«Καρπό μιας αγωνίας που κρατά χρόνια» αποτελεί το νέο βιβλίο του διακεκριμένου Καθηγητή Δογματικής του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Χρυσοστόμου Σταμούλη, που παρουσιάστηκε χθες διαδικτυακά από ένα πάνελ εκλεκτών ομιλητών.
Με τον προκλητικό τίτλο «Φάγαμε Ήττα. Κείμενα για τον αυτοεγκλωβισμό της Ορθοδοξίας», το νέο βιβλίο του κ. Σταμούλη σκιαγραφεί την εικόνα που διαμορφώνεται σήμερα στη δημόσια πλατεία για την Εκκλησία, μια εικόνα «που δεν είναι η καλύτερη δυνατή». Επιχειρεί, ακόμη, μια αποτίμηση ευθυνών τόσο εντός όσο και εκτός Εκκλησίας.
«Όσο και αν ο τίτλος του βιβλίου ακούγεται προκλητικός για κάποιους, δυστυχώς περιγράφει την πραγματικότητα. Μια πραγματικότητα που αφορά όχι μόνο την Ορθόδοξη Εκκλησία ανά την οικουμένη, αλλά και τις άλλες χριστιανικές εκκλησίες και ομολογίες», επισήμανε ο μητροπολίτης Νιγηρίας, Αλέξανδρος, ο πρώτος εκ των ομιλητών κατά την παρουσίαση του βιβλίου.
“Να χτίσουμε την Εκκλησία του διαλόγου”
Ο μητροπολίτης Νιγηρίας εξήγησε, ακόμη, γιατί «φάγαμε ήττα», υπογραμμίζοντας ότι «αφήσαμε τις ακραίες φωνές των φονταμενταλιστών να ακουστούν πιο δυνατά, πιο ηχηρά από τη φωνή της ευαγγελικής λογικής και της ιστορικής πραγματικότητας». Για τον κ. Αλέξανδρο, επίσης, «φάγαμε ήττα, την πιο πρόσφατη, στην περίοδο της πανδημίας, γιατί δεχθήκαμε να ξεκινήσουμε διάλογο για το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Μυστήριο για τους εντός, αλλά όχι για τους εκτός Εκκλησίας».
Μιλώντας για τη σημασία του βιβλίου, ο μητροπολίτης Νιγηρίας σημείωσε ότι συνιστά «μια πρόκληση για γκρέμισμα της παλαιάς, της φθαρμένης, της κλειστής, της φοβικής και φοβισμένης, της ανέραστης και ιδεολογικοποιημένης θεσμικής Εκκλησίας. Με τα υλικά αυτά και με φρέσκο αρμολόγημα (αυτό που το Πνεύμα του Θεού θα υποδείξει) καλούμαστε να χτίσουμε αυτό που ο ίδιος ο Χριστός επιθυμεί. Την Εκκλησία του διαλόγου, της αποδοχής, της φιλοξενίας, της συμπερίληψης όλων, του έρωτα και των αγώνων, κοινωνικών και πνευματικών».
“Κερκόπορτες στον εθνοφυλετισμό”
Για την ήττα της Εκκλησίας κατά την περίοδο της πανδημίας αλλά και πριν από αυτή έκανε λόγο ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Παντελής Μπουκάλας, σημειώνοντας ότι «η ήττα της Εκκλησίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας εκδηλώθηκε με τον εκβιασμό των πιστών να αποδείξουν την πίστη τους θαρρείς και βρισκόμαστε σε μια χώρα που δεν είναι χριστιανική και πρέπει να αποδείξει την πίστη της ρισκάροντας. Ο Θεός δεν είναι απολυμαντικό. Αν πιστεύουμε ότι είναι, τότε δεν πιστεύουμε πραγματικά. Η ήττα της Εκκλησίας πριν την πανδημία είναι οι πολλές κερκόπορτες που έχει ανοίξει στον εθνοφυλετισμό».
«Ο συγγραφέας επιτίθεται στον εθνοφυλετισμό και τον φονταμενταλισμό και αναγνωρίζει ότι ο τελευταίος πλήττει όχι μόνο τον μουσουλμανισμό αλλά και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Εκτός από τον καιρό του ποιήσαι, μιλά και για τον καιρό της ποιήσεως. Εκτός από το να παραπέμπει στις κολώνες της Ορθοδοξίας, παραπέμπει και σε μεγάλους ποιητές. Ο ορίζοντάς του είναι πολύ πιο ανοικτός από ό,τι θα περίμενε κανείς από ένα θεολογικό κείμενο», επισήμανε ο κ. Μπουκάλας.
