Τρ, 18/02/25 | 12:28

Γρηγόριος ο Θεολόγος – Ιεράρχης και Οικουμενικός διδάσκαλος «Θεολογείν δια της θεοπτίας»

Αρχιμανδρίτης Δημήτριος Πολιτάκης
Αρχιμανδρίτης Δημήτριος Πολιτάκης
Ο Αρχιμανδρίτης Δημήτριος Πολιτάκης είναι ιεροκήρυκας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

Του ιδίου συγγραφέα:

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, τον οποίο η Εκκλησία εορτάζει με ιδιαίτερη τιμή, ανήκει στη χορεία των μεγάλων Καππαδοκών Πατέρων που έβαλαν τη δική τους ανεξίτηλη σφραγίδα στην ανάπτυξη της Θεολογίας κατά τον 4ο μ.Χ. αιώνα.

Ο άγιος Γρηγόριος είναι ένας από τους μεγάλους Πατέρες και θεμελιωτές της αυθεντικής διδασκαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας και του δόγματός της, γιʼαυτό δίκαια χαρακτηρίζεται ως Θεολόγος, μεγάλος Ιεράρχης και Οικουμενικός διδάσκαλος.

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 μ.Χ. στην Αριανζό της Καππαδοκίας, κοντά σε μια κωμόπολη τη Ναζιανζό, γιʼαυτό και έμεινε γνωστός ως Ναζιανζηνός.

Ο Γρηγόριος μεγάλωσε μέσα σε χριστιανική οικογένεια. Η μητέρα του λεγόταν Νόννα και ο πατέρας του Γρηγόριος, πρώην ειδωλολάτρης και αργότερα Επίσκοπος Ναζιανζού.

Οι γονείς του ήταν εύποροι και βοήθησαν όσο μπορούσαν το νεαρό Γρηγόριο να μορφωθεί και να σπουδάσει στα καλύτερα σχολεία της Καισάρειας, της Αλεξάνδρειας και της Αθήνας όπου ολοκλήρωσε τις λαμπρές σπουδές του στη ρητορική, τη φιλολογία και τη φιλοσοφία, σε πολύ γνωστές σχολές με καθηγητές του τους ξακουστούς εκείνη την εποχή, Ιμέριο, Θεσπέσιο, Λιβάνιο και Προαιρέσιο.

Ο Γρηγόριος ασχολήθηκε και μελέτησε με ιδιαίτερη προσοχή τους αρχαίους φιλοσόφους Πλάτωνα, Αριστοτέλη, τη φιλοσοφία των Στωικών, κυρίως όμως τη διδασκαλία του νεοπλατωνισμού και κατʼ εξοχήν του Πλωτίνου, χωρίς να υποδουλώσει τη Χριστιανική πίστη στον ελληνικό λόγο.

Ο Θεολόγος Γρηγόριος προσπάθησε να μην εξελληνίσει το δόγμα, ούτε να εγκλωβιστεί στο φιλοσοφικό νόημα και στο περιεχόμενο των λέξεων της θύραθεν παιδείας.

Ο μεγάλος Θεολόγος Γρηγόριος τονίζει, ότι η αλήθεια για το Θεό δε βρίσκεται μέσα στη φιλοσοφία των Ελλήνων σοφών όπως του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αλλά στην Αγία Γραφή, την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, η οποία ερμηνεύεται σωστά από τους Πατέρες της Εκκλησίας με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος.

Ο Γρηγόριος υπήρξε συμμαθητής του Μεγάλου Βασιλείου και του παγανιστή Ιουλιανού ο οποίος αργότερα έγινε αυτοκράτορας γνωστός ως Ιουλιανός ο Παραβάτης ή Αποστάτης.

Ο Γρηγόριος υπήρξε άριστος μαθητής με εξαιρετικές ικανότητες. Όταν τελείωσε τις σπουδές του αναγορεύτηκε καθηγητής και δίδαξε φιλοσοφία και ρητορική στην Αθήνα, μέχρι τη στιγμή που επέστρεψε στον τόπο που γεννήθηκε όπου και βαπτίστηκε Χριστιανός από τον ίδιο τον πατέρα του και Επίσκοπο Ναζιανζού.

