Ένα χαμόγελο γλυκειάς μελαγχολίας για τα χρόνια της νιότης μου ζωγραφίσθηκε στο πρόσωπό μου καθώς ήλθε στην μνήμη μου, αναλογιζόμενος τον τίτλο που θα έδινα στις σκέψεις μου, η κινηματογραφική ταινία με τον χαρακτηριστικό τίτλο «To Sir with love» (Στον κύριό μας,- τον δάσκαλό μας-, με αγάπη), σε σκηνοθεσία James Clavell και πρωταγωνιστή τον Sidney Poitier.
Χαρακτηριστικός τίτλος, πολύ δε περισσότερο χαρακτηριστικά τα δρωμενα. Επέλεξα αυτόν τον τίτλο, διότι μου καλλιεργεί την διάθεση να απευθυνθώ, ως Έλληνας πολίτης, με ειλικρινή διάθεση, ευγένεια και σεβασμό προς την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κα Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, για την σχέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον τόπο μας με το ευσεβές Γένος των Ελλήνων, λαμβάνοντας αφορμή από τις δύο ιστορικές επετείους που καλούμεθα να εορτάσουμε.
Η θητεία Σας στην Προεδρία, κυρία Πρόεδρε, συμπίπτει με δύο κορυφαία γεγονότα του Ελληνισμού. Την επέτειο της Εθνικης Παλιγγενεσίας, της συμπλήρωσης 200 ετών από την Εθνεγερσία του 1821, και την επέτειο 100 χρόνων από την Μικρασιατική Καταστροφή. Αυτά τα γεγονότα δεν είναι μεταφυσικές υποθέσεις, που επαφίενται στην κρίση των αναζητήσεων εκάστου ή τα κριτήρια της ιδεοληψίας του, αλλά είναι η ιστορία του Γενους μας, χειροπιαστή, βιωμένη, ζώσα, καθημερινή μνήμη. Είναι ιστορία πόνου, θυσίας, αγώνων, πιστότητας στην συνείδηση, αιματος, δακρύων, θανάτου υπέρ πίστεως και πατρίδος.
Ο αγωνιστής Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έλεγε: «Ο Θεός έβαλε την υπογραφή του για την σωτηρία της πατρίδος και δεν την παίρνει πίσω». Και ο όρκος των ανδρών του Ιερού Λόχου ανέφερε: «Ως Χριστιανός Ορθόδοξος ορκίζομαι να διαμείνω πιστός εις την θρησκείαν μου και εις την πατρίδα μου. Ορκίζομαι να χύσω και αυτήν την τελευταία ρανίδα του αίματός μου υπέρ της πίστεως και της πατρίδος μου. Να χύσω το αίμα μου, για να νικήσω τους εχθρούς της θρησκείας μου ή να αποθάνω ως Μάρτυς για τον Ιησού Χριστό». Γι’ αυτό και σε κάθε Θεία Λειτουργία κατά την Μεγάλη Είσοδο ο Επίσκοπος μνημονεύει «των υπέρ πίστεως και πατρίδος ευσεβώς αγωνισαμένων και ευκλεώς πεσόντων».
Αυτό το λειτουργικό ήθος πηγάζει από την πίστη, την ευσέβεια, τον πόνο, τους αγώνες, την θυσία, το μαρτύριο, τους διωγμούς της Εκκλησίας και του λαού μας, που ανέδειξαν Νεομάρτυρες και Φιλοπάτριδες. Η Ορθόδοξη Εκκλησία με το «κρυφό σχολειό» και το Ψαλτήρι διέσωσε την ελληνική γλώσσα και την αυτοσυνειδησία του Γένους των Ελλήνων. Ορθοδοξία και Ελλάδα είναι έννοιες άρρηκτα δεμένες και συνυφασμένες ιστορικά. Δεν πρόκειται συνεπώς μόνο περί μιάς εθνικής επετείου, αλλά περί συζεύξεως, αλληλοπεριχωρήσεως, κοινής πορείας και αδιατάρακτης ενότητας Ελληνισμού και Ορθοδοξίας.
Σήμερα, 200 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, η πολιτική επιδιώκει την μεταχείριση των λαών για την στήριξη προσωπικών, εθνικιστικών, φυλετικών, διεθνών στρατηγικών και άλλων συμφερόντων. Είμαστε μάρτυρες μιάς δαιμονικής καταστάσεως βίας και τρομοκρατίας. Άνθρωποι χάνονται, δολοφονούνται ανυποψίαστοι, πεινάνε, ασθενούν, φοβούνται, ενώ η θάλασσα έγινε νεκροταφείο ελπίδων. Που λόγος για το δικαίωμα στην ζωή, για το θείο δώρο της ειρήνης, για την αμοιβαιότητα και την αλληλεγγύη, που δίνουν νόημα στην καθημερινή βιοτή και στην ύπαρξή μας;
Ειναι δυστυχως γεγονος οτι κάποιες φορές οι άνθρωποι της ιδεοληψίας και της εξουσίας σε όλα τα επίπεδα, λόγω ενός διαφορετικού αξιακού κώδικα που καλλιεργείται (αν δεν επιβάλλεται) από μιάν άλλη κουλτούρα, μια δική τους αντίληψη για τον χριστιανισμο, που δεν διαφέρει από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά μιάς νεοπροτεσταντικής ηθικής, αποδιδουν στον εαυτο τους μια γήινη ταυτοτητα που τους γεμιζει επαρση, και νομιζουν οτι είναι πιο αγωνιστές απο εκείνους που τους συντριβει η ιστορια, ή τους απογοητεύει ο κόσμος, ή αγωνίζονται μαζί τους για έναν κόσμο δίκαιο και ειρηνικό, απλό και ανεπιτήδευτο, αγαπητικό και ελπιδοφόρο «εν γη ερημω, εν διψει καύματος, εν γη ανυδρω» (Δευτερ. 32,10).
