Ένα περγαμηνό Ευαγγέλιο, γραμμένο σχεδόν δέκα αιώνες πριν, επιστρέφει και πάλι στη μονή της Εικοσιφοίνισσας μετά από έναν και πλέον αιώνα από την κλοπή του.
Το χειρόγραφο Ευαγγέλιο είναι ένα από τα κειμήλια που κλάπηκαν από τους Βουλγάρους εκατό χρόνια πριν, για την επιστροφή των οποίων εργάζεται επί σειρά ετών ο επιχώριος μητροπολίτης Δράμας Παύλος, ενώ επιστρέφει και πάλι στον χώρο του μετά από ενέργειες του Οικουμενικού Πατριάρχη, ο οποίος θα το παραλάβει από το Μουσείο της Βίβλου της Ουάσιγκτον κατά την προγραμματισμένη για το Φθινόπωρο του 2021 επίσκεψή του στην Αμερική.
Όπως αναφέρει η μητρόπολη Δράμας σε ανακοίνωσή της, πρόκειται για το χειρόγραφο με αρ. 220, πολύτιμο περγαμηνό Ευαγγέλιο, γραμμένο στο τέλος του 10ου/αρχές του 11ου αιώνα, από τα αρχαιότερα ανά τον κόσμο σωζόμενα ελληνικά χειρόγραφα. Το Ευαγγέλιο το είχε δεί ο Αθ. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς στην Μονή μας, όταν και την επισκέφθηκε κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1880 (τον Οκτώβριο-Noέμβριο του 1885), στο πλαίσιο των ερευνών του για την Μαυρογορδάτειο Βιβλιοθήκη, σημειώνοντας ότι είναι μικρογραφημένο και ότι έχει “λειογραφίες των Ευαγγελιστών”, όπως επίσης καταγράφηκε και από ξένους ερευνητές στις αρχές του περασμένου αιώνα, λίγο πριν από την κλοπή, οι οποίοι κάνουν λόγο για μεμβράνινο Τετραευάγγελο κώδικα, γραμμένο σε δύο στήλες, με 27 γραμμένες σειρές σε κάθε στήλη, διαστάσεων 18,1 x14 εκ..
Σχετικά με την πορεία του κλεμμένου χειρογράφου η μητρόπολη Δράμας μας ενημερώνει πως ως πρόσφατα ανήκε στα λανθάνοντα χειρόγραφα της Mονής του Παγγαίου, δεν είχε εμφανιστεί ούτε στην Σόφια , όπου βρίσκεται το σύνολο σχεδόν των κλαπέντων χειρογράφων, ούτε μεταξύ των χειρογράφων της Mονής που πουλήθηκαν από τους Βουλγάρους, από τον Τσεχοβούλγαρο Σις, και πέρασαν σε Πανεπιστημιακές κυρίως Βιβλιοθήκες της Ευρώπης και της Αμερικής. Πιθανότατα είχε περάσει σε ιδιωτική συλλογή πουλημένο και αυτό από τον συντονιστή της λεηλασίας Βλαδίμηρο Σις και σε δεύτερη η και τρίτη μεταπώληση θα εμφανιστεί πρόσφατα στον Οίκο Δημοπρασιών Christie᾽s από όπου και κατά τύχη αγαθή θα αγοραστεί τον Ιούνιο του 2011 από το Μουσείο της Βίβλου της Ουάσιγκτον.
Μετά από την αγορά του από το Μουσείο και κατά την τακτοποίηση των νέων αποκτημάτων – όπως συνεχίζει την εξιστόρηση η ανακοίνωση της μητρόπολης Δράμας – ο επιμελητής του Μουσείου Brian Hyland διαπίστωσε ότι στο χειρόγραφο υπήρχαν σημειώσεις που βεβαιώνουν ότι ανήκε στα κλεμμένα από τους Βουλγάρους το 1917 και ότι πρόκειται για χειρόγραφο που προέρχεται από την Mονή μας. Ήταν τότε που επικοινώνησε το Μουσείο της Βίβλου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο με πρόθεση να συντονίσει την επιστροφή του. Αντιπροσωπεία του Μουσείου στις αρχές του τρέχοντος έτους επισκέφθηκε τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη και εγκαινιάστηκε μία περίοδος συνεργασίας με τον Οικουμενικό Θρόνο. Όπως αναφέρεται σε Δελτίο Τύπο του Μουσείου της Βίβλου, ο Πατριάρχης ευχαρίστησε το Μουσείο για την υποσχόμενη επιστροφή και προσφέρθηκε να επιτρέψει στο Μουσείο να εμφανίζει το χειρόγραφο στις προθήκες του μέχρι την επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Οκτώβριο του 2021, όταν και θα δοθεί επίσημα στον Οικουμενικό μας Πατριάρχη, ενώ ο Πατριάρχης επιβραβεύοντας την κίνηση του Μουσείου της Βίβλου υποσχέθηκε πως θα δανείσει τρία ιερά κειμήλια στο Μουσείο για να τα εκθέσει.
“Τρέφουμε αγαθές ελπίδες – σημειώνει η μητρόπολη Δράμας – ότι δεν θα είναι το τελευταίο χειρόγραφο που επιστρέφει, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Οικουμενικός Πατριάρχης, στο σπίτι του, αρκετά ακόμη κλεμμένα χειρόγραφα αναμένεται να επιστρέψουν στην Mονή τους προσεχείς μήνες από Ιδρύματα της Αμερικής, ευελπιστούμε δε πως το ίδιο θα συμβεί κάποια στιγμή και με τον κύριο κορμό των κλεμμένων χειρογράφων και των εκκλησιαστικών κειμηλίων που κατέχουν σε Ιδρύματά τους οι βόρειοι γείτονές μας”.
Η μητρόπολη Δράμας κλείνει ευχαριστώντας τον Οικουμενικό Πατριάρχη “για την ανύστακτη φροντίδα του για την κληρουχία αυτή του Οικουμενικού Θρόνου”.
