Καθώς οι θεολογικές τοποθετήσεις και οι προσωπικές απόψεις ενός εκάστου περί του Μυστηρίου της Θείας Κοινωνίας της Ορθοδόξου ανατολικής Εκκλησίας, σε περιόδους μολυσματικών ασθενειών, διακρίνω ότι έχουν φτάσει σε σημείο ολοκλήρωσής τους, αισθάνομαι ότι ήρθε η στιγμή να παρουσιαστεί, έστω και ακροθιγώς, και η επιστημονικά τεκμηριωμένη θεώρηση της Ψυχολογίας. Της επιστήμης δηλαδή που μελετά τη σκέψη και τη συμπεριφορά των ανθρώπων αλλά και των συστημάτων, όπως είναι η οικογένεια, οι ομάδες, οι κοινότητες, ακόμη και ο Θεανθρώπινος οργανισμός της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας.
Αν εξετάσουμε προσεκτικότερα τη στάση που τήρησε η Πολιτεία,ιδιαιτέρως έναντι της Ορθοδόξου ανατολικής Εκκλησίας, κατά την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού (Covid-19), το έτος 2020, θα διαπιστώσουμε ότι εμπεριείχε χαρακτηριστικά χειριστικότητας και έντονης κακοποίησης. Η Εκκλησία, για πολλοστή φορά, κατηγορήθηκε από την Πολιτεία(και τους μηχανισμούς Υγείας) ότι τυγχάνει εστία μολύνσεως, λόγω του τρόπου μεταδόσεως της Θείας Κοινωνίας. Ως εκ τούτου, οι Ναοί έκλεισαν και οι εκατέρωθεν διαξιφισμοί και οι διαφωνίες ξεκίνησαν, και θα επαναλαμβάνονται,εάν η Εκκλησία ως Μητέρα δεν τολμήσει κάποτε να συγκλονίσει το χειριστικό, επιθετικό και κακοποιητικό παιδί της (Πολιτεία), δια των θαυματουργικών της ενεργειών.
Παρομοίασα τη σχέση Εκκλησίας-Πολιτείας με τη σχέση μητέρας και γιου, προκειμένου, με όσο το δυνατόν πιο κατανοητό τρόπο, να αναδείξω, να φωτίσω και στη συνέχεια να αναπτύξω την αθέατη ψυχολογική πλευρά του ζητήματος, που πιθανότατα να αγνοούμε, αλλά ωστόσο έχει πολλά να προσφέρει στον δημόσιο διάλογο που δυστυχώς διαχρονικά συντηρείται.
Όταν σε μία οικογένεια, οι ρόλοι δεν είναι διακριτοί, η ιεραρχία, οι κανόνες και τα όρια δεν είναι σαφή μεταξύ των μελών της, όταν επίσης οι γονείς, χάριν μίας εγωκεντρικής αγάπης, εκπληρώνουν όλες τις επιθυμίες των παιδιών τους, αυτό έχει ως αποτέλεσμα, κάποια στιγμή, να σχηματιστεί στα παιδιά η εντύπωση ότι είναι παντοδύναμα. Κατά συνέπεια, αυτή η παντοδυναμία που αισθάνονται ότι απέκτησαν, αργότερα πιθανότατα να τα οδηγήσει σε παρεκτροπή, σε απώλεια σεβασμού προς τους γεννήτορές τους,σε εξουσιασμό και κακοποίηση της οικογενείας τους. Ωστόσο, για την αντιμετώπιση και εξάλειψη του προβλήματος και την επαναφορά της ψυχικής ισορροπίας, χρειάζεται να τροποποιηθεί ο δυσλειτουργικός τρόπος συναλλαγής καθώς και η δομή του οικογενειακού συστήματος, ώστε να αποκτήσει πιο ευέλικτα, πιο υγιή και πιο αποτελεσματικά σχήματα αλληλεπίδρασης.
Κατά συνέπεια των παραπάνω, θεωρητικά, αν η Εκκλησία, ως μητέρα-τροφός θέλει πραγματικά να αναχαιτίσει τον διασυρμό της από την Πολιτεία και να αλλάξει τη δυσλειτουργική συμπεριφορά και επικοινωνία που αμφοτέρωθεν ενυπάρχουν, κάθε φορά που επαναφέρεται το ζήτημα της «μολυσματικής» Θείας μεταλήψεως, επιβάλλεται να τολμήσει να εξέλθει από μόνη της από αυτό τον φαύλο κύκλο των ατέρμονων διαχρονικών αντιπαραθέσεων.Όσο η Εκκλησία δεν αποφασίζει να εξέλθει,με γενναιότητα από την αδιέξοδη πλέον κατάσταση,(στην οποία, όπως διαφαίνεται, θα την οδηγούν συχνότερα οι λοιμοί) και να επιλύσει τοπικά ή πανορθόδοξα, το πρόβλημα που θα αναδεικνύουν οι εκάστοτε «ένθεες», άθεες, άθρησκες και αγνωστικιστικές κυβερνήσεις, άλλο τόσο θα θεωρείται επικίνδυνη η παρουσία της για τη δημόσια υγεία και θα αποφασίζεται η αναστολή λειτουργίας των Ναών της και των ιερών Μυστηρίων της.Έπειτα, θα επέρχεται διχασμός και σύγχυση του ποιμνίου, όπου το ήμισυ θα θεωρεί άδικη και παράλογη την κρατική απόφαση και το υπόλοιπο, δικαιολογημένη. Άλλοι δεν θα διστάσουν να χαρακτηρίσουν δημοσιοϋπαλληλική την πνευματική ηγεσία της και εκτελεστικό όργανο της Πολιτείας. Η πνευματική ηγεσία από την άλλη θα θεωρεί αδιαπραγμάτευτο το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας και βλάσφημους και διώκτες όσους το αμφισβητούν. Όλα αυτά όμως θα έχουν ως αποτέλεσμα οι Ναοί να παραμένουν κλειστοί, οι Χριστιανοί να βρίσκονται εν ακοινωνησία και ο φαύλος κύκλος να διατηρείται.
