Η συζήτηση για το αν πρέπει ή δεν πρέπει να εκλέγονται τόσοι πολλοί βοηθοί επίσκοποι στην Εκκλησία της Ελλάδος, είναι σε πλήρη εξέλιξη. Χωρίς την παραμικρή διάθεση υπερβολής σας υπογράφω πως 8 στους δέκα αρχιερείς είναι αντίθετοι με αυτήν την τακτική, ενώ οι υπόλοιποι δυο είναι απόλυτα κάθετοι και αρνούνται ακόμη και να το συζητήσουν. Αυτούς, τους τελευταίους, τους «συναντάμε» σε κάθε εκλογή βοηθού επισκόπου την οποία φροντίζουν να συνοδεύουν με έναν ικανό αριθμό λευκών. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.
Εύλογα λοιπόν θα αναρωτηθεί κάποιος. «Μα αφού το εκλεκτορικό σώμα είναι αρνητικό, πώς εκλέγονται οι βοηθοί επίσκοποι, από μόνοι τους;».
Η απάντηση είναι απλή και εντελώς «γήινη». Είναι απλά ο παράγοντας «άνθρωπος».
Ενώ δηλαδή οι μητροπολίτες λένε επί της αρχής «όχι στους βοηθούς», όταν στέκονται ενώπιον της κάλπης, ανάλογα με το ποιος ή ποιον ζητάει κάνουν «οικονομία» κατά το εκκλησιαστικό. Και η «οικονομία» προκύπτει για δυο λόγους. Ο ένας λόγος είναι το ποιός ζητάει κι ο άλλος είναι το ποιόν ζητάει.
Αν ένας δημοφιλής μητροπολίτης ζητήσει ως βοηθό έναν ακόμη κι άγνωστο στους πολλούς αρχιμανδρίτη, πιθανότατα θα του τον εκλέξουν ως ένδειξη εμπιστοσύνης και αναγνώρισης στο πρόσωπο του αιτούντος. «Δεν σε ξέρω αλλά από την στιγμή που ο Δεσπότης σου σε ζήτησε κάτι θα ξέρει περισσότερο» έχει ακουστεί πολλές φορές από χείλη αρχιερέων σε ψρεσκοψηφισμένους επισκόπους την ώρα που περπατούν προς την αίθουσα της Ιεραρχίας για να αποδεχτούν την εκλογή.
Αν ένας μη δημοφιλής μητροπολίτης ζητήσει την εκλογή ενός δημοφιλούς και άξιου, στα μάτια των αρχιερέων, αρχιμανδρίτη και πάλι θα τον εκλέξουν για να μην αδικήσουν τον υποψήφιο εξαιτίας της όποιας αντιπάθειας έχουν για τον αιτούντα. Κι εδώ ο παράγοντας άνθρωπος λειτουργεί. Γιατί παρά τα όσα ακούγονται και γράφονται κατά καιρούς, οι αρχιερείς σέβονται έως και φοβούνται τον πνευματικό νόμο. Ειδικά όταν στη ίδια πρόταση υπάρχουν οι λέξεις αρχιεροσύνη και αδικία.
Αδικημένοι και ικανοί στα μάτια της Ιεραρχίας από μητροπολιτικές εκλογές επίσης προάγονται ανευ πολλών διατυπώσεων.
Στην περίπτωση δε, που ένας δημοφιλής ιεράρχης «κατεβάσει» έναν δημοφιλή αρχιμανδρίτη τότε η εκλογή έχει γίνει πριν καν ανοίξει η κάλπη.
ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ…
Τι γίνεται όταν ένας μη δημοφιλής ιεράρχης προτείνει έναν μη δημοφιλή ή άγνωστο στους εκλέκτορες αρχιμανδρίτη; Τότε η Ιεραρχία φροντίζει με τον τρόπο της, να υπενθυμίζει πως στο τέλος της μέρας είναι το αφεντικό.
