Κυριακή Η’ Λουκά
(Λουκά ι’ 25 – 37)
Σήμερα, ο Ευαγγελιστής Λουκάς παρουσιάζει ενώπιον των νοερών οφθαλμών μας μια θαυμάσια και πολύ γνωστή παραβολή, την παραβολή του καλού Σαμαρείτη.
Ο Κύριος κάνει λόγο για έναν οδοιπόρο, έναν άνθρωπο που ταξιδεύει από τα Ιεροσόλυμα προς την Ιεριχώ. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του πέφτει σε ενέδρα επικίνδυνων κακοποιών ανθρώπων, οι οποίοι του επιτίθενται και τον δέρνουν αλύπητα. Δε μένουν όμως μόνο στα χτυπήματα, του αρπάζουν όλα όσα έχει στην κατοχή του και τον αφήνουν μόνο του στη μέση του δρόμου «ημιθανή», σχεδόν νεκρό.
Σε αυτήν την κατάσταση τον βρίσκουν, καθώς περνούν από το σημείο εκείνο, ένας Ιερέας και ένας Λευΐτης, λειτουργοί του Νόμου και του Ναού του Σολομώντος, οι οποίοι ενώ διαπιστώνουν ότι έχει ανάγκη από βοήθεια τον εγκαταλείπουν και εξαφανίζονται.
Ο Ιερέας και ο Λευΐτης απορρίπτουν τον άνθρωπο και επιλέγουν να μείνουν στο γράμμα του Νόμου. Παραμένουν φορμαλιστές, δίνουν υπερβολική σημασία στους τύπους και αδιαφορούν για την ουσία, όπως ακριβώς και ο νομικός της παραβολής.
Ο Ιερέας και ο Λευΐτης εφαρμόζουν το Νόμο που απαγορεύει στους λειτουργούς του Ναού να έρχονται σε επαφή με τα νεκρά σώματα για να μη «μολυνθούν», ώστε «καθαροί» να επιτελούν τα «ιερά» καθήκοντά τους.
Έπειτα, ένας άλλος ταξιδευτής τυχαίνει να περνάει από το δρόμο εκείνο, ένας Σαμαρείτης, ο οποίος βλέπει τον χτυπημένο και ταλαιπωρημένο άνθρωπο να κείτεται στη γη και τον πλησιάζει χωρίς να φοβηθεί.
Ο Σαμαρείτης συγκλονίζεται από τη φρικτή εικόνα που αντικρίζει. Σκύβει πάνω στον πληγωμένο Ιουδαίο και του καθαρίζει τις πληγές με λάδι και κρασί. Δένει τα τραύματά του και τον μεταφέρει σε ένα πανδοχείο φροντίζοντας ακόμη και για τα έξοδα της διαμονής του.
Ο Σαμαρείτης δεν αφήνει τον άνθρωπο στην τύχη του, ούτε τον εγκαταλείπει στα χέρια του πανδοχέα.
Ο ελεήμων και φιλάνθρωπος Σαμαρείτης παρακαλεί τον ιδιοκτήτη του πανδοχείου να φροντίσει τον ταλαιπωρημένο άνθρωπο και τον βεβαιώνει ότι θα επιστρέψει και θα τον πληρώσει ανάλογα, εάν χρειαστεί να δαπανήσει περισσότερα από τα συμφωνηθέντα.
Αφορμή αυτής της παραβολής είναι ένας άνθρωπος. Ο νομικός. Ένας μελετητής και ερμηνευτής του Μωσαϊκού Νόμου που ρωτάει τον Κύριο για την αιώνια ζωή. Ένας άνθρωπος που νομίζει ότι μπορεί να κερδίσει τη Βασιλεία του Θεού, εφαρμόζοντας τυπικά τις εντολές Του … «Διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;».
Στο ερώτημα του νομικού, ο Χριστός απαντάει : «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν».
Ο νομικός ακούει την απάντηση του Χριστού με προσοχή, αλλά δεν αναπαύεται. Σκέφτεται πονηρά και Τον ξαναρωτάει : «Καὶ τίς ἐστί μου πλησίον;».
Ο Κύριος είναι ξεκάθαρος στα λόγια Του!
Με την παραβολή αυτή θέλει να δείξει στο νομικό αλλά και σε κάθε άνθρωπο, ότι «ο πλησίον» είναι όλοι οι άλλοι άνθρωποι για μας και εμείς για τους άλλους ανθρώπους.
Ο νομικός άνθρωπος αποτελεί την αφορμή αυτής της Ευαγγελικής διηγήσεως. Είναι εκείνος που πιστεύει απόλυτα, ότι εφαρμόζοντας τυπικά τις εντολές του Θεού στη ζωή του θα σωθεί και θα κερδίσει την Ουράνια Βασιλεία. Όμως… η ψυχή του είναι στεγνή από αγάπη προς τους συνανθρώπους του, προς τις εικόνες του Θεού.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο κείμενό του παρουσιάζει και έναν τρίτο οδοιπόρο, ένα Σαμαρείτη, ο οποίος παρόλο που είναι εθνικός και συνάμα θρησκευτικός εχθρός των Ισραηλιτών δεν απομακρύνεται, δεν εγκαταλείπει και δεν προσπερνά τον καταπληγωμένο από τα θανάσιμα χτυπήματα Ιουδαίο, αλλά τον σώζει κυριολεκτικά από το θάνατο.
