Η Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου συμμετείχε στο Όγδοο Ετήσιο Συνέδριο της Ακαδημίας Θρησκευτικών Επιστημών, το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Βιέννη της Αυστρίας, από τις 8 ως τις 12 Ιουλίου 2025, με δύο συνεδρίες.
Η πρώτη συνεδρία, με τίτλο «Ανάμνηση του Μέλλοντος: Το Εσχατολογικό Όραμα του Ιωάννη Ζηζιούλα», προσέφερε έναν πλούσιο και ζωντανό προβληματισμό σχετικά με την εσχατολογική θεολογία του αείμνηστου Μητροπολίτη Περγάμου, Ιωάννη Ζηζιούλα.
Συνδιοργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλου και τον εκδοτικό οίκο St. SebastianPress από το Λος Άντζελες της Καλιφόρνιας. Η συνεδρία επικεντρώθηκε στο τελευταίο έργο του Ζηζιούλα, «Ανάμνηση του Μέλλοντος: Προς μια Εσχατολογική Οντολογία» που εκδόθηκε το 2023, μετά τον θάνατό του. Σε αυτό το πρωτοποριακό βιβλίο, ο Ζηζιούλας υποστηρίζει ότι η εσχατολογία δεν είναι απλώς ένα μελλοντικό δόγμα, αλλά ένας υπαρξιακός προσανατολισμός· ένας ενεργός φακός μέσα από τον οποίο η Εκκλησία κατανοεί την ιστορία, την ηθική, την κοινότητα και την ίδια την ύπαρξή της.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Δρ. Νικόλαος Ασπρούλης, αναπληρωτής διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, ο οποίος διηύθυνε τη συνεδρία με θεολογική σαφήνεια και ποιμαντική ευαισθησία, δημιουργώντας χώρο για μια ζωογόνο αλλαγή απόψεων. Ομιλητές ήταν ο Επίσκοπος Μάξιμος (Βασίλιεβιτς) της Επισκοπής Λος Άντζελες, στην Καλιφόρνια, και ο Επίκουρος Καθηγητής Δογματικής και Πατερικής στην Ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού στη Βοστώνη της Μασαχουσέτη (ΗΠΑ), ο Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης, Διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών, και ο Καθηγητής Νατζίμπ Τζορτζ Αουάντ, Επιστημονικός Συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο της Βόννης (Γερμανία).
Ο Επίσκοπος Μάξιμος παρουσίασε το πώς ο Μητροπολίτης Ιωάννης επαναπροσδιορίζει την ηθική μέσω μιας εσχατολογικής οντολογίας, εδράζοντας την ηθική δράση στη μελλοντική Βασιλεία, που εγκαινιάζεται με την ανάσταση του Χριστού. Σε αντίθεση με την παραδοσιακή ηθική που βασίζεται στη φύση ή τη λογική, η προσέγγιση αυτή προσφέρει ένα δυναμικό, προοδευτικό πλαίσιο.
Ο Παντελής Καλαϊτζίδης επικεντρώθηκε στη μελλοντοστρεφή ανάγνωση της παράδοσης στη θεολογία του Ζηζιούλα, τονίζοντας πώς αυτή η ερμηνευτική προσέγγιση θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε σύγχρονα ζητήματα ερμηνείας της παράδοσης, όπως ενδεικτικά η χειροτονία των γυναικών.
Ο καθηγητής Αουάντ, με τη σειρά του, διερεύνησε τις ομοιότητες μεταξύ του Ζηζιούλα και άλλων στοχαστών της τριαδικής θεολογίας, ιδιαίτερα του Κόλιν Γκάντον, τονίζοντας την κοινή τους προσήλωση στον διάλογο, τη σχέση και την μοναδικότητα, και επιδιώκοντας να αποκαλύψει. άγνωστες συνδέσεις μεταξύ των δύο θεολόγων, ειδικά στη θεολογική τους μέθοδο και το όραμά τους.
Η συζήτηση χαρακτηρίστηκε από πνεύμα βαθιάς θεολογικής έρευνας. Πολλά ερωτήματα τέθηκαν από το κοινό, που κυμαίνονταν από τις πρακτικές της εσχατολογίας στη σύγχρονη ζωή έως τη σημασία της λειτουργικής εμπειρίας ως πρόγευση της Βασιλείας. Οι ομιλητές προσέφεραν βαθυστόχαστες και εμπνευσμένες απαντήσεις.