Ο Γρηγόριος μετά από πρόσκληση του αγαπημένου φίλου και συμμαθητή του Βασιλείου μεταβαίνει στον ευλογημένο Πόντο. Εκεί, ασκητεύουν μαζί και ζουν ταπεινά και αθόρυβα, μακριά από τον κόσμο ως απλοί μοναχοί.

Όμως, το σχέδιο του Θεού είναι διαφορετικό από εκείνο του Γρηγορίου ο οποίος αναγκάζεται να επιστρέψει σύντομα στην πατρίδα του, κατόπιν παράκλησης του πατέρα του που τον χειροτονεί σε πρεσβύτερο, χωρίς ο ίδιος να το επιθυμεί, αφού ως γνωστόν ο νεαρός Γρηγόριος αναπαυόταν στην ηρεμία και στην ησυχία της μοναχικής και ασκητικής του ζωής.

Ο Γρηγόριος κατά την ιερατική του πορεία αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες. Εναντιώθηκε ακόμη και στον ίδιο τον αυτοκράτορα Ιουλιανό, τον παλαιό συμμαθητή του, ο οποίος με τη δύναμη της εξουσίας θέλησε να αναστήσει και να επαναφέρει την αρχαία ειδωλολατρική θρησκεία, εκδιώκοντας με μανία την Εκκλησία του Χριστού.

Ο Γρηγόριος εκτός από τον Ιουλιανό αντιμετώπισε με γενναιότητα και άλλα πολλά προβλήματα και δυσκολίες, όπως την επικίνδυνη αίρεση του Αρείου, δίνοντας μεγάλες μάχες υπέρ της Εκκλησίας του Χριστού και της διαφύλαξης του δόγματός της.

Έπειτα, ο Μ. Βασίλειος ως Επίσκοπος Καισαρείας χειροτόνησε το Γρηγόριο σε Επίσκοπο Σασίμων και όταν ο πατέρας του στη Ναζιανζό κοιμήθηκε ανέλαβε την εκεί επισκοπή. Αργότερα, αποσύρθηκε για τρία χρόνια στο μοναστήρι της Σελεύκειας όπου παρέμεινε μέχρι την κοίμηση του πιστού και αγαπημένου φίλου του Βασιλείου.

Η περίοδος αυτή είναι δύσκολη και πικρή για τους Χριστιανούς, οι οποίοι έχουν ανάγκη από αληθινούς και ικανούς ποιμένες, γιʼαυτό το λόγο η Σύνοδος των Επισκόπων της Αντιόχειας αποφάσισε να στείλει το Γρηγόριο στην Κωνσταντινούπολη για να αντιμετωπίσει το τεράστιο πρόβλημα που είχε δημιουργήσει ο Άρειος και οι οπαδοί του.

Ο Γρηγόριος υπάκουσε και ακολούθησε πιστά την προτροπή της Εκκλησίας, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και εργάστηκε με όλες του τις δυνάμεις χωρίς να διστάσει ή να λυγίσει ενώπιον ουδενός. Με θάρρος και πίστη στο Θεό δίδαξε ήθος και ύφος Χριστιανικό και αντιμετώπισε με τη Χάρη του Θεού αλλά και τη σπάνια θεολογική του κατάρτιση όλους τους αιρετικούς αρειανούς οι οποίοι τον χλεύαζαν, τον απειλούσαν και τον αποδοκίμαζαν σε κάθε εμφάνισή του.

Ο Γρηγόριος αξιώθηκε από το Θεό να εκλεγεί Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως το 380 μ.Χ. και ένα χρόνο αργότερα διηύθυνε τις εργασίες των συνεδριάσεων της Δεύτερης Οικουμενικής Συνόδου, συμβάλλοντας αποφασιστικά και καθοριστικά στη διατύπωση του δογματικού μέρους των αποφάσεών της.

Δυστυχώς, ο Ιεράρχης Γρηγόριος δεν άργησε να έρθει αντιμέτωπος με την κακία και την αχαριστία των συνεπισκόπων του, ορισμένοι από τους οποίους αμφισβήτησαν την κανονικότητα της εκλογής του στο θρόνο της Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως.

Το γεγονός της αμφισβήτησης τον απογοήτευσε τρομερά και τον αποθάρρυνε, γιʼαυτό αποφάσισε να αποχωρήσει με αξιοπρέπεια και να επιστρέψει στη Ναζιανζό, στην αγαπημένη του Καππαδοκία. Εκεί, ήρεμος και μακριά από διοικητικές ευθύνες και καθήκοντα ασχολήθηκε με την προσευχή και την άσκηση που τόσο ποθούσε, αλλά και με τη συγγραφή θεολογικών κειμένων και εξαιρετικών ποιημάτων, ζώντας ειρηνικά και απόλυτα μοναχικά, χωρίς δόξα και ανθρώπινες τιμές.

Ο άγιος Γρηγόριος κοιμήθηκε στις 25 Ιανουαρίου του έτους 391 μ.Χ. και η Εκκλησία αναγνωρίζοντας την τεράστια προσφορά του τον ανακήρυξε Άγιο, μεγάλο Ιεράρχη, Πατέρα, Οικουμενικό διδάσκαλο και Θεολόγο.

Ο άγιος Γρηγόριος υπήρξε αναμφισβήτητα ένας εμπνευσμένος Θεολόγος αλλά και ένας σημαντικός και ακαταμάχητος υπερασπιστής της Ορθοδοξίας.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είναι εκείνος που διατύπωσε με σαφήνεια τα περί θεότητος και ομοουσιότητος του Αγίου Πνεύματος. Είναι εκείνος που κατάφερε με τη ρητορική του δεινότητα και τη βαθιά παιδεία του να συνενώσει το ελληνικό πνεύμα με τη Χριστιανική πίστη.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είναι εκείνος που κατάφερε να εκφράσει αλλά και να αποδείξει το σεβασμό του στην ετερότητα. Είναι εκείνος που πολέμησε τη μισαλλοδοξία που πρέσβευε ο ειδωλολατρικός κόσμος, τον οποίο προστάτευε φανατικά και αντιπροσώπευε ο υπέρμαχος του παγανισμού και σκληρός διώκτης του Χριστιανισμού αυτοκράτορας Ιουλιανός.

Αγαπητοί μου.

Ο κορυφαίος της Εκκλησίας μας Θεολόγος Γρηγόριος αποτελεί ένα μεγάλο παράδειγμα εργατικότητας, αξιοπρέπειας, πίστης, υπομονής, άσκησης και προσευχής.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είναι ο γνήσιος εκφραστής του Ορθοδόξου δόγματος. Στο πρόσωπό του συνδυάζεται το Χριστιανικό βίωμα με την ελληνική παιδεία.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ενώνει κατάλληλα τη φιλοσοφική ορολογία με τη Χριστιανική διδασκαλία και υιοθετεί γόνιμα πολλούς όρους της ελληνικής φιλοσοφίας στα έργα και στο λόγο του.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είναι ο ένας από τους τρεις αγίους στους οποίους η Εκκλησία απένειμε το χαρακτηρισμό Θεολόγος (οι άλλοι δυο είναι ο Ιωάννης ο Θεολόγος και Ευαγγελιστής και ο Συμεών ο νέος Θεολόγος) διότι κατάφερε να αποκτήσει την εμπειρία της αλήθειας.

Ο μεγάλος Ιεράρχης της Εκκλησίας του Χριστού Γρηγόριος ο Θεολόγος, διδάσκει ως πραγματικός Θεολόγος, στον «Περί δόγματος και Καταστάσεως των Επισκόπων» εικοστό λόγο του και τονίζει ότι θεολόγος δεν είναι εκείνος που χειροτονήθηκε ιερέας και είναι σοφός κατά τα ανθρώπινα, αλλά εκείνος που έχει καταληφθεί από τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είναι εκείνος που πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος θεολογίας είναι η θεοπτία, αφού έτσι επιτυγχάνεται μεγαλύτερος βαθμός εμπειρίας της θείας αλήθειας που βρίσκεται σε πλήρη συνάφεια με τη θεολογική διδασκαλία της Ιερής Παράδοσης της Εκκλησίας.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος είναι εκείνος που πιστεύει απόλυτα και διδάσκει ότι… χωρίς τη θεοπτία το θεολογείν είναι αδιανόητο και αδύνατο!

Ας τον μιμηθούμε!

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