Κάθε πρωί που ξυπνάμε και ξεκινάμε τη μέρα μας, έχουμε στη διάθεση μας μια τεράστια σειρά από αυτονοήτως δεδομένα για τα περισσότερα εκ των οποίων οι ίδιοι δεν έχουμε κάνει το παραμικρό. Αντίθετα, άλλοι πριν από εμάς, πάλεψαν, λοιδορήθηκαν, τιμωρήθηκαν, μάτωσαν ακόμη και θανατώθηκαν ώστε εμείς να έχουμε αυτά τα… δεδομένα. Από το φως που άμεσα ανάβει στο δωμάτιο με το που ανοίγουμε τα μάτια μας ή το νερό που χωρίς κανέναν κόπο τρέχει καθαρό, στην βρύση του σπιτιού μας, μέχρι όλες τις ελευθερίες που μας επιτρέπουν να απολαμβάνουμε όλα αυτά κι άλλα τόσα σε καθεστώς απόλυτης προστατευμένης ασφάλειας.
Οι ελευθερίες όμως είναι σαν να χρήματα. Στα χέρια ορισμένων αυγατίζουν και στα χέρια άλλων χάνονται. Πόσες φορές έχουμε δει κληρονόμους να έχουν παραλάβει ένα βαπόρι και να έχουν φτιάξει ένα στόλο, κι άλλους να έχουν κληρονομήσει στόλο και μετά βίας να μπορούν να κρατήσουν το ένα τελευταίο βαπόρι.
Η λέξη που συνδέει όλα τα παραπάνω είναι μια. Ο σεβασμός! Αν σέβεσαι τον κόπο, τον αγώνα και την θυσία αυτών που σου παρέδωσαν ότι έχεις στα χέρια σου, σέβεσαι τον εαυτό σου και εν συνεχεία σέβεσαι τους επόμενους, τους μετά από εσένα, στους οποίους οφείλεις να περάσεις, τουλάχιστον όπως παρέλαβες και στην καλύτερη επαυξημένα και σπουδαιότερα όλα όσα σου χαρίστηκαν, είσαι στον σωστό δρόμο.
Πολύ φοβάμαι όμως ότι τελευταία, κάθε πρωί που ξυπνάμε ερχόμαστε ως κοινωνία ένα βήμα πιο μακριά από όλα όσα περιγράφω παραπάνω. Και θα σας πω γιατί.
Χθες, ένας καλλιτέχνης κι ένας βουλευτής ασέλγησαν σε δυο από τις πιο ευαίσθητες πανανθρώπινες ελευθερίες, τα θεμέλια των οποίων στέκονται πάνω σε χιλιάδες -για να μην πω εκατομμύρια- τάφους ανθρώπων, που έζησαν και πάλεψαν πριν από εμάς, ώστε εμείς σήμερα να απολαμβάνουμε τα… «δεδομένα».
Οι δυο αυτοί κύριοι λοιπόν, ασέλγησαν στην θρησκευτική ελευθερία και στην ελευθερία του λόγου.
Ο ένας, αν και γνώριζε ότι μια τέτοια παρέμβαση του σε θρησκευτικά σύμβολα θα προκαλέσει θλίψη, πόνο και οργή σε αυτούς που τα θεωρούν ιερά, αδιαφόρησε, θεώρησε υπέρτερη την δική του ελευθερία στην έκφραση και έφτιαξε τα έργα του.
Δεν θα μπω στην διαδικασία να κρίνω ή να σχολιάσω την καλλιτεχνική αξία των έργων, γιατί είτε έφτιαχνε κάτι ανάξιο λόγου είτε δημιουργούσε τη νέα Μόνα Λίζα, για εμένα το αποτέλεσμα θα ήταν το ίδιο.
Εδώ λοιπόν ο καλλιτέχνης σεβάστηκε μόνο τις δικές του ελευθερίες, έκανε χρήση των δικών του δικαιωμάτων κι αδιαφόρησε πλήρως για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των διπλανών του. Έχει αυτό το δικαίωμα; Ναι το έχει!
Ο άλλος, βουλευτής ων, παρά το ότι γνώριζε πως το Σύνταγμα, που ο ίδιος ορκίστηκε να υπηρετεί, δίνει το δικαίωμα και την ελευθερία στους καλλιτέχνες να εκφράζουν τις σκέψεις τους σε περιβάλλον απόλυτης ελευθερίας, έβαλε πάνω απ΄όλα την θρησκευτική ελευθερία του. Κι όταν οι εντός του πλαισίου της κοινωνίας μας ενέργειες του (ερώτηση στην υπουργό, επιστολή διαμαρτυρίας, δημόσια τοποθέτηση κτλ) δεν απέδωσαν, αποφάσισε να πάρει τον νόμο στα χέρια του και με όπλο το δικό του δικαίωμα στην πίστη να «μπουκάρει» στο δικαίωμα του καλλιτέχνη για ελεύθερη έκφραση.
