«καί τῷ καλάμῳ τοῦ Σταυροῦ, βαφαῖς ἐρυθραῖς, τούς σαὐτοῦ δακτύλους αἱματώσας, ταῖς ἀφεσίμοις ἡμῖν, βασιλικῶς ὑπογράψαι φιλανθρωπευσάμενος» (Δοξαστικό ἑσπερινοῦ Κυριακῆς Σταυροπροσκυνήσεως).
Ἐντός τῆς ἐντονωτάτης αὐτῆς πνευματικῆς περιόδου τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς προβάλλεται ἐνώπιόν μας ὡς δένδρον εὐσκιόφυλλον ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου πρός τελείωσιν «ἐν δυνάμει» ἐκ τῶν θλιβερῶν ἐπιγείων. Αὐτή ἡ σκιά τοῦ Σταυροῦ καθίσταται θεμέλιο πίστεως καί ζωῆς. Αὐτή ἡ ἀκτινοβολοῦσα σκιά ἐκπέμπει τή θεία Στοργή καί θραύει τούς πάγους τῆς ἀπιστίας καί τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγωϊσμοῦ. Ἐκ τοῦ τιμίου ξύλου τοῦ Σταυροῦ ἡ ἴδια ἡ ζωή χειραγωγεῖται πρός τήν αἰωνιότητα. Ζωογονεῖ τό ἀνθρώπινο γένος ἐντός τοῦ κήπου τῆς Ἐδέμ, ἐκεῖ πού κάποτε ἐγεννήθη ὁ θάνατος.
Αὐτό τό περιφρονημένο καί ἀτιμωτικό ξύλο ἐπί τοῦ ὁποίου διεπομπεύοντο οἱ κακούργοι καί ἐθανατώνοντο ὡς «ἐπικατάρατοι» (Γαλ. 3,1) καθίσταται διά τοῦ Τιμίου Σώματος τοῦ Κυρίου θέατρον τοῦ Ὑπερκοσμίου γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως, διότι ἐπ’ αὐτοῦ κατέρχεται ἡ ἴδια ἡ ζωή ἐν Τάφῳ συγχρόνως δέ ἀνίσταται εἰς οὐρανούς. Ὁ κατ’ ἐξοχήν θεολόγος τοῦ Σταυροῦ Ἀπ. Παῦλος τονίζει εἰς τίς ἐπιστολές του ὅτι ὁ Σταυρός εἶναι «ἡ καύχησις τῆς Ἐκκλησίας» (Γαλ. 6,13). Ἐντός τοῦ χριστιανικοῦ ἀγῶνος πρός ἐλπίδαν τελειώσεως, πορευόμεθα ἐν τῇ ὁδῷ τοῦ Σταυροῦ δι’ ἐλπίδος αἰωνιότητος, διά προσδοκίας θριάμβου Ἀναστάσεως.
Μετέχομε εἰς τήν δόξα τοῦ Σταυροῦ, «ἡ μέν γάρ ὕλη ξύλου, ἡ δέ ἰσχύς σιδήρου» (Εὐαγρίου Ποντικοῦ Ὑπόμνημα εἰς τούς Ψαλμούς PG 27, 68B), ἐξαγνιζόμεθα ἐκ τῆς ἀγάπης τοῦ Ἐσταυρωμένου ἐξαγιαζόμεθα ὑπό τοῦ Τιμίου Ξύλου, καθιστάμεθα μέτοχοι ἐν τέλει τοῦ Σταυρικοῦ πάθους καί οὐρανοπολίται τῆς Ἀναστάσεως. Ἡ δύναμις τοῦ Σταυροῦ ἔγκειται εἰς τήν ἀκένωτο ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία διοχετεύεται εἰς τήν ἀνθρωπότητα καί εἰς τήν ὅλη δημιουργία μέσῳ τοῦ Σταυροῦ (ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ).
Ἡ προεικόνισις τῆς Σταυρικῆς θυσίας καθίσταται ἱερουργία τῆς Θείας Εὐχαριστίας τῆς ἐσχάτης ἐλπίδος τοῦ ἀνθρώπου εἰς τήν ἐπερχόμενην Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. «Ἀκολουθοῦμε τόν ἀργόσυρτο καί ἀνεπίστρεπτο βηματισμό του πρός τό Πάθος, τήν Σταύρωση, τόν θάνατο. Αὐτόν τόν Σταυρό μᾶς καλεῖ νά προσκυνήσουμε, αὐτόν τόν Σταυρό μᾶς καλεῖ νά σηκώσουμε μέσα στή νύχτα τῆς προδοσίας καί τῆς μοναξιᾶς, ἀλλά καί τῆς ἀγάπης καί τῆς Νίκης». (fr. Alexander Schmemann)
Αὐτόν τόν Σταυρό τῆς ἑνοποιοῦ δυνάμεως τῆς ἀνθρωπότητος, αὐτόν τόν Σταυρό τοῦ πολυτιμήτου φυλακτηρίου τῶν πιστῶν, αὐτόν τόν Σταυρό τοῦ ἐκθαμβωτικοῦ φωτός, αὐτόν τόν Σταυρό τῆς λυτρωτικῆς δυνάμεως, αὐτόν τόν Σταυρό τοῦ στηρίγματος πάσης τῆς Οἰκουμένης.