Λίγες μέρες πριν από τη μεγάλη γιορτή της Γεννήσεως του Χριστού η Εκκλησία όρισε ως ευαγγελικό ανάγνωσμα την παραβολή του Μεγάλου δείπνου, που είναι σε μετάφραση η ακόλουθη:
Είπε ο Κύριος αυτήν την παραβολή: «Ένας άνθρωπος ετοίμασε μεγάλο δείπνο και κάλεσε πολλούς. Όταν ήρθε η ώρα του δείπνου, έστειλε τον δούλο του να πει στους καλεσμένους: “ελάτε, όλα είναι πια έτοιμα”. Τότε άρχισαν, ο ένας μετά τον άλλο, να βρίσκουν δικαιολογίες: Ο πρώτος του είπε: “έχω αγοράσει ένα χωράφι και πρέπει να πάω να το δω· σε παρακαλώ, θεώρησέ με δικαιολογημένον”. Άλλος του είπε: “έχω αγοράσει πέντε ζευγάρια βόδια και πάω να τα δοκιμάσω· σε παρακαλώ, δικαιολόγησέ με”. Κι ένας άλλος του είπε: “είμαι νιόπαντρος και γι’ αυτό δεν μπορώ να έρθω”. Γύρισε ο δούλος εκείνος και τα είπε αυτά στον κύριό του. Τότε ο οικοδεσπότης οργισμένος είπε στον δούλο του: “Πήγαινε γρήγορα στις πλατείες και στους δρόμους της πόλης και φέρε μέσα τους φτωχούς, τους ανάπηρους, τους κουτσούς και τους τυφλούς”. Όταν γύρισε ο δούλος του είπε: “Κύριε, αυτό που πρόσταξες έγινε και υπάρχει ακόμη χώρος”. Είπε πάλι ο κύριος στο δούλο: “Πήγαινε έξω από την πόλη στους δρόμους και στα μονοπάτια κι ανάγκασέ τους να έρθουν, για να γεμίσει το σπίτι μου· γιατί σας βεβαιώνω πως κανένας από κείνους που κάλεσα δεν θα γευτεί το δείπνο μου. Γιατί πολλοί είναι οι καλεσμένοι, λίγοι όμως οι εκλεκτοί ” (Λουκ. 14, 16-24 και Ματθ. 22,14)
H βασιλεία του Θεού περιγράφεται στην παραβολή της Κυριακής ως ένα μεγάλο συμπόσιο, στο οποίο καλούνται να λάβουν μέρος όλοι οι άνθρωποι. Eν τούτοις οι καλεσμένοι δεν ανταποκρίνονται στην πρόσκληση προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες παρμένες από την καθημερινή ζωή. Το χωράφι, τα πέντε ζεύγη βοδιών και ο γάμος – δικαιολογίες προερχόμενες από την άψυχη φύση, από το ζωϊκό βασίλειο και από τον ανθρώπινο κόσμο – προβάλλονται ως εμπόδια για τη συμμετοχή στο μεγάλο συμπόσιο. Αυτά που έδωσε ο Θεός σαν δώρα στον άνθρωπο εμποδίζουν την ανταπόκρισή του στο θείο προσκλητήριο!
Κι αυτό συμβαίνει, όταν δεν γίνεται η σωστή ιεράρχηση στα αγαθά ή στις εκδηλώσεις της ζωής. Όλα τα πράγματα έχουν τη θέση τους και όλα τα έδωσε ο Θεός με σκοπό όχι να τα υποτιμούμε, να τα φθείρουμε, να τα εκμηδενίζουμε- ούτε όμως και να τα κάνουμε απολύτους κυριάρχους, σε τρόπο ώστε να γίνουμε δούλοι σ’ αυτά- αλλά τα πάντα δόθηκαν για να βρίσκονται στη σωστή τους τοποθέτηση, ιεραρχημένα σε σχέση προς τον Θεό.