Αυτή η πραγματικότητα εκφράζει σε όλες τις περιπτώσεις έναν επαρχιωτισμό, δηλαδή μια στείρα πραγματικότητα ενάντια στην καθολικότητα και την οικουμενικότητα, μια πραγματικότητα μίζερη και κακόμοιρη, η οποία εξαγριώνει, πληγώνει, φθείρει και διαφθείρει συνειδήσεις, θέλει οπαδούς και όχι μέλη.
Η επέτειος της Εθνικής Παλιγγενεσίας, αυτή η μοναδική επέτειος, η γιορτή των Ελλήνων και της δημοκρατίας, που καλούμεθα να την γιορτάσουμε με δέος, συγκίνηση, χαρά, ενθουσιασμό, ελπίδα, προσδοκία, δοξολογία, ευχαριστία, ευγνωμοσύνη, όραμα και ενθουσιασμό, μας φωτίζει να διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά του ευσεβούς Γένους των Ελλήνων, την σημασία και συνέχεια της ιστορικής ιδιοπροσωπείας και εκκλησιαστικής αυτοσυνειδησίας του Νέου Ελληνισμού, για να μπορέσουμε να μοιρασθούμε με όλη την Οικουμένη το όραμά μας για μια άλλη πρότασηποιότητα ζωής που θα καρποφορεί σε πολλές πλευρές της ιστορίας της Πατρίδας, της Ευρώπης, όλου του κόσμου.
Η αγιοτόκος αυτή Πατρίδα, η Ελλάδα μας, με τόσους Αγίους, Αποστόλους, Πατέρες, Ομολογητές, Όσιους, Ασκητές, Μάρτυρες και Νεομάρτυρες, Αγωνιστές και Ήρωες, διακράτησε την πατρώα πίστη και ευσέβεια, την πατερική διδασκαλία και παράδοση, διεφύλαξε την ιδιοπροσωπία και συνείδηση του Γένους με θυσίες, αίμα, διδαχή και λειτουργική ζωή. Ιστορικά δε καλείται και πάλι αυτή η Πατρίδα σε έναν κόσμο, όπου υπάρχει η πρόκληση να ξεχνάμε ή να αγνοούμε ή να ερμηνεύουμε αυθαίρετα σε υπερθετικό βαθμό την ιστορία, και η ραγδαία διάδοση των προκλητικών προτάσεων της παγκοσμιοποιήσεως, να διαχειρισθεί την ευθύνη της επανάκτησης του συλλογικού μας παρελθόντος που έπρεπε να είναι μεταξύ των πρώτων μας σχεδιασμών, όπως θα έλεγε και ο Umberto Eco.
Κυρία Πρόεδρε,
Στην ιστορική προσωπική Σας ιστορία η δύναμη αυτού του λαού, οι αγώνες του για ελευθερία και δημοκρατία, Σας κατέστησαν πρώτη Ελληνίδα πολίτη αυτής της Πατρίδας. Τώρα πλέον είσθε η πρώτη που καλείσθε να γίνετε μυροφόρα, τιμώσα με τα μύρα της τιμής και της μνήμης τους Μάρτυρες, τους Νεομάρτυρες, τους Αγωνιστές και Πατέρες μας, αλλά να γίνετε και μοιροφόρα, αφού συνδέεσθε με την ιστορική πορεία και το όραμα του Ελληνισμού απανταχού της γης και της οικουμένης στο παρόν και το μέλλον. Αξίζει, κυρία Πρόεδρε, να δώσετε σε όλους την μαρτυρία, με όποιο κόστος, ότι ο άνθρωπος, για να ζήσει, καλείται να επιλέξει να παραμείνει άνθρωπος. Η δόξα του Θεού είναι ο άνθρωπος! Αυτό το μήνυμα είναι η ουσία του ελληνικού πολιτισμού και της ορθόδοξης παράδοσης! Αυτό είναι το μήνυμα του Ευαγγελίου, και γι’ αυτό η Εκκλησία, όταν Σας υποδέχεται σε επίσημες κορυφαίες στιγμές, που σημάδεψαν ιστορικά την κοινή πορεία Γένους και Ορθοδοξίας, προτάσσει ενώπιόν Σας, διά των τιμίων χειρών του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου, το ιερό Ευαγγέλιο, για να το ασπασθείτε!
(αναδημοσίευση από την εφημερίδα
«ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» 21.2.2021)