Στη συνέχεια του κειμένου μας, θα γίνει μία σύντομη διερεύνηση των ψυχολογικών εννοιών που αναφέρθηκαν και προηγουμένως, όπως: (διακριτοί) ρόλοι και ιεραρχία, (σαφή) όριακαι κανόνες. Η υγιής εγκαθίδρυση αυτών των όρων στις δυσλειτουργικές οικογένειες είναι αρκετή για να επαναφέρει την ηρεμία που επιζητείται από τα μέλη της.
Για παράδειγμα, ενώ Πολιτεία και Εκκλησία διαρκώς επιβεβαιώνουν, διακηρύσσουν και υπενθυμίζουν την ύπαρξη των μεταξύ τους, διακριτών και ξεκάθαρων ρόλων, ωστόσο και οι δύο πλευρές, κατά καιρούς, υπεισέρχονται στους χώρους του καθενός και παρεμβαίνουν εμφανώς σε διάφορα ζητήματα πολιτικοοικονομικής και εκκλησιαστικής φύσεως. Αυτή η συμπεριφορά θυμίζει και τις συγχωνευμένες σχέσεις των μελών μίας δυσλειτουργικής οικογένειας οι οποίες, επειδή συμβιώνουν εξαρτητικά, οδηγούνται σε μια περίπλοκη, νοσηρή και καταστρεπτική σχέση. Η απόκτηση αυτονομίας, αποτελεί η πρώτη και σωτήρια θεραπευτική παρέμβαση σε αυτού του είδους τις οικογένειες. Επομένως, η πραγματική διαφοροποίηση μητέρας (Εκκλησίας) και γιου (Πολιτείας), θα επιτρέψει να αναπτυχθεί υγιής και αποτελεσματικότερη επικοινωνία μεταξύ τους.
Οι υγιείς σχέσεις, αν τις παρατηρήσουμε, θα διαπιστώσουμε ότι έχουν πάντα σαφή όρια και κανόνες. Δυστυχώς όμως, αυτά τα πολύτιμα και θεραπευτικά εναργή όρια, ουδέποτε τα διαπιστώνει η Πολιτεία (ο γιος) και τα αντιεκκλησιαστικά άτομα αλλά και οι πιστοί (τα υπόλοιπα παιδιά της), όταν προκύπτει η διένεξη περί μεταδόσεως ή μη ασθενειών από τη Θεία Κοινωνία.Από τη μία, ενώ η μακραίωνη εμπειρία της Εκκλησίας μας διαβεβαιώνει τη μη μετάδοση μολυσματικών νόσων από τη Θεία Ευχαριστία, από την άλλη, όταν παρουσιάστηκε ο Covid-19, ορισμένα ανώτατα όργανα διοίκησης των κατά τόπους Εκκλησιών (Πατριαρχεία και λοιπές αυτοκέφαλες και αυτόνομες Εκκλησίες), επικαλούμενα μία ερμηνευτική υποσημείωση επάνω σε έναν κανόνα της Στ΄ Οικουμενικής Συνόδου, αποφάσισαν να απολυμαίνουν τις λαβίδες με τις οποίες κοινωνούν οι πιστοί! Άλλη Ορθόδοξη Εκκλησία προέτρεπε τους πιστούς, αν αισθάνονταν φόβο μετάδοσης ιού, να κοινωνούν με δικό τους κουτάλι! Αλλά και σεπτά μέλη των εν λόγω Ιερών Συνόδων, εξηγούσαν ότι η ασημένια λαβίδα και το κρασί που χρησιμοποιείται στη Θεία Κοινωνία έχουν αντιβακτηριακές ιδιότητες. Αυτή η εκκλησιαστική και ευτυχώς όχι θεολογική διγλωσσία, στην Ψυχολογία λέγεται «διπλό μήνυμα», δηλαδή επικοινωνία με αντιφατικά χαρακτηριστικά, τα οποία οδηγούν το εκκλησιαστικό πλήρωμα σε σύγχυση, παγίδευση και σπορά αμφιβολιών,κλονίζοντας παράλληλα την αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη του προς της πνευματική-εκκλησιαστική ηγεσία.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η απαράδεκτη συμπεριφορά της Πολιτείας, αυτού του κακοποιητικού γιου, όπως την παρομοιάσαμε, μα και η εχθρική διάθεση όσων αντιτίθενται στον θεσμό της Εκκλησίας, πιθανότατα να μην εκκινεί πάντα από κάποιο ιδεολογικό κριτήριο ή ψυχολογικό σύμπλεγμα αλλά και από την ίδια την Εκκλησία.