Το χωράφι, τα ζεύγη βοδιών, ο γάμος είναι τρεις από τις πολλές πιθανές περιπτώσεις που μπορούν να κρατήσουν τον άνθρωπο, ακόμη και τον χριστιανό, μακριά από το θείο προσκλητήριο. Θα μπορούσε να προσθέσει κανείς κι άλλες, παρμένες από τη σημερινή ζωή: το εργοστάσιο, τα μηχανήματα, το αυτοκίνητο, οι δεσμοί, οι επαγγελματικές ασχολίες. Όλα αυτά δημιουργούν μέσα στον άνθρωπο την εντύπωση ότι είναι αυτάρκης και παντοδύναμος, κι έτσι αρνείται τη συμμετοχή του στο τραπέζι της βασιλείας του Θεού, την αρνείται είτε με την αδιαφορία του είτε με την επιθετική στάση του είτε με την ειρωνική του διάθεση.
Το τραπέζι της θείας αγάπης είναι έτοιμο, ο Θεός στέλνει τους δούλους του, τους εργάτες του ευαγγελίου, να καλέσουν όλους τους ανθρώπους για να προσέλθουν με μετάνοια και ταπείνωση για να γευθούν τα αγαθά τα άφθαρτα, να κοινωνήσουν του σώματος και του αίματος του Χριστού, να αποκτήσουν «μετοχές» στον μελλοντι-κό κόσμο της αναστάσεως. Κι οι άνθρωποι πολλές φορές συνεπαρμένοι από την επιτυχία τους, την επιστημονική, την οικονομική, την κοινωνική, δικαιολογούνται, όχι βέβαια σε κανένα άλλον αλλά μέσα στη συνείδησή τους, ότι κάποια εργασία σπουδαιότερη, κάποια συνάντηση, ή δοκιμή ενός καινούργιου μηχανήματος, ή υπογραφή ενός συμβολαίου, ή γνωριμία κάποιου προσώπου ή κάτι άλλο παρόμοιο δεν τους επιτρέπει ν’ ασχοληθούν με το προσκλητήριο του Θεού.
Πρέπει όμως να προσέξουμε ιδιαίτερα το εξής σημείο από τη διήγηση της παραβολής: Η άρνηση των καλεσμένων δεν σήμανε και την ματαίωση του μεγάλου δείπνου. Το σχέδιο του Θεού πραγματοποιείται μέσα στην ιστορία, παρά τις αρνήσεις των ανθρώπων. Όσοι αρνούνται δεν ματαιώνουν το έργο του Θεού, απλώς αποκλείουν τον εαυτό τους από τη χαρά της σωτηρίας. Ό Θεός είναι αγαθός αλλά συγχρόνως και δίκαιος.
Η παραβολή του μεγάλου δείπνου θέλει να μας στρέψει την προσοχή σε μερικές αλήθειες που ίσως καμιά φορά τις λησμονούμε προς μεγάλη ζημία μας:
1. Τα διάφορα αγαθά που έχουμε είναι δώρα του Θεού. Ας μην αγνοήσουμε τον δωρητή και ας μη χρησιμοποιήσουμε αυτά τα δώρα του σαν εμπόδια για το σωτηριολογικό του έργο, που συντελείται μέσα στην ιστορία δια της σαρκώσεως του Χριστού και ολοκληρώνεται διά του σταυρού και της αναστάσεώς του και διά της Εκκλησίας.
2. Με την άρνησή μας να δεχτούμε τη θεία πρόσκληση για το δείπνο της βασιλείας, για τη θεία κοινωνία, για τα άφθαρτα και αιώνια αγαθά δεν ματαιώνουμε το έργο του Θεού, αλλά μόνο τη δική μας συμμετοχή σε αυτό. Ό Θεός συνεχίζει να πραγματοποιεί το σχέδιο της αγάπης του και παρά τη δική μας άρνηση.
3. Όλοι οι άνθρωποι είναι «κλητοί», δηλ. καλεσμένοι από τον Θεό στη χαρά του δείπνου του- όσοι δέχονται την πρόσκληση, αυτοί είναι οι «εκλεκτοί». Το να ανήκει κανείς στους εκλεκτούς εξαρτάται από τον ίδιο, από την άμεση απόφασή του, από το ανεπιφύλακτο Ναι στη θεία αγάπη.
*Ο Ιωάννης Καραβιδόπουλος είναι Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ.