Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024 | 14:49

Η προώθηση του σχεδίου του Θεού

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου
Μιλτιάδης Κωνσταντίνου
Ο καθηγητής Μιλτιάδης Κωνσταντίνου είναι, Άρχων Διδάσκαλος του Ευαγγελίου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Έχει διατελέσει Κοσμήτωρ της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1952. Διδάσκει Παλαιά Διαθήκη και Βιβλική Εβραϊκή Γλώσσα.

Του ιδίου συγγραφέα:

Η Παραβολή των Κακών Γεωργών είναι η δεύτερη μιας ομάδας τριών παραβολών (Ματ 21:28 – 22:14) με τις οποίες ο Ιησούς αποκαλύπτει την κατάσταση της θρησκευτικής ηγεσίας των Ιουδαίων. Οι παραβολές αυτές εκφωνούνται από τον Ιησού κατά τη δεύτερη επίσκεψή του στον ναό της Ιερουσαλήμ, μετά τη θριαμβευτική είσοδό του στην πόλη και την εκδίωξη των εμπόρων από τον ναό (Ματ 21:1-17). Η συμπεριφορά του Ιησού  προκάλεσε την αντίδραση των αρχιερέων και των πρεσβυτέρων του λαού οι οποίοι έθεσαν στον Ιησού το ερώτημα: «Με ποια εξουσία τα κάνεις αυτά; Ποιος σου έδωσε αυτή την εξουσία;» (Ματ 21:23). Έτσι, οι τρεις παραβολές επέχουν θέση απάντησης στο ερώτημα αυτό. Οι θρησκευτικοί ηγέτες του Ισραήλ, έχοντας ακλόνητη πεποίθηση για την αλήθεια που εκπροσωπούν απορρίπτουν τον Μεσσία και έτσι βρίσκονται κάτω από την κρίση του Θεού. Εγκλωβισμένοι σε έναν αυτοδικαιούμενο πιετισμό, με τον οποίο έχουν αντικαταστήσει την αληθινή σχέση με τον Θεό, οδηγούν τους ανθρώπους μακριά από τη χάρη του Θεού που προσφέρεται από τον Ιησού Χριστό. Με την απόρριψη όμως του Μεσσία, οι επαγγελίες προς τον Αβραάμ και τους απογόνους του στους αιώνες που προηγήθηκαν χάνουν το νόημά τους και έτσι θα καταστούν κληρονομιά ενός άλλου λαού.

Θέμα της παραβολής αποτελεί η ιστορία ενός γαιοκτήμονα ο οποίος προετοιμάζει με ιδιαίτερη επιμέλεια έναν αμπελώνα και, πριν αναχωρήσει από την περιοχή, τον νοικιάζει σε κάποιους γεωργούς για να το φροντίσουν (στχ 33-34). Τη στιγμή της συγκομιδής οι απεσταλμένοι του γαιοκτήμονα έρχονται να πάρουν το μερίδιο που του αναλογεί, αλλά οι ενοικιαστές γεωργοί τους κακομεταχειρίζονται, χωρίς να διστάσουν ακόμα και να σκοτώσουν κάποιους από αυτούς (στχ 35-36). Τελικά, ο γαιοκτήμονας αποφασίζει να στείλει τον ίδιο τον γιο του με τη σκέψη ότι αυτόν θα τον σεβαστούν οπωσδήποτε (στχ 37). Όμως οι γεωργοί ήταν αποφασισμένοι για όλα. Έβγαλαν τον γιο του γαιοκτήμονα έξω από το αμπέλι και τον σκότωσαν, προκειμένου να οικειοποιηθούν την κληρονομιά του (στχ 38-39), αφού όταν κάποιος πέθαινε χωρίς κληρονόμο, η περιουσία του περιερχόταν στον πρώτο διεκδικητή.  

Ολοκληρώνοντας ο Ιησούς την ιστορία του ζητά από τους ακροατές του την άποψή τους για τον τρόπο με τον οποίο ο γαιοκτήμονας πρέπει να φερθεί στους συγκεκριμένους αγρότες, αναγκάζοντάς τους έτσι να αυτοκατακριθούν: «Είναι κακοί γι’ αυτό θα τους εξολοθρεύσει με το χειρότερο τρόπο και θα νοικιάσει το αμπέλι σ’ άλλους γεωργούς, που θα του δίνουν τους καρπούς στην εποχή τους»  (στχ 40-41). Την ίδια τεχνική είχε εφαρμόσει και ο προφήτης Νάθαν, όταν, αφηγούμενος στον βασιλιά Δαβίδ την παραβολή για την αμνάδα του φτωχού, τον ανάγκασε να αναγνωρίσει την αμαρτία του (2Βα 12:1-13).

Το νόημα της παραβολής είναι απλό και τα πρόσωπα εύκολα αναγνωρίσιμα. Ο γαιοκτήμονας προφανώς αντιπροσωπεύει τον Θεό, ο αμπελώνας τον Ισραήλ, οι γεωργοί τους θρησκευτικούς ηγέτες του Ισραήλ, οι απεσταλμένοι δούλοι του τους προφήτες και ο γιος του τον Ιησού. Το νόημα γίνεται αμέσως αντιληπτό και από τη θρησκευτική ηγεσία των Ιουδαίων, καθώς το περιεχόμενο της παραβολής τους υπενθυμίζει το “Άσμα του Αμπελώνα” (Ησα 5:1-7), με το οποίο ο προφήτης Ησαΐας προειδοποιεί τους συγχρόνους του για την απογοήτευση του Θεού από τη συμπεριφορά τους: «Ο αμπελώνας του Κυρίου Σαβαώθ είναι οι απόγονοι του Ισραήλ και ο λαός του Ιούδα τ᾽ αγαπημένα του τα νιόφυτα. Περίμενα ν’ ασκήσουν δίκαιη κρίση, έκαναν όμως ανομίες· και δεν απέδωσαν δικαιοσύνη, αλλ’ αγανάκτηση προκάλεσαν» (Ησα 5:7). 