Ο μητροπολίτης Καισαριανής, ιεράρχης από τους πρώτους που εξέλεξε ο μακαριστός Χριστόδουλος, από την εποχή που κλήθηκε να υπηρετήσει στο συνοδικό μέγαρο ως Αρχιγραμματέας έδειξε πως δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για αυτό που λέμε δημόσιες σχέσεις. Οι φιλίες του με άλλους αρχιερείς είναι μετρημένες, οι κοινωνικές του συναναστροφές με άλλα μέλη της Ιεραρχίας σπανιότατες και η εν γένει «χημεία» τους με τους υπόλοιπους αρχιερείς, συχνά «εύφλεκτη».
Ο Καισαριανής Δανιήλ δεν θεωρήθηκε ποτέ ένας «δημοφιλής» ιεράρχης ανάμεσα στους συνιεράρχες του αλλά κι ο ίδιος δεν έδειξε ποτέ πως αυτό είναι κάτι που τον ενοχλεί.
Προσοχή όμως. Όταν μιλάμε για δημοφιλία δεν κρίνουμε τον άνθρωπο και το περιεχόμενο του. Άλλωστε ο δημοφιλής δεν είναι απαραίτητα καλός κι αντίστοιχα, ο μη δημοφιλής δεν καθίσταται απαραίτητα κακός…
Αντίστοιχη με αυτή του ποιμενάρχη του είναι και η πορεία του προταθέντος ως βοηθού επισκόπου, αρχιμανδρίτη Καλλίνικου Νικολάου. Αν και δεν είναι άγνωστος στο Σώμα των ιεραρχών δεν θεωρείται ιδιαίτερα δημοφιλής στις τάξεις τους. Όσοι δεν τον γνώριζαν, τον έμαθαν τέτοια εποχή το 2021 όταν ο μητροπολίτης Καισαριανής τον πρότεινε για την θέση του μητροπολίτη Περιστερίου. Τότε έλαβε 11 ψήφους έναντι 64 που έλαβε ο νυν μητροπολίτης Γρηγόριος.
Εκείνες τις μέρες θεωρήθηκε πως η ενδεκάδα των εκλεκτόρων που έμεινε δίπλα του στην εκλογή ήταν ικανοποιητική τηρουμένων τον αναλογιών της εποχής. Η υποψηφιότητα ήταν κόντρα στην επίσημη γραμμή του αρχιεπισκόπου και ο εκλεκτός αυτού ήταν κληρικός με αρκετά σημαντικές περγαμηνές. Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ Γρηγόριος Παπαθωμάς.
Από το 2021 έως και σήμερα ο Καισαριανής Δανιήλ δεν διεκδίκησε κάποιον άλλο θρόνο για λογαριασμό του πνευματικού του τέκνου. Μέχρι την στιγμή που άνοιξε η «κάνουλα» των βοηθών επισκόπων. Αυτό ήταν ένα «παράθυρο ευκαιρίας». Για τους γνωρίζοντες την χημεία και τις σχέσεις μεταξύ του επισκόπου των Αθηνών με τον γείτονα του στην όμορη Καισαριανή, και μόνο η αποδοχή του αιτήματος για εκλογή βοηθού θεωρήθηκε έκπληξη. Όμως η σκληρή για όσους κάνουν σχέδια, «νύχτα που βγάζει επίσκοπο» δεν είχε ακόμη ξημερώσει κι η μεγάλη «έκπληξη» δεν είχε καν σχεδιαστεί ακόμη.
Με τους περισσότερους εκ των μητροπολιτών – εκλεκτόρων να διαφωνούν ακόμη και με το γεγονός της εκλογής βοηθού για μια Μητρόπολη μόλις εννέα ενοριών η περίοδος των ζυμώσεων, που προηγείται κάθε Συνόδου της Ιεραρχίας, ήταν αρκετά αρνητική για την πρόταση του μητροπολίτη Καισαριανής. Όλοι όμως γνώριζαν πως από την στιγμή που η εκλογή μπήκε στην ημερήσια διάταξη της ΙΣΙ κάποιος θα έβγαινε από την αίθουσα της Ιεραρχίας με τον τίτλο του βοηθού επισκόπου της Μητροπόλεως Καισαριανής.