Κλείνοντας, τόνισε ότι «αν δεν αναστοχαστεί βαθιά η Εκκλησία, εκμεταλλευόμενη αυτούς τους πόρους που υπάρχουν σε βιβλία όπως του κ. Σταμούλη, τότε η ήττα της θα είναι διαρκής».
Για τον αυτοεγκλωβισμό της Εκκλησίας, ο συγγραφέας και Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Νικόλας Σεβαστάκης, υπογράμμισε ότι «η Ορθόδοξη Εκκλησία αντιμετωπίζει πρωτίστως εκ των ένδον αυτοεγκλωβισμούς. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι το εντός της δυσκολεύεται να συνομιλήσει με το εκτός της και κυρίως με το αιφνίδιο». Ο κ. Σεβαστάκης, ακόμη, μίλησε για τα προβλήματα που προκαλεί ο αυτοεγκλωβισμός στην επικοινωνία της Εκκλησίας με τον κόσμο και τα σύγχρονα ζητήματα. «Η ορθοδοξία αυτοεγκλωβίζεται στον καθρέφτη των φόβων της ή στη συντήρηση των χρόνων; Ο συγγραφέας αποκρούει αυτή την εκδοχή και θέλει να της αντισταθεί. Δεν αμφιβάλλει για την πίστη αλλά για το πώς μεταφράζει κανείς την πίστη στην καθημερινότητα», ανέφερε.
Γιατί “φάγαμε ήττα”;
Το περίγραμμα των συστατικών στοιχείων της ήττας, όπως την αντιλαμβάνεται ο συγγραφέας με βάση τη θεολογία της σαρκώσεως, παρουσίασε ο Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ, Στέλιος Τσομπανίδης. «Ήττα καταγράφεται: όταν υπάρχει παραίτηση από το μυστήριο της ευθύνης απέναντι σε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας και εντός μας. Όποτε και όταν η Ορθόδοξη Εκκλησία υποκύπτει στις φωνές του φονταμενταλισμού και του εθνοφυλετισμού, στις φωνές της εσωστρέφειας και της αποκλειστικότητας. Όταν και όποτε ο Χριστιανισμός ενδίδει στον πειρασμό της ένταξής του, όπως πολύ ωραία το διατυπώνει, στη γη της κανονικότητας που επιβάλει την αναχώρηση από τη γη του επικινδύνως ζην μετατρέποντάς τον σε κλειστό και σκληρό σύστημα», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «ήττα είναι η παράδοση στον φόβο της αλλαγής. Στο φόβο της απώλειας ενός διαμορφωμένου, κλειστού και τακτοποιημένου εαυτού».
Ολοκληρώνοντας την παρουσίασή του, ο κ. Τσομπανίδης επισήμανε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο «μπορεί να συμβάλει στην ανανέωση του θεολογικού λόγου και της εκκλησιαστικής πράξης∙ είναι ορθόδοξο στις προϋποθέσεις, σύγχρονο σε θεματολόγιο, επίκαιρο σε προβληματική, κριτικό, ή καλύτερα αυτο-κριτικό, στο πνεύμα, δυναμικό, κοινωνικό και οικουμενικό στις προοπτικές».
Στο τέλος της εκδήλωσης, ο κ. Σταμούλης εξήγησε ότι ο τίτλος του βιβλίου δεν σχετίζεται με τη στάση της Εκκλησίας κατά την πανδημία, καθώς «γεννήθηκε το 2016». Ο υπότιτλος, ωστόσο, είναι γέννημα της πανδημίας. Ο συγγραφέας διευκρίνισε ότι πρόκειται για δύο ήττες, «η μια που μας επιβάλλουν οι άλλοι, ενώ η δεύτερη είναι το εκούσιον πάθος», προσθέτοντας ότι «δυστυχώς έχει διαμορφωθεί εντός της Εκκλησίας μια άλλη πραγματικότητα η οποία βιάζει τον εαυτό και δημιουργεί προβλήματα».
Την εκδήλωση συντόνισε o δημοσιογράφος του περιοδικού “Σχεδία” Σπύρος Ζωνάκης. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Αρμός.