Η παραβολή που μας παρουσιάζει ο Λουκάς έχει καθαρά συμβολική ερμηνεία. Ο Σαμαρείτης είναι ο Ίδιος ο Χριστός. Εκείνος που ενδιαφέρεται για τον κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από το χρώμα του δέρματος, την εθνικότητα, το θρήσκευμα, το δόγμα, την κοινωνική ή οικονομική θέση, το αξίωμα και κάθε ιδιαιτερότητα που τον χαρακτηρίζει σε αυτόν τον κόσμο.
Ο ελεήμων και φιλάνθρωπος Σαμαρείτης είναι ο Χριστός. Εκείνος που υπέμεινε τις δοκιμασίες και το φρικτό μαρτύριο της Σταυρώσεως για τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων.
Ο πληγωμένος από τα τρομερά χτυπήματα των ληστών Ιουδαίος, είναι ο κάθε άνθρωπος που αφήνεται στο έλεος των παθών, των αδυναμιών, του εγωισμού, της κενοδοξίας και της επάρσεώς του.
Είναι εκείνος που κυριεύεται από τα πάθη και τα λάθη του και απογυμνώνεται από την αρετή και τα χαρίσματα του Παναγίου Πνεύματος.
Το πανδοχείο είναι η Εκκλησία μας. Η κιβωτός που μας δέχεται και μας φιλοξενεί, μέσα στην οποία βρίσκουμε την ανάπαυση και τη θεραπεία.
Ο οίνος και το λάδι με τα οποία ο Σαμαρείτης έπλυνε τις πληγές του χτυπημένου Ιουδαίου, είναι τα Ιερά Μυστήρια της Εκκλησίας που μας καθαρίζουν και μας σώζουν.
Τα δύο δηνάρια με τα οποία ο Σαμαρείτης πλήρωσε τον ιδιοκτήτη του πανδοχείου, είναι η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη.
Κατά τη διάρκεια του σύντομου βίου μας οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί. Οι επιθέσεις των επικίνδυνων και ανελέητων ληστών είναι κρυφές και ξαφνικές και τα πρόσωπά τους πάντοτε καλυμμένα.
Όμως … αυτοί οι ληστές έχουν όνομα!
Ο πρώτος ληστής είναι ο διάβολος που μισεί θανάσιμα το κορυφαίο δημιούργημα του Θεού, τον άνθρωπο.
Ο διάβολος, που προσπαθεί με κάθε τρόπο να ξεριζώσει από την ψυχή του ανθρώπου τον Θεό.
Ο διάβολος, που προσπαθεί να καταστρέψει την επικοινωνία του ανθρώπου με τον Δημιουργό του.
Ο διάβολος, που επιθυμεί να κλέψει το χάρισμα της αρετής και την απλότητα της προσευχής του ανθρώπου.
Ο διάβολος, που με ζηλευτή μαεστρία μελετά κάθε αδυναμία του ανθρώπου στήνοντας πλεκτάνες για να κατορθώσει τα φριχτά του σχέδια.
Ο δεύτερος ληστής είναι ο εαυτός μας.
Εμείς, που συνηθίσαμε να ζούμε χωρίς Θεό.
Εμείς, που τοποθετήσαμε στη θέση του Θεού τον εαυτό μας.
Εμείς, που λησμονήσαμε τα λόγια και το παράδειγμα του Κυρίου και γίναμε σκληροί, ανελεήμονες, αδιάφοροι και αν-ορθόδοξοι.
Όμως… το τέλος δεν έχει έρθει. Υπάρχει ακόμη ελπίδα και ο Χριστός μας καλεί να αλλάξουμε πορεία. Μας καλεί να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και να απορρίψουμε τον ατομισμό και τη σκληροκαρδία, την τυπολατρία και τον εγωισμό που οδηγούν στην απάνθρωπη μοναξιά και στην απομόνωση.
Αγαπητοί μου.
Ο Κύριος μας καλεί να έχουμε πίστη, ελπίδα και αγάπη, όπως Εκείνος τη δίδαξε πρώτος. Πίστη, ελπίδα και αγάπη, όπως αναφέρει ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής : «Από κάθε πνευματική θεωρία, αδελφοί, πρέπει να προηγείται η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη· προπάντων όμως η αγάπη. Η πίστη και η ελπίδα διδάσκουν τον άνθρωπο να καταφρονεί τα ορατά υλικά αγαθά. Ενώ η αγάπη ενώνει την ψυχή με τις αρετές του Θεού, αναζητώντας τον Αόρατο με την νοερή αίσθηση».
Ας προσέξουμε, ώστε να μην αφεθούμε στο έλεος των άσπλαχνων ληστών. Του δαίμονα ή του κακού εαυτού μας.
Ας προσέξουμε, γιατί οι πληγές που θα υπάρξουν από την όποια επίθεση θα μείνουν εσαεί στην ψυχή και θα μας ταλαιπωρούν.
Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα και ας μιμηθούμε τον ελεήμονα και φιλάνθρωπο Σαμαρείτη της σημερινής Ευαγγελικής διηγήσεως.
Ας αποδείξουμε έμπρακτα την αγάπη μας προς την έμψυχη εικόνα του Θεού, τον άνθρωπο.
Έτσι, θα συμφιλιωθούμε με κάθε «Ιουδαίο» και θα απολαύσουμε τη χαρά, όχι μόνο του σύντομου βίου, αλλά και της ατελεύτητης ζωής και Βασιλείας.