Αίσθηση προκαλούν οι δηλώσεις της υπουργού Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνας Μενδώνη, η οποία μιλώντας στον Ρ/Σ «Πρώτο Θέμα» για το θέμα της μετατροπής του εμβληματικού ναού της του Θεού Σοφίας σε ισλαμικό τέμενος, υπεραμύνθηκε της «παγκόσμιας ακτινοβολίας και της οικουμενικής αξίας αυτού του απολύτως μοναδικού μνημείου» στη βάση της αρχιτεκτονικής του μοναδικότητας, παρακάμπτοντας όμως τον λόγο για τον οποίο κατασκευάστηκε εξ’ αρχής.
«Η Αγία Σοφία είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μνημείο, ένα μνημείο το οποίο την εποχή την οποία γίνεται, του Ιουστινιανού, κατάφερε, χάρις στους αρχιτέκτονές της, να φτιάξει με μοναδικό τρόπο τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής, της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, αλλά και να πρωτοτυπήσει ιδιαίτερα στο τμήμα που αφορά τον τρούλο και την στήριξη του» είπε η Ελληνίδα υπουργός Πολιτισμού που χαρακτήρισε την κίνηση του Τούρκου Προέδρου «επιθετική και απειλητική».
Η υπουργός που δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά στην πραγματική ταυτότητα του ιστορικότερου ναού του Ορθόδοξου Χριστιανισμού χαρακτήρισε δυο φορές «σοφή» την απόφαση του Κεμάλ Ατατούρκ για μετατροπή του ναού από τέμενος σε μουσείο επικαλούμενη ως κύριο επιχείρημα για την παραμονή του σε μουσείο τα όσα προβλέπουν οι κανονισμοί της UNESCO για τα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Διαβάστε την απομαγνητοφώνηση της συζήτησης στην εκπομπή «Μαζί δεν κάνουμε», στον Ρ/Σ Πρώτο Θέμα και τους δημοσιογράφους Μπάμπη Κούτρα και Νίκο Φελέκη
Κούτρας: Θα ήθελα να ξεκινήσουμε από ένα θέμα της επικαιρότητας κ. Μενδώνη, σε σχέση με την Αγία Σοφία και με την πίεση που ασκεί με διάφορους τρόπους ο πρόεδρος Ερντογάν, να την μετατρέψει σε τζαμί. Θα ήθελα καταρχήν ένα σχόλιο και δεύτερον, αναρωτιόμασταν προηγουμένως αν υπάρχει κάποια ίσης αξίας, στη περίπτωση που προβεί σ’ αυτήν την κίνηση ο Ερντογάν, να υπάρχει σε κάποιο σημείο ίσης αξίας από την ελληνική πλευρά με την οποία θα μπορούσαμε να ανταποδώσουμε την πρόκληση.
Υπουργός: Το θέμα είναι εάν πρέπει να φτάσουμε στο σημείο αυτό. Η Αγία Σοφία είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μνημείο, ένα μνημείο το οποίο την εποχή την οποία γίνεται, του Ιουστινιανού, κατάφερε, χάρις στους αρχιτέκτονές της, να φτιάξει με μοναδικό τρόπο τα βασικά χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής, της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, αλλά και να πρωτοτυπήσει ιδιαίτερα στο τμήμα που αφορά τον τρούλο και την στήριξη του. Αυτό λοιπόν το μοναδικό μνημείο το οποίο με το σοφό, επαναλαμβάνω σοφό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ αποδεσμεύτηκε από όλες τις δεσμεύσεις του που είχε ως θρησκευτικό μνημείο το 1934 και χαρακτηρίστηκε ως μουσείο, ένα μνημείο- μουσείο. Σήμερα με τις πρωτοβουλίες και τις κινήσεις αυτές που προέβη ο Ερντογάν, η επιθυμία του είναι να το επιστρέψει στις συνθήκες του 15ου αιώνα. Στην πραγματικότητα, με αυτό το οποίο συμβαίνει απομειώνεται η παγκόσμια ακτινοβολία και η οικουμενική αξία αυτού του απολύτως μοναδικού μνημείου.
