερείς που διακονούν σε νοσοκομεία, στον στρατό ή σε τραυματίες πολέμου.
Κατα την διάρκεια της τελετής υπογραφής του μνημονίου που πραγματοποιήθηκε στο ιστορικό κτήριο του «Οίκου του Μητροπολίτη», στον εμβληματικό χώρο της Αγίας Σοφίας του Κιέβου, ο κ. Καλαντζής στάθηκε στον ιδιαίτερο πνευματικό δεσμό που ενώνει Έλληνες και Ουκρανούς μέσα από την κοινή ορθόδοξη πίστη. Εξήρε «το υψηλό φρόνημα του ουκρανικού λαού που με γενναιότητα υπερασπίζεται την ανεξαρτησία και την ελευθερία του», υπογραμμίζοντας ότι αυτό αποτελεί παράδειγμα για μικρότερα έθνη που αντιμετωπίζουν απειλές από ισχυρότερους γείτονες. Όπως σημείωσε, η υπογραφή του Μνημονίου στο Κίεβο αποτελεί «μια ελάχιστη ένδειξη σεβασμού αλλά και έμπρακτης απόδειξης της αλληλεγγύης της Ελλάδας», ενώ ευχήθηκε η ειρήνη να επιστρέψει σύντομα στη χώρα.
«Πρόκειται για μια νέα και πολύτιμη ώθηση στην ανάπτυξη της Θεολογίας στην Ουκρανία», δήλωσε ο Viktor Yelenski, εξηγώντας ότι «οι άνθρωποι στρέφονται προς τη θρησκεία για να απαντήσουν σε υπαρξιακά ζητήματα στα οποία δεν μπορούν να απαντήσουν οι άλλες επιστήμες».
«Αυτό είναι ένα νέο ερέθισμα για την ανάπτυξη της θεολογικής επιστήμης. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς εποχή με μεγαλύτερη ανάγκη για θεολογία από τις εποχές παγκόσμιων αναταραχών, όπως οι καιροί του πολέμου. Είναι ακριβώς σ’ αυτήν την εποχή που, καθώς άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους, γεννιούνται ερωτήματα: “Πού είναι ο Θεός; Πώς το επέτρεψε; Τι θα συμβεί με εμάς; Τι θα γίνει με τον κόσμο; Τι μας περιμένει μετά τον θάνατο;”» είπε χαρακτηριστικά.
Τόνισε μάλιστα ότι η φιλοσοφία, οι κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες δεν μπορούν να απαντήσουν σ’ αυτά τα ερωτήματα, και γι’ αυτό η κοινωνία στρέφεται στη θεολογία – στην επιστήμη που έχει το βλέμμα της στραμμένο στην αιωνιότητα.
Αναφέρθηκε επίσης στη σημασία του διαλόγου για την πίστη στον 21ο αιώνα και ευχαρίστησε θερμά τον Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων για την παρουσία του στο Κίεβο.
Μετά την υπογραφή, η ελληνική αποστολή επισκέφθηκε την Ιερά Μονή του Αγίου Μιχαήλ, όπου συναντήθηκε με τον Προκαθήμενο της Αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, Μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο.
Ο Μητροπολίτης καλωσόρισε την αποστολή με θερμά λόγια, σημειώνοντας τους πως βρίσκονται στο «πνευματικό κέντρο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, σημείο τιμής και μνήμης των νεοτέρων ηρώων του ουκρανικού έθνους». Μιλώντας για την κατάσταση στη χώρα, υπογράμμισε πως ο λαός της Ουκρανίας «αντλεί δύναμη από την ακλόνητη πίστη, την ανδρεία των υπερασπιστών του και την υποστήριξη φίλων και διεθνών εταίρων». Δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει «για την αλληλεγγύη και τη στήριξη της Ελλάδος», ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την «προφητική απόφαση παραχωρήσεως του Τόμου της Αυτοκεφαλίας», καθώς και στην Εκκλησία της Ελλάδος για τη στήριξή της.
Ο κ. Καλαντζής, στην αντιφώνησή του, υπογράμμισε τη «μοναδική θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στον Χριστιανισμό και ειδικότερα στην Ορθοδοξία», επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα το αναγνωρίζει ρητά στο Σύνταγμά της. Εξήρε τον ρόλο της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας, η οποία, όπως είπε, στηρίζει «πνευματικά και θυσιαστικά τον ουκρανικό λαό στον δίκαιο αγώνα του για ελευθερία και αξιοπρέπεια».
Η επίσκεψη της ελληνικής αντιπροσωπείας ολοκληρώθηκε με μετάβαση στο Πατριαρχικό Σταυροπήγιο του Αγίου Ανδρέα, όπου πραγματοποιήθηκε συνάντηση εργασίας με τον Πατριαρχικό Έξαρχο, Επίσκοπο Κομάνων Μιχαήλ.
