Αυτό που συμβαίνει τις τελευταίες ημέρες στην Αθήνα με την υπόθεση της Μονής Σινά, είναι πραγματικό μνημείο επικοινωνιακού αυτοκτονικού ιδεασμού. Είναι διαχείριση κρίσης που ίσως κάποτε διδαχθεί στα πανεπιστήμια, ως αρνητικό παράδειγμα.
Τι εννοώ.
Μήνες τώρα η ελληνική κυβέρνηση με πρώτο τον ίδιο τον πρωθυπουργό, εργάζεται εντατικά κι ουσιαστικά για την διάσωση της Μονής του Σινά, η υπόθεση της οποίας έφτασε σαν τον κόμπο στο χτένι. Με μια μικρή διαφορά. Ο κόμπος είχε μέγεθος βόμβας.
Δεν θα μπω στη διαδικασία να αναφερθώ στο γιατί η κυβέρνηση ενεργοποιήθηκε τόσο αργά, ή στο γιατί η Μονή Σινά χτύπησε τον «συναγερμό» με τόση καθυστέρηση, γιατί θα πρέπει να ανοίξουμε το τεράστιο κεφάλαιο της ευρύτερης πολιτικής και διπλωματικής αντιμετώπισης των εκκλησιαστικών θεμάτων από πλευράς εκκλησιαστικών, πολιτικών και διπλωματικών ηγεσιών. Όμως η ώρα, οι στιγμές και οι συνθήκες δεν είναι οι κατάλληλες.
Παρά, λοιπόν, τα όποια κι όσα προβλήματα μας, η Αθήνα εξέπεμψε με σαφήνεια στο Καϊρο ένα πολύ συγκεκριμένο σήμα. Θα σας το γράψω τηλεγραφικά. Το θέμα της Μονής Σινά μας ενδιαφέρει στο ανώτατο επίπεδο – Είναι θέμα αρχής – Χρειάζεται λύση.
Ποιο ήταν το θέμα; Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Μονής. Τίποτα άλλο.
Δεν υπήρξαν κι ούτε τέθηκαν ποτέ, ούτε ζήτημα συνέχισης της ζωής στο μοναστήρι, ούτε ελευθερίας στην άσκηση των θρησκευτικών αναγκών των μοναχών, ούτε κάτι το οποίο αμφισβητούσε τον ελληνορθόδοξο χαρακτήρα του.
Παρά το γεγονός πως οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι, εξ’ αρχής, δεν ήταν ιδιαίτερα θετικοί στο να απελευθερώσουν την Μονή από αυτήν την ιδιότυπη ομηρία αποδεχόμενοι αυτό που θεωρείται αυτονόητο σε όλο τον κόσμο, πως δηλαδή το μοναστήρι ανήκει στους μοναχούς του, που παρεμπιπτόντως δεν βρέθηκαν εκεί «χθες» αλλά συνεχίζουν μια αδιάκοπη γραμμή που χάνεται στον πέμπτο αιώνα, η πίεση του Έλληνα Πρωθυπουργού προς τον Αιγύπτιο Πρόεδρο, έφερε αποτέλεσμα.
Ελλάδα κι Αίγυπτος κάθισαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και βρήκαν μια φόρμουλα η οποία πραγματικά έλυνε το πρόβλημα μια για πάντα. Σήμερα η «Καθημερινή» αποκάλυψε το κείμενο του εξωδικαστικού συμβιβασμού στο οποίο αναφέρεται με σαφήνεια πως «το Μοναστήρι, τα κτίριά του, τα οικόπεδά του, οι εκκλησίες και τα συναφή κτίρια που αναφέρονται στο συνημμένο και υπογεγραμμένο έγγραφο από τα μέρη αποτελούν ιδιοκτησία του Μοναστηριού που ανήκει στο Ελληνορθόδοξο Δόγμα».
Ήταν μια εξαιρετική εξέλιξη για την οποία δίκαια ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης πανηγύριζε έχοντας δίπλα του τον πρόεδρο Σίσι.
Όμως αντί για την υπογραφή του παραπάνω, οι Αιγύπτιοι φίλοι μας, προτίμησαν κάτι πιο «πρακτικό». Να πάρουν αυτοί την ιδιοκτησία της Μονής. Μας «άδειασαν». Μας «πούλησαν».
Φταίει ο Μητσοτάκης, οι πολιτικοί και υπηρεσιακοί παράγοντες που δούλεψαν πάνω σε αυτό; Όσο φταίει κάθε άνθρωπος που δέχεται πισώπλατο χτύπημα.