Κούτρας: Μάλιστα, σε σχέση όμως με εμάς, με την Ελλάδα και την πολιτική διάσταση αλλά και τις επιδιώξεις που διατυπώνει με τον έναν και τον άλλον τρόπο η Τουρκία και ο Ερντογάν πως το σχολιάζετε;
Υπουργός: Αυτή τη στιγμή η κίνηση του είναι απολύτως επιθετική. Είναι επιθετική, είναι απειλητική και στην ουσία αυτό το οποίο κάνει είναι για τους δικούς του εσωτερικούς λόγους. Προκειμένου να θεραπεύσει ανοιχτά θέματα που έχει στο εσωτερικό της χώρας του, προβαίνει σε τέτοιου είδους κινήσεις. Εμείς έχουμε αντιδράσει. Αντιδράσαμε αμέσως και ενημερώσαμε τα κράτη- μέλη της UNESCO για ποιο λόγο δεν πρέπει να γίνει ισλαμικό τέμενος ή αν θέλετε δεν πρέπει να επανέλθει σε καθεστώς θρησκευτικό η Αγία Σοφία και πρέπει να μείνει μουσείο. Και το κάναμε αυτό διότι εδώ η Τουρκία φαίνεται ότι εκμεταλλεύεται ή τέλος πάντων αγνοεί την υποχρέωση που έχει απέναντι στην UNESCO, καθώς η Αγία Σοφία είναι μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Για να αλλάξει το status της θα πρέπει να υπάρξει απόφαση στη Διακυβερνητική της UNESCO. Η Διακυβερνητική ήταν προγραμματισμένη για να γίνει αυτές τις ημέρες που μιλάμε. Δεν έγινε εξαιτίας της πανδημίας. Υπάρχει η απόφαση του Διεθνούς Οργανισμού να μην γίνει καμία τέτοια σύναξη μέχρι τουλάχιστον τον Σεπτέμβρη. Αυτή τη στιγμή λοιπόν παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα. Θέλω να πιστεύω ότι το ανώτερο δικαστήριο της Τουρκίας θα αρθεί πάνω από τις πολιτικές σκοπιμότητες και τις πολιτικές επιδιώξεις.
Κούτρας: Καλά ότι θέλει ο Ερντογάν θα κάνει, λέμε εμείς, δεν ξέρω…
Υπουργός: Δεν είπα τι θα κάνει. Από εκεί και πέρα…
Φελέκης: Μα, απεφάνθη κ. Μενδώνη, απεφάνθη και είπε ότι…
Κούτρας: Δεν απεφάνθη είπε ότι σε 15 μέρες…
Φελέκης: Ναι, είπε ότι είναι αρμοδιότητα του προέδρου της Τουρκίας να εκδώσει προεδρικό διάταγμα για να επανέλθει στο καθεστώς που υπήρχε το ’23, το παραπέμπει εκεί
Υπουργός: Πριν από το ’34. Του έλυσε τα χέρια επομένως. Εγώ σε αυτά όλα που λέμε θέλω να σημειώσω την πολύ σημαντική και πολύ φορτισμένη συναισθηματική συνέντευξη του Οικουμενικού Πατριάρχη, προ ημερών, στην Washington Post. Νομίζω ότι ο Πατριάρχης τα είπε όλα.
Φελέκης: Νομίζω ότι πέρα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη είναι πάρα πολύ σημαντικό, θα πρέπει να δούμε τη Μέρκελ, τον Πομπέο και να μη μείνουμε μόνο στον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Υπουργός: Δεν μένω μόνο στον Οικουμενικό Πατριάρχη…
Φελέκης: Αλλά μια παγκόσμια αντίδραση του χριστιανικού κόσμου…
Υπουργός: Αλλά ο Πατριάρχης βιώνει όλα αυτά… θα πρέπει να το δούμε σαν μια παγκόσμια αντίδραση και όχι μόνο του χριστιανικού κόσμου…
Φελέκης: Περιλαμβανομένων και των μουσουλμάνων.
