ORTHODOXIA.INFO | Ανδρέας Λουδάρος Λίγες μόλις ημέρες πριν την παράδοση του Τόμου της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας στον πρώτο προκαθήμενό της, μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, το Πατριαρχείο της Ρωσίας κλιμακώνει τις αντιδράσεις του ιδρύοντας δυο νέες Εξαρχίες σε Δυτική Ευρώπη και Νοτιοανατολική Ασία καθώς και μια Μητρόπολη σε Ισπανία και Πορτογαλία.
Με την κίνηση αυτή η Μόσχα μεγαλώνει την απόσταση που τη χωρίζει πλέον από το Φανάρι παρά το γεγονός πως την παραμονή των Χριστουγέννων ο διευθυντής επικοινωνίας του Πατριαρχείου Μόσχας Βλαντιμίρ Λεγκόϊντα υποστήριζε σε συνέντευξη του στο Russia Today πως η Εκκλησία του είναι «έτοιμη για διάλογο» ξεκαθαρίζοντας όμως ταυτόχρονα πως «αυτό δεν σημαίνει υπαναχώρηση από τις θέσεις μας».
Η τακτική αυτή της ρωσικής Εκκλησίας επιβεβαιώνει την θέση αρκετών διεθνών αναλυτών που υποστηρίζουν πως στόχος τόσο του Πατριαρχείου όσο και του Κρεμλίνου είναι να δείξουν στον υπόλοιπο ορθόδοξο κόσμο πως η Μόσχα νιώθει τόσο ισχυρή που μπορεί να σταθεί μόνη της σε ολόκληρη την υφήλιο και ειδικά στις περιοχές που ανήκουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Ήδη έχει θέσει σε λειτουργία μια ενορία εντός της Κωνσταντινούπολης ενώ σε δηλώσεις του ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων έχει υποστηρίξει πως η Εκκλησία του προβληματίζεται για την κατάσταση των πιστών που ζουν σε περιοχές αρμοδιότητας του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα όπως η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.
ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΟΥ ΤΟΜΟΥ
Στην Κωνσταντινούπολη κορυφώνονται οι προετοιμασίες για την υποδοχή του πρώτου Προκαθημένου της Αυτοκέφαλης πλέον Εκκλησίας της Ουκρανίας με τις τελευταίες διορθώσεις στον Τόμο ο οποίος θα παραδοθεί στον μητροπολίτη Κιέβου στο Συλλείτουργο που θα πραγματοποιηθεί στον πατριαρχικό ναό του αγίου Γεωργίου στο Φανάρι στις 6 Ιανουαρίου.
Με την κίνηση αυτή κλείνει και επίσημα η διαδικασία παραχώρησης Αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία και πλέον το ενδιαφέρον στρέφεται στους Προκαθημένους των υπόλοιπων Ορθόδοξων Εκκλησιών οι οποίοι θα κληθούν εν τοις πράγμασι να επιλέξουν εάν θα αποδεχθούν την απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη ή αν θα υποκύψουν στις πιέσεις που ασκούνται από την πλευρά της Εκκλησίας της Ρωσίας για αμφισβήτηση αυτού του προνομίου.
Καλά πληροφορημένες πηγές του orthodoxia.info αναφέρουν πως ήδη έχουν συνταχθεί τα «ειρηνικά γράμματα» όπως λέγονται στην εκκλησιαστική ορολογία οι επιστολές με τις οποίες ο νέος Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ουκρανίας αναγγέλλει στους Προκαθημένους την εκλογή του και ζητά την ένταξη του ονόματος του στα Δίπτυχα.
ΤΑ «ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ»
Η υπόθεση του ουκρανικού αυτοκεφάλου έχει προκαλέσει ήδη «πονοκέφαλο» στους περισσότερους ορθόδοξους Προκαθημένους οι περισσότεροι εκ των οποίων θα ήθελαν πολύ να εκστομίσουν τη βιβλική φράση «παρελθέτω απ’ εμού το ποτήριο τούτο».
Για το λόγο αυτό θεωρείται αναμενόμενο πως η διαδικασία αναγνώρισης της νέας Εκκλησίας και του Προκαθημένου της θα διαρκέσει αρκετό καιρό. Η χαρτογράφηση των δυνάμεων και της τοποθέτησης τους στην μία η την άλλη πλευρά είναι εξαιρετικά δύσκολη αυτή τη στιγμή, αφού ελάχιστοι εκ των Προκαθημένων έχουν αφήσει να φανούν οι προθέσεις τους.