Η απογοήτευση του Θεού από το άκαρπο αμπέλι του στην προφητεία του Ησαΐα εκφράζεται με την προειδοποίηση της εγκατάλειψης του λαού του: «Τώρα, λοιπόν, θα σας το πω τι πρόκειται στον αμπελώνα μου να κάνω: Τον φράχτη του θα βγάλω και θα τον ρημάξουν· τον τοίχο του θα τον γκρεμίσω, και θα τον ποδοπατήσουν· θα εγκαταλείψω τον αμπελώνα μου, και δεν θα κλαδευτεί ούτε θα σκαφτεί· και θα φυτρώσουν μέσα εκεί αγκάθια, όπως σ’ έναν χερσότοπο· και θα προστάξω τα σύννεφα να μη ρίξουν σ’ αυτόν βροχή» (Ησα 5:5-6). Ο Χριστός με την παραβολή του προχωράει ένα βήμα παραπέρα· ο Θεός δεν θα εγκαταλείψει απλώς τον λαό του, αλλά και θα τον αντικαταστήσει, αίροντας τις προς αυτόν επαγγελίες του, για να τις προσφέρει σε άλλον λαό.

Η αλλαγή αυτή στο σχέδιο του Θεού επισημαίνεται με την παράθεση δύο στίχων από τον Ψαλμό 117: «Ο λίθος που τον πέταξαν οι οικοδόμοι ως άχρηστο, αυτός έγινε το αγκωνάρι· ο Κύριος το έκανε αυτό, και είναι αξιοθαύμαστο στα μάτια μας» (22-23). Ταυτίζοντας ο Ιησούς τον εαυτό του με τον γιο του γαιοκτήμονα (εβρ. ben) και με τον απορριφθέντα λίθο (εβρ eben) κάνει ένα λογοπαίγνιο με το οποίο προειδοποιεί τους ακροατές του ότι η εναντίωση στο σχέδιο του Θεού για τον κόσμο έχει πάντοτε καταστροφικά αποτελέσματα για όσους την επιχειρήσουν. Ο Χριστός, η απορριφθείσα πέτρα, γίνεται τώρα το αγκωνάρι, ο θεμέλιος λίθος του νέου λαού του Θεού. Και αυτό είναι πράγματι αξιοθαύμαστο, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο νέος αυτός λαός συγκροτείται από τους ανθρώπους εκείνους που η θρησκευτική ηγεσία του Ισραήλ περιφρονούσε απεριόριστα.

Η θεώρηση όμως της Παραβολής των Κακών Γεωργών ως μιας προαναγγελίας απλώς της απόρριψης του παλιού Ισραήλ από τον Θεό περιορίζει σημαντικά το νόημά της. Ο λόγος του Θεού είναι αιώνιος και η ισχύς του δεν περιορίζεται χρονικά. Προσεκτικότερη ανάγνωση της περικοπής αποκαλύπτει ότι το ενδιαφέρον του Ιησού είναι ευρύτερο και διαχρονικό. Άλλωστε, από την παραβολή δεν προκύπτει ότι ο ιδιοκτήτης του αμπελώνα προχώρησε στη σκληρή τιμωρία των ενόχων. Ο Ιησούς, όπως ακριβώς και ο προφήτης Νάθαν, εκμαιεύει από τους ακροατές του την αναγνώριση της αμαρτίας τους και τους προειδοποιεί για τις συνέπειές της.

Αν δει κανείς την παραβολή μέσα στην ιστορική συνάφεια της κοινότητας που τη διαβάζει για πρώτη φορά αντιλαμβάνεται εύκολα τον διαχρονικό της χαρακτήρα. Η κοινότητα προς την οποία απευθύνεται ο ευαγγελιστής Ματθαίος έχει βιώσει μια τεράστια συμφορά με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ και του ναού της το 70 μ.Χ. μετά την καταστολή της πρώτης ιουδαϊκής επανάστασης κατά των Ρωμαίων. Ευθύνη για την καταστροφή θα μπορούσε να επιρρίψει κανείς τόσο στη θρησκευτική ηγεσία της Ιερουσαλήμ για τους χειρισμούς της όσο και σε εκείνους που υποκίνησαν της εξέγερση. Ο Ιησούς με την παραβολή του προσφέρει έναν διαφορετικό τρόπο ερμηνείας των γεγονότων. Ο αμπελώνας δεν είναι πλέον σημαντικός. Ο Ιησούς είναι η αρχή για κάτι εντελώς καινούργιο. Κατά συνέπεια, η αναζήτηση ευθυνών για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ δεν έχει πλέον νόημα, αφού έχει ανοίξει ο δρόμος για τον καινούργιο κόσμο του Θεού.

Αυτή η καινούργια κοινότητα καθίσταται πλέον ο νέος αμπελώνας του Θεού και σ᾽ αυτούς τους γεωργούς απευθύνονται τώρα οι προειδοποιήσεις του Ιησού. Αυτοί οι νέοι αγρότες δεν μπορούν πλέον να επαναπαύονται στην ιδέα ότι τους κληροδοτήθηκαν τα προνόμια των παλιών, γιατί τα προνόμια αυτά είναι συνδεδεμένα με την παραγωγή καρπών. Η ανάληψη του «ζυγού» του Χριστού (Ματ ια΄ 29) και η σκληρή δουλειά για την επικράτηση της Βασιλείας του αποτελούν τα μοναδικά κριτήρια για την ένταξη στην νέα ομάδα των γεωργών.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