Το orthodoxia.info ως όφειλε, αποκάλυψε και ανέδειξε το θέμα σε όλες του τις διαστάσεις. Μάλιστα οι πρώτες πληροφορίες που έφτασαν σε εμάς ήταν πολύ χειρότερες ως προς την διαχείριση των μοναχών αλλά ακόμη και μετά τις διαβεβαιώσεις του Καΐρου πως οι μοναχοί θα παραμείνουν μέσα και θα προσεύχονται ελεύθερα, η μεγάλη και ιστορική πραγματικότητα δεν αλλάζει. Η ιδιοκτησία δημεύθηκε. Το μοναστήρι από ιδιοκτήτης όπως αναφερόταν στο έγγραφο του διακανονισμού, έγινε ιδιοκτησία.
Κι εδώ αρχίζει η αλυσίδα των λαθών της Κυβέρνησης.
Αντί να δει με ψυχραιμία την κατάσταση, άρχισε να ψάχνει το πως διέρρευσε. Αντί να διαχειριστεί το ίδιο το πρόβλημα άρχισε να ανησυχεί για την επικοινωνιακή «ουρά» του. Κι αντί να κρατήσει διαθέσιμο κάθε διαπραγματευτικό χαρτί, άρχισε να τα «καίει» μόνη της.
Και φτάσαμε να πανηγυρίζουμε για νίκη σε μια μάχη που δεν δώσαμε. Γιατί; Ωστε να μην συζητάμε για την βαριά ήττα στην μάχη που πραγματικά δώσαμε;
Αρχίσαμε να συζητάμε για το όφελος της διατήρησης του ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής, ο οποίος δεν αμφισβητήθηκε, υιοθετώντας πλήρως τις αιγυπτιακές ανακοινώσεις. Τις διαβεβαιώσεις πως όλα είναι καλά, χωρίς όμως καμία αναφορά στην συμφωνία που καταπάτησαν.
Αφού λοιπόν είμαστε ικανοποιημένοι με την εξέλιξη, οι διαπραγματευτές μας τι πάνε να κάνουν στο Καϊρο τη Δευτέρα; Αν πράγματι πάνε για να διεκδικήσουν την επαναφορά στα συμφωνηθέντα γιατί τους στερούμε τη δυναμική; Γιατί τους «καίμε» τα χαρτιά;
«Αφού δηλώνετε ικανοποιημένοι τι θέλετε εδώ;» θα μας ρωτήσουν εύλογα. Κι εμείς τι θα απαντήσουμε;
Ακόμη κι αν η αποστολή έχει επικοινωνιακό χαρακτήρα, για να δείξουμε ότι το παλέψαμε τέλος πάντων, ας το κάνουμε με αξιοπρέπεια.
Το έγραψα και προχθές. Είναι σημαντική η διατήρηση της καλής σχέσης με την Αίγυπτο. Είναι στρατηγικής σημασίας. Όμως στρατηγικής σημασίας για την χώρα είναι και ο ρόλος της ως προστάτης των αρχαίων Εκκλησιών. Ένας ρόλος για τον οποίο οι βόρειοι «φίλοι» μας δαπανούν απίστευτους πόρους ώστε να βρεθούν στην θέση μας. Λέτε να είναι «χαζοί»; Πιστεύετε πως κυνηγάνε κάτι άνευ αξίας; Ή μήπως εμείς ως κληρονόμοι, δεν έχουμε καταλάβει τί έχουμε κληρονομήσει;
Δεν διεκδικώ θέση υπουργού Εξωτερικών αλλά η αίσθηση που έχω είναι πως στη διαπραγμάτευση μας δεν είμαστε ιδιαίτερα αποφασισμένοι. Σαν να μην μας ενδιαφέρει και ιδιαίτερα το εκκλησιαστικής φύσης θέμα. Σαν να αναζητούμε μια ικανοποιητική δικαιολογία για να «αγοράσουμε» ώστε να πάμε παραπέρα.
Ξαναρωτώ λοιπόν. Είναι η Μονή Σινά η σύγχρονη «Ιφιγένεια»;
Αν δεν είναι, ας πράξουμε ανάλογα κι ας την προστατεύσουμε.
Αν είναι, καλό θα ήταν να σιγουρευτούμε ως χώρα ότι έχουμε υπολογίσει όλα τα «απόνερα» που θα προκαλέσει η «θυσία» της. Να δουμε τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό εκεί που υπάρχουν κι άλλες εκκλησιαστικές παρουσίες ελληνικού ενδιαφέροντος με κενά και ελλείψεις στα ιδιοκτησιακά τους.
Όσο για τον χειρισμό… επικοινωνιολόγος δεν είμαι κι ούτε σκοπεύω να γίνω αλλά οι ευχές για την μετατροπή του κρέατος σε ψάρι, όπου δοκιμάστηκαν δεν είχαν καλά αποτελέσματα. Απλή ωμή αλήθεια θέλει ο κόσμος. Την αντέχει.