ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
[1] Κεκελίδζε Κ., Ἱεροσολυμιτικὸν Κανονάριον (Τυπικὸν) τοῦ Ζ΄ αἰῶνος, [μτφρ. ἐκ τοῦ ῥωσικοῦ ὑπὸ ἀρχιμ. Καλλίστου Μηλιαρᾶ], Ἀνατύπωσις ἐκ τῆς Νέας Σιών, Ἱεροσόλυμα 1914, σ. 216.
[2] Galadza Daniel, Liturgy and Byzantinization in Jerusalem, Oxford 2017, p. 314.
[3] Ιερὰ Μεγίστη Μονὴ Βατοπαιδίου, Ἐκτενεῖς τῶν Ἑορτῶν, Ἅγιον Ὄρος 2020, σ. 39.
[4] Dmitrievski J.A., Opisanie Liturgitjeskish Rucopisej, T. A΄, Kiev 1895, p. 187.
[5] Καραϊσαρίδη Κωνσταντίνου, «Οἱ Ἑορτὲς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ», στο Τὸ Χριστιανικὸν Ἑορτολόγιον, Πρακτικὰ Η΄ Πανελληνίου Λειτουργικοῦ Συμποσίου Στελεχῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 2007, σ. 198.
[6] Mateos Juan, Le Typikon de la Grande `Eglise, T. Α΄, [Orientalia Christiana Analecta, 186], Roma 1962, p. 244.
[7] Μηναῖον τοῦ Μαρτίου, περιέχον ἅπασαν τὴν ἀνήκουσαν αὐτῷ ἀκολουθίαν, Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1992, σ. 59.
[8] Καραϊσαρίδη Κωνσταντίνου, «Οἱ Ἑορτὲς τοῦ Τιμίου Σταυροῦ», στο Τὸ Χριστιανικὸν Ἑορτολόγιον, Πρακτικὰ Η΄ Πανελληνίου Λειτουργικοῦ Συμποσίου Στελεχῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 2007,σ. 198.
[9] Μακαρίου Ἱερομονάχου Σιμωνοπετρίτου, Μυσταγωγία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, Συμβολὴ στὴν Θεολογία τοῦ Λειτουργικοῦ Χρόνου, Αθήνα 2021, σ. 563.
[10] Θεοδώρου Εὐαγγέλου, Ἡ μορφωτικὴ ἀξία τοῦ ἰσχύοντος Τριῳδίου, Ἀθήνα 1958, σ. 30.
[11] Ostrogorsky Georg, Ἱστορία τοῦ Βυζαντινοῦ Κράτους, τόμος α΄, μτφρ. Ἰωάννης Παναγόπουλος, ἐκδ. Στέφανος Βασιλόπουλος, Ἀθήνα, 1978, σ. 170.
[12] Μακαρίου Ἱερομονάχου Σιμωνοπετρίτου, Μυσταγωγία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, Συμβολὴ στὴν Θεολογία τοῦ Λειτουργικοῦ Χρόνου, Αθήνα 2021, σ. 563.
[13] Μηλιαρᾶ Καλλίστου, «Ἱστορικὴ ἐπισκόπησις τοῦ Τριῳδίου. Τὸ σχέδιον καὶ ὁ καταρτισμὸς αὐτοῦ», Νέα Σιών, τεῦχος 29, Ἱεροσόλυμα 1934, σ. 178.
[14] Mateos Juan, Le Typikon de la Grande `Eglise, T. B΄, [Orientalia Christiana Analecta, 186], Roma 1962, pp. 38 – 43
[15] αυτόθι.
[16] αυτόθι.
[17] Dmitrievski J.A., Opisanie Liturgitjeskish Rucopisej, T. A΄, Kiev 1895, pp. 527 – 533.
[18] Arranz Miguel, Le Typicon du Monastere du Saint Sauver a Messine, [Orientalia Cristiana Analecta, 185], Roma 1969, pp. 218 – 219.
[19] Μακαρίου Ἱερομονάχου Σιμωνοπετρίτου, Μυσταγωγία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, Συμβολὴ στὴν Θεολογία τοῦ Λειτουργικοῦ Χρόνου, Αθήνα 2021, σ. 564.
[20] Dmitrievski J.A., Opisanie Liturgitjeskish Rucopisej, T. A΄, Kiev 1895, pp. 527 – 533.
[21] Arranz Miguel, Le Typicon du Monastere du Saint Sauver a Messine, [Orientalia Cristiana Analecta, 185], Roma 1969, pp. 218 – 219.
[22] Ἱερὰ Μονὴ Μεγάλου Μετεώρου, Τυπικὸν – Κῶδιξ 83 (1580), Ἐπιμέλεια ἀνατύπωσης, διόρθωσης χφ. και εἰσαγωγή: Κωνσταντίνος Μ. Βαφειάδης, Ἅγια Μετέωρα 2018, σσ. 401-402.
[23] ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΙΚΟΝ περιέχον ἅπασαν τὴν διάταξιν τῆς ΙΕΡΟΔΙΑΚΟΝΙΑΣ εἰς τὸν Ἑσπερινόν, τὸν Ὄρθρον καὶ τὰς ΤΡΕΙΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ, Ἅγιον Ὄρος 2015, σ. 84.
[24] Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Σάββα, Τυπικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἀκολουθίας, Ἐπιμέλεια Ἀρχιμ. Νικοδήμου Σκρέττα, Ἁγία Λαύρα τοῦ Ὁσίου Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου, Ἱεροσόλυμα 2012, σσ. 306 – 308.
[25] Ἱερὰ Μονὴ Διονυσίου, Τυπικὸν τῆς ἐν Ἄθῳ Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, Ἅγιον Ὄρος 2004, σσ. 450 – 452.
[26] Αξίζει να σημειωθεί πως κατά παράδοσιν στο Άγιον Όρος, τελουμένης αγρυπνίας το «Θεοτόκε Παρθένε» ψάλλεται σε μέλος αργό δίχορο οκτάηχο μετά κρατημάτων. Τον 19ο αι. στο μοναστήρι εγκαταβιώνει κάποιος ιερομόναχος Ιωάσαφ, γνωστός για τη μουσική του δεινότητα, ο οποίος γράφει αργά δίχορα οκτάηχα απολυτίκια για όλες τις δεσποτοθεομητορικές εορτές, οπότε και παραλείπεται το θεοτοκίο (βλ. Ἰωάσαφ Διονυσιάτης, Διονυσιάτικη Μουσικὴ Ἀνθολογία, σσ. 86 – 219). Εδώ φαίνεται πως η ημέρα της Σταυροπροσκυνήσεως, όσο και αν επηρεάζει τις τυπικές διατάξεις, δεν υπερβαίνει ούτε τα αναστάσιμα τροπάρια, αλλά ούτε και τα θεοτοκία, κάτι που δείχνει ξεκάθαρα πως δεν μπορεί να θεωρηθεί εορτή Δεσποτική. Αντίθετα, αν η 14η Σεπτεμβρίου τύχει ημέρα Κυριακή, καταλιμπάνεται η αναστάσιμη ακολουθία.