Από τα Πρεσβυγενή Πατριαρχεία, θεωρείται πως η Αντιόχεια θα επιλέξει να στηρίξει την Μόσχα όπως έκανε και στην Σύνοδο της Κρήτης. Αν κρίνουμε από την στάση που κράτησαν τα Ιεροσόλυμα λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση της διακοπής Κοινωνίας Μόσχας – Κωνσταντινουπόλεως θεωρείται δύσκολο να επιλέξει την αμφισβήτηση του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Στην Αλεξάνδρεια τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Ο Πατριάρχης Θεόδωρος θα ήθελε πολύ να ενεργοποιήσει τον τίτλο του «κριτή της οικουμένης» διεκδικώντας τον ρόλο του ειρηνοποιού μεταξύ των δυο Εκκλησιών αλλά για την ώρα δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για κάτι τέτοιο.
Ο ίδιος άλλωστε ναρκοθέτησε αυτόν τον ρόλο όταν επέλεξε να περιοδεύσει στην Οδησσό στηρίζοντας τον μητροπολίτη Ονούφριο αφήνοντας μάλιστα αιχμές για την στάση της Κωνσταντινούπολης. Οι αντιδράσεις που προκάλεσε αυτή του η στάση τον ανάγκασαν σε πλήρη αναδίπλωση και παύση κάθε δημόσιας αναφοράς στο θέμα. Θα αναγνωρίσει ή όχι την νέα Εκκλησία; Αν ήταν στο χέρι του ίσως και να επέλεγε να διατηρήσει στάση ουδετερότητας για όσο περισσότερο καιρό μπορούσε, όμως η Σύνοδος του δεν φαίνεται διατεθειμένη να ακολουθήσει αυτή τη στάση.
Σερβία, Πολωνία και Τσεχία θεωρούνται αυτή τη στιγμή οι πλέον φιλικές προς την Μόσχα με βάση τις δηλώσεις που έχουν γίνει κατά καιρούς από τους Προκαθημένους τους ή από ιεράρχες που ανήκουν σε αυτές.
Ο Αλβανίας Αναστάσιος αν και ήταν από εκείνους που επιχείρησαν να παρέμβουν πυροσβεστικά πριν η υπόθεση πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις θα ήταν πολύ δύσκολο να γυρίσει την πλάτη στο Φανάρι.
Η Βουλγαρία που στην Σύνοδο της Κρήτης είχε επιλέξει να σταθεί δίπλα στη Ρωσία μέχρι στιγμής δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της. Το θέμα έχει αναπεμφθεί σε επιτροπές.
Η Ρουμανία από την άλλη αναμένεται να είναι από τις πρώτες που θα αγκαλιάσουν την νέα Εκκλησία.
Γρίφος παραμένει η στάση που θα κρατήσει η Κύπρος που παρά τις πολύ καλές σχέσεις που διατηρεί με τη Μόσχα δεν έχει αρνηθεί ποτέ τη στήριξη της στο Φανάρι. Υπενθυμίζεται πως στην Σύνοδο της Κρήτης ο Κύπρου Χρυσόστομος ήταν από τους Προκαθημένους που στήριξαν έντονα τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Η ΕΛΛΑΔΑ
Όσο για την Ελλάδα; Αυτή τη στιγμή οι σχέσεις Βαρθολομαίου – Ιερώνυμου αλλά και Βαρθολομαίου – Τσίπρα είναι στο χειρότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Αθήνα και Φανάρι, εκκλησιαστικά αλλά και πολιτικά θυμίζουν οικογένεια σε βαθιά κρίση η οποία μάλιστα ακόμη δεν έχει κορυφωθεί.
Η υπόθεση της Ουκρανίας στα μάτια πολλών προσώπων κοντά στον Αρχιεπίσκοπο θα μπορούσε να έχει πολλά κοινά με την υπόθεση των Νέων Χωρών. Στη λογική αυτή, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θα επιθυμούσαν να μην είναι η Αθήνα ανάμεσα σε εκείνους που θα επικυρώσουν την συγκεκριμένη επιχειρηματολογία του Πατριαρχείου φοβούμενοι πως αυτό θα… το βρει μπροστά της.
Όμως, όπως συμβαίνει σε κάθε οικογένεια υπάρχουν και αυτοί –σ.σ. ισως οι περισσότεροι- που υπενθυμίζουν πως οι δεσμοί που ενώνουν τις δυο Εκκλησίες είναι ισχυρότεροι και βαθύτεροι και πως το βάρος της αμφισβήτησης της οικουμενικότητας του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως είναι κάτι το οποίο η Αθήνα δεν μπορεί και δεν πρέπει να σηκώσει.
Αν και σε άλλες παλαιότερες εποχές, ο Αθηνών Ιερώνυμος θα είχε μνημονεύσει τον Κιέβου Επιφάνιο πριν καν φτάσει το γράμμα τώρα φαίνεται πως η απόφαση θα ληφθεί συνοδικά και χωρίς βιασύνη.