Η δεύτερη συνεδρία είχε τον τίτλο «Ορθόδοξοι Χριστιανοί Θεολόγοι, Ακαδημαϊκοί και Κληρικοί Αντιμέτωποι με την Οικολογική Κρίση και τα Μεταβαλλόμενα Θρησκευτικά και Κοινωνικοπολιτισμικά Τοπία» και εξέτασε την Ορθόδοξη Χριστιανική Θεολογία και τις συμβολικές έννοιες που κωδικοποιούνται στην Ορθόδοξη Χριστιανική Θεολογία, τη λειτουργική ζωή και τον υλικό πολιτισμό, καθώς σχετίζονται με την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της ανθρώπινης αλληλεγγύης απέναντι στην υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή που εκδηλώνεται με πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασίες, καύσωνες και μόλυνση των φυσικών πόρων, προκαλώντας απώλειες ανθρώπινων ζωών και καταστροφή ανθρώπινων οικισμών και οικοσυστημάτων σε όλο τον κόσμο.
Οι ομιλητές εξέτασαν θέματα που διατυπώνονται στον σύγχρονο θεολογικό λόγο και πρακτικές που σχετίζονται με την περιβαλλοντική κρίση που εφαρμόζονται από τους Χριστιανούς, τις θρησκευτικές κοινότητες και το ευρύτερο κοινό που αναζητά πηγές για να καθοδηγήσει την προσωπική και συλλογική. σκέψη σε οικολογικά ζητήματα. Στόχος της συνεδρίας ήταν να υπάρξει συζήτηση σχετικά με τον ρόλο της Ορθόδοξης θεολογίας και των Χριστιανών σε αυτή την ιστορική στιγμή κατά την οποία σε όλο τον κόσμο παρουσιάζονται ανθρωπογενείς κλιματικές καταστροφές που απειλούν το μέλλον του πλανήτη.
Η καθηγήτρια Φράνσις Κωσταρέλος (Πανεπιστήμιο Governors State, Sicago, Illinois, US) διερεύνησε πώς οι ορθόδοξες οικοθεολογικές πηγές μπορούν να εμπνεύσουν προσωπικό και κοινωνικούς μετασχηματισμούς που είναι απαραίτητοι για την επανεξέταση και τον επαναπροσδιορισμό των καταστροφικών πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών συστημάτων που ανατρέπουν τη φυσική τάξη από την οποία εξαρτάται η ζωή στη Γη.
Μίλησε σχετικά με το πώς η Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να αντλήσει από θεολογικές πηγές για να καλλιεργήσει τη συνεργασία με άλλες ομάδες για την ανάπτυξη δίκαιων και βιώσιμων κοινωνικών, οικονομικών και οικολογικών συστημάτων. Ο καθηγητής Κρις Ντουράντε (Πανεπιστήμιο Αγίου Πέτρου, Νιού Τζέρσεϊ, ΗΠΑ) υιοθέτησε την άποψη ότι ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της Ανθρωπόκαινου εποχής είναι η «οικολογική αμαρτωλότητα» της ανθρωπότητας. Ξεκινώντας από την υπόθεση ότι η βασική αιτία αυτής της αμαρτωλότητας είναι ο συλλογικός μας εγωισμός ως ανθρώπινο είδος, πρότεινε ότι η οικολογική αμαρτία είναι πρωτίστως μια αμαρτία συλλογικής και συστημικής μορφής.
Υποστήριξε ότι η αποτυχία μας ως είδος να σχεδιάζουμε σωστά με τον φυσικό κόσμο προκύπτει από την εσφαλμένη αντίληψη του παγκόσμιου πολιτισμού για τη σχέση της ανθρωπότητας με τη φυσική δημιουργία. Ολοκλήρωσε την ομιλία του προτείνοντας πρακτικούς τρόπους για να μετανοήσει η ανθρωπότητα για την οικολογική της αμαρτωλότητα, και μεθόδους για την ανάπτυξη μιας οικολογικής ενάρετης νοοτροπίας.
Ο τελευταίος ομιλητής, Δρ. Νικόλαος Ασπρούλης (Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών), παρουσίασε το σχέδιο ενός νέου μοντέλου θεολογίας υπό το φως της κλιματικής κρίσης, που ονομάζεται Οικο-Δογματική.
Σύμφωνα με αυτό, η «οικο-δογματική» δεν είναι ένα νέο της θεολογίας ή μια νέα εκδοχή της θεολογίας της δημιουργίας, αλλά μάλλον μια νέα προσέγγιση που λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα επιτεύγματα της οικολογίας, χρησιμοποιώντας εργαλεία και μέσα για να παρουσιάσει βασικές διδασκαλίες της παράδοσης με έναν νέο τρόπο. Αφού διερεύνησε διάφορες μεθοδολογικές προϋποθέσεις της οικο-δογματικής, όπως η γλώσσα της οντολογίας και ο ρόλος της ερμηνευτικής, τόνισε τη βαθιά Χριστολογία ως κεντρικό πρότυπο της οικο-δογματικής για να δείξει πώς πρέπει να μοιάζει με μια θεολογία που απασχολείται από την κλιματική κρίση.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Δρ. Παντελής Καλαϊτζίδης, διευθυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών.