Τότε ήταν που έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για την εκλογή κάποιου άλλου εκ του Τριπροσώπου. Λίγοι όμως τότε ήταν θετικοί σε αυτήν. Θεωρήθηκε ακραίο μέτρο. Μέχρι την ημέρα που ο Μητροπολίτης Καισαριανής προανήγγειλε με ανακοίνωση – εγκύκλιο του η οποία αναγνώσθηκε στους πιστούς, πριν καν συνέλθει σε συνεδρίαση η Σύνοδος, την εκλογή του εκλεκτού του.
Ο μητροπολίτης έγραφε στην ανακοίνωση πως θα εκλεγεί βοηθός επίσκοπος για την Μητρόπολη, αυτός θα ήταν ο ιεροκήρυκας Καλλίνικος Νικολάου, θα λάμβανε τον τίτλο Αστερίου και η χειροτονία του θα γινόταν την Κυριακή 13 Οκτωβρίου.
Αυτό ήταν το ηθικό «σκαλοπάτι» που αναζητούσαν όσοι δεν «πήγαινε το χέρι» τους να κάνουν αυτή την εκλογή αλλά δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν με τόση αυστηρότητα. Διότι παρά το γεγονός ότι πράγματι οι εκλογές βοηθών επισκόπων θεωρούνται στα μάτια των πολλών έως και «διορισμοί», η συνεδρίαση της Ιεραρχίας, η εκλογή και τα Μηνύματα έχουν ουσία.Είναι πραγματικά. Κι ο Μητροπολίτης Δανιήλ, ο κληρικός που διοίκησε τις υπηρεσίες της Ι. Συνόδου με πρωτοφανή πειθαρχία και εμμονή στο γράμμα του Νόμου μόλις είχε υποπέσει σε βαρύ «αμάρτημα», εμφανίζοντας την Ιεραρχία ως τον «κομπάρσο» – διεκπεραιωτή της επιλογής τους.
Κι εκεί ήταν που τα αντανακλαστικά της Ιεραρχίας ενεργοποιήθηκαν, σαν τον σιδηρούν θόλο στο Ισραήλ. Από τους 76 εκλέκτορες οι 51 γύρισαν την πλάτη στον μητροπολίτη Καισαριανής και τον εκλεκτό του. Οι μεν 18 έριξαν λευκό στην κάλπη, οι δε 33 ψήφισαν τον αμέσως επόμενο του Τριπροσώπου. Έναν άγνωστο στους περισσότερους ιεράρχες που το μόνο που γνώριζαν γι’ αυτόν, όσοι το γνώριζαν, ήταν πως υπηρετεί στον ναό όπου «έκλαιγε» η εικόνα της Παναγίας στον Βύρωνα.
Ο υποψήφιος για τον οποίο δημιουργήθηκε η θέση έλαβε μόλις 25 ψήφους.
Ενδεικτικό του σοκ που ακολούθησε ήταν το γεγονός πως η πρώτη αντίδραση της Μητροπόλεως Καισαριανής ήταν η επικοινωνία με τον εκλεγμένο και η οδηγία να μην αποδεχτεί την εκλογή. Όταν τελικά ο ίδιος αποδέχθηκε τόσο ο Μητροπολίτης για τον οποίο εξελέγη ο βοηθός όσο και οι κληρικοί της Μητροπόλεως του αρνήθηκαν να παρακολουθήσουν την τελετή του μεγάλου Μηνύματος.
Ο βοηθός έμεινε στα «αζήτητα».
Τώρα μένει να δούμε ποιες θα είναι οι επόμενες ενέργειες του μητροπολίτη Καισαριανής. Θα τον χειροτονήσει ή θα τον αφήσει να περιμένει;