Συνεπώς, εάν και εφόσον αποφασίσουμε, ως Εκκλησία, να εγκαταλείψουμε όσους μας κακομεταχειρίζονται, μας καθηλώνουν και μας αρρωσταίνουν, κρίνεται αναγκαίο να διακόψουμε τον φαύλο κύκλο των αντιπαραθέσεων και να θεσπίσουμε σαφή και υγιή όρια, ρόλους, κανόνες, να τηρηθεί η ιεραρχία και συνάμα να γίνει παύση των διπλών-αντιφατικών μηνυμάτων (των λεκτικών ακροβασιών δηλαδή μέσω των κηρυγμάτων) και μείωση του βαθμού της συγχώνευσης μαζί τους.
Όταν σύμπασα η Ορθόδοξη εκκλησία επισημαίνει ότι το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας παραμένει αδιαπραγμάτευτο, γιατί η δισχιλιετής ιστορία της δεν έχει μαρτυρήσει τη μετάδοση νοσημάτων δια μέσου αυτής, σημαίνει ότι για εμάς τους χριστιανούς είναι αδιαμφησβήτητη αλήθεια και γεγονός της ενέργειας του Θεού. Δεν είναι όμως σώφρον να απαιτούμε ως χριστιανοί από τους επιστήμονες, και γενικότερα από τους ορθολογιστές και τους υλιστές,που έχουν μάθει να κινούνται στα όρια του επιστητού, των παρατηρήσεων και των αποδείξεων, να αποδεχθούν αυτό το υπέρλογο γεγονός και να κατανοήσουν την πνευματική όψη του ζητήματος και όταν δεν το πράττουν, να εξανιστάμεθα εναντίον τους και να τους θεωρούμε διώκτες και εκείνοι αντιστοίχως να μας αποκαλούν σκοταδιστές. Όσο και να προσπαθούν ευσεβείς λοιμωξιολόγοι – επιδημιολόγοι να υποστηρίξουν την Εκκλησία, πάντοτε θα πρυτανεύει η λογική των επιστημονικών αποδείξεων, εκτός αν, η Εκκλησία υπερβεί τις ψυχολογικές αγκυλώσεις και την ολιγοπιστία μερικών μελών της και τολμήσει να επιτρέψει επιτέλους να μιλήσει ο ίδιος ο Θεός!
Ας επιτρέψουμε στον Θεό να δοξασθεί στα μάτια των αμφισβητιών του, δίνοντας την δυνατότητα στην επιστήμη να αναγνωρίσει,να επιβεβαιώσει, και εν τέλει, η ίδια να ομολογήσει και να κηρύξει σε παγκόσμιο επίπεδο, όσα εμπειρικά βιώνουμε οι ορθόδοξοι χριστιανοί, εφόσον, επαναλαμβάνω, θέλουμε να μην ξαναζήσουμε την κακοποιητική και χειριστική απόφαση της Πολιτείας, να σφραγίσει τους Ναούς και να μας στερήσει τη Θεία Κοινωνία. Ας καταστήσει δυνατό η Εκκλησία να εξεταστεί, κάτω από συγκεκριμένες και αυστηρές επιστημονικές συνθήκες (οι οποίες θα διασφαλίζουν και θα αποτρέπουν το ενδεχόμενο εκούσιας ή ακούσιας αλλοίωσης των αποτελεσμάτων), ένα δείγμα ιερέων της, που προσφέρουν τη Θεία Κοινωνία σε φορείς μεταδοτικών λοιμωδών παθήσεων και κατόπιν καταλύουν με την ίδια λαβίδα το εναπομείναν περιεχόμενό της.
Ολοκληρώνοντας, θα ήθελα να ζητήσω ταπεινά συγνώμη, αν η ακροτελεύτια κυρίως πρότασή μου, θεωρηθεί από κάποιους ομόπιστούς μου βλάσφημη και αιτία εξαγρίωσης και σκανδαλισμού του ποιμνίου. Ειλικρινώς, δεν είχα τέτοιες προθέσεις, παρά μόνο να καταθέσω την επιστημονική μου γνώση, την οποία, Χάριτι Θεού,υπηρετώ ως ειδικός Ψυχικής υγείας, με την άδεια και την ευλογία της Εκκλησίας Του, καθώς και την προσωπική μου άποψη, ως ορθόδοξος χριστιανός, με την προσδοκία ότι θα συμβάλλω στην επίλυση του ζητήματος, το οποίο με τον καιρό όλο και θα κλιμακώνεται, όσο δεν αφήνουμε τον Θεό να μιλήσει και να θαυματουργήσει, πέραν του εαυτού μας, και στους μακράν Αυτού αδελφούς μας.