Το πολύ ενδιαφέρον είναι πως ο βουλευτής αν και υποτίθεται ότι ενήργησε ως ένας πληγωμένος πιστός χριστιανός, όταν πιάστηκε να παρανομεί, δεν είπε το μαρτυρικό, «πιάστε με κάντε με ότι θέλετε εγώ υπερασπίστηκα την πίστη μου… θα με προστατεύσει ο Χριστός κι η Παναγία» αλλά έσπευσε να «κρυφτεί» πίσω από την βουλευτική ασυλία του. Ίσως είναι ο πρώτος «ομολογητής» με βουλευτική ασυλία.
Αυτό δηλαδή το «όπλο» που δίνουμε ως κοινωνία στους εκλεγμένους εκπροσώπους μας ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι μπορούν να πουν ό,τι πιστεύουν χωρίς να φοβούνται, ο χριστιανός ορθόδοξος βουλευτής το χρησιμοποίησε για να τα σπάσει… εις το όνομα του Θεού.
Ήταν χριστιανική αυτή η συμπεριφορά; Κι εδώ οι απόψεις διίστανται. Οι μισοί χριστιανοί θέλουν αν φιλήσουν τα χέρια του «ομολογητή» βουλευτή που τους προστάτευσε τα ιερά και τα όσια, κι άλλοι μισοί τραβάνε τα μαλλιά τους. Ανήκω στην δεύτερη ομάδα.
Είχε το δικαίωμα ο χριστιανός να διαμαρτυρηθεί για την βεβήλωση των συμβόλων του; Φυσικά και το είχε. Ήταν αυτός ο ενδεδειγμένος τρόπος για να το πράξει; Ναι, αν ζούσε 200 χρόνια πριν!
Κατά την δική μου οπτική, τόσο ο καλλιτέχνης όσο κι ο βουλευτής λειτούργησαν ως επίγονοι. Πήραν ο καθένας τα δικαιώματα του, δικαιώματα για τα οποία πολύ αμφιβάλλω αν κάποτε κοπίασαν, και εισέβαλαν με ορμή κι ασέβεια ο ένας στον χώρο του άλλου.
Και οι δύο ήταν ασεβείς. Και οι δυο αδιαφόρησαν για τις συνέπειες των πράξεων τους. Και οι δυο ασέλγησαν στις ελευθερίες που μας παραδόθηκαν.
Ωστόσο ανέδειξαν, με τον τρόπο τους, το δεύτερο απαραίτητο συστατικό, μετά τον σεβασμό, για την σωστή λειτουργία του συστήματος των ελευθεριών. Κι αυτό είναι η Παιδεία
Ναι, μπορείς να πάρεις μια Παναγία και να την μετατρέψεις σε λατέρνα. Δεν το κάνεις όμως γιατί ξέρεις πως για ορισμένους ανθρώπους αυτό το πρόσωπο είναι ιερό. Είσαι ελεύθερος να μπεις σε ένα τέμενος με τα παπούτσια αλλά θα τα βγάλεις γιατί μπαίνεις σε έναν τόπο ιερό για άλλους.
Είναι δικαίωμα σου να βγαίνεις στους δρόμους και να διαλαλείς την πίστη σου, να μιλάς για τον Θεό σου αλλά δεν μπορείς να πλακώνεις στα σκαμπίλια όποιον θεωρεί ότι πιστεύεις σε παραμύθια. Είναι δικαίωμα σου να κλαις κάτω από τον Σταυρό την Μεγάλη Πέμπτη αλλά δεν έχεις κανένα δικαίωμα να επιβάλεις σε κάποιον να μην βάλει δυνατά την μουσική επειδή για εσένα αυτή είναι μια μέρα πένθους.
Θεωρώ όλα τα παραπάνω αυτονόητα. Σε σέβομαι με σέβεσαι φτιάχνουμε μια όμορφη κοινωνία στην οποία χωράμε όλοι.
Παραφράζοντας την θεϊκή εντολή προς τους πρωτόπλαστους, θα έλεγα πως έχουμε την ελευθερία να κάνουμε ότι θέλουμε, αρκεί να μην πειράξουμε τις ελευθερίες του διπλανού μας. Στα μάτια μου ο «απαγορευμένος καρπός» η κατανάλωση του οποίου μας στερεί την διαβίωση στον Παράδεισο είναι ακριβώς η ασέβεια μας απέναντι στην ελευθερία του άλλου.
Κι όσο θα νοιαζόμαστε μόνο για τις δικές μας ελευθερίας, κι ο σκοπός μας παραμένει να τις επιβάλλουμε στον άλλο, τόσο η κοινωνία μας θα γίνεται άσχημη, κι ο άλλος θα γίνεται πιο εχθρικός απέναντι μας. Και με το δίκιο του.