Με δυο συνεντεύξεις του σε ρωσικά ειδησεογραφικά πρακτορεία, ο μητροπολίτης Βολοκολαμσκ Ιλαρίων προσπαθεί να κρατήσει «ζωντανή» την πρωτοβουλία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων για σύναξη Προκαθημένων στην Ιορδανία ενώ επαναλαμβάνει την θέση της Μόσχας πως το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι ίσο με τα υπόλοιπα.
«Είμαστε πρόθυμοι να υποστηρίξουμε κάθε πρόταση και σχήμα κοινής συζητήσεως του διεξόδου από την κρίση, διότι κάθε συνάντηση υψηλού επιπέδου προσφέρει την ευκαιρία να κάνουμε έστω και λίγα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση» σημειώνει στη συνέντευξη του ο επικεφαλής της ρωσικής εκκλησιαστικής διπλωματίας, που χθες είχε την ευκαιρία να συναντηθεί εκ νέου με τον Πατριάρχη Θεόφιλο στα Ιεροσόλυμα.
Στην ερώτηση «Κατά πόσο είναι ρεαλιστικές οι προοπτικές τέτοιας συναντήσεως υπό το φως της τρεχούσης κρίσεως στις σχέσεις μεταξύ ορισμένων Εκκλησιών;» ο μητροπολίτης Ιλαρίων προσπαθεί να δει το ποτήρι μισογεμάτο. «Εξ’ όσων γνωρίζουμε, η πρόταση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων έτυχε θετικής αποτιμήσεως σε μερικές κατά τόπους Εκκλησίες» σημείωσε και συμπλήρωσε «Ελπίζουμε ότι αυτή η συνάντηση θα λάβει χώρα εάν ακόμη δεν θα συμμετάσχουν σε αυτή όλοι οι Προκαθήμενοι».
Ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ που αποφεύγει να απαριθμήσει τις Εκκλησίες που έχουν απαντήσει θετικά, θέλησε να στείλει μήνυμα και προς τον μητροπολίτη Πειραιώς.
«Πρόσφατα ο επικεφαλής της Εκκλησίας της Ελλάδος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος μνημόνευσε τον ηγέτη των ουκρανών σχισματικών Επιφάνιο Ντουμένκο στη Θεία λειτουργία κατά την επίσκεψή του στην επαρχία του Μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ, γνωστού αντιπάλου νομιμοποιήσεως των σχισματικών από την Κωνσταντινούπολη. Ο Σεβασμιώτατος κ. Σεραφείμ συλλειτούργησε με εκείνον, μήπως άλλαξε τη θέση του;» ρώτησε ο δημοσιογράφος τον Ρώσο μητροπολίτη, ο οποίος με την σειρά του έσπευσε να καθησυχάσει πως δεν έχει αλλάξει η στάση της ρωσικής Εκκλησίας απέναντι στον μητροπολίτη Πειραιώς.
« Στην Ορθοδοξία ο μητροπολίτης Σεραφείμ είναι γνωστός για την παιδεία του, το βάθος των απόψεών του και τη συνεπή του στάση. Ο μητροπολίτης Σεραφείμ τοποθετήθηκε επανειλημμένως και δημοσίως σχετικά με τις τελευταίες πράξεις του Κωνσταντινουπόλεως στην Ουκρανία, εκφράζοντας την αποδοκιμασία τους. Η δική του υπογραφή υπάρχει και στο από 29 Νοεμβρίου 2019 κοινό γράμμα των τεσσάρων ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος στους Προκαθημένους των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών» είπε χαρακτηριστικά.
ΤΟ ΠΡΩΤΕΙΟ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ
Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός ήταν για μια ακόμη φορά ο μητροπολίτης Ιλαρίων και στο θέμα του «πρωτείου» της Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, στην οποία αναγνωρίζει παπικές επιρροές κινούμενος στο ίδιο μήκος κύματος με το Σέρβο μητροπολίτη Μπάτσκας.
«Ουδέποτε η Εκκλησία μας αμφισβήτησε το πρωτείο του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, το ζήτημα είναι πώς κατανοείται αυτό το πρωτείο. Η κανονική παράδοση και η ορθόδοξη εκκλησιολογία αποδίδουν πρωτείο τιμής στον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ρώμης και μετά το 1054 της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Ο πρώτος στα δίπτυχα Προκαθήμενος μνημονεύεται ως «πρώτος μεταξύ ίσων». Όμως τα τελευταία εκατό χρόνια στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως αναπτύχθηκε μια διδασκαλία για το πρωτείο, η οποία εκ των πραγμάτων αντιγράφει το ρωμαιοκαθολικό πρότυπο εκκλησιαστικής διαρθρώσεως» υποστηρίζει ο Ρώσος μητροπολίτης.
Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του μητροπολίτη Ιλαρίωνα όπως την έδωσε μεταφρασμένη στη δημοσιότητα το Πατριαρχείο Ρωσίας:
— Σεβασμιώτατε, σε ελληνικά ΜΜΕ η Ρωσική Εκκλησία και προσωπικά ο Πατριάρχης Κύριλλος όχι σπανίως κατηγορούνται ότι επιδιώκουν να υφαρπάξουν τα πρωτεία στον ορθόδοξο κόσμο. Κατά πόσον είναι βάσιμοι παρόμοιοι ισχυρισμοί;
— Από το ελληνόφωνο εκκλησιαστικό περιβάλλον πράγματι αρκετές φορές τελευταία διατυπώθηκαν κατηγορίες ότι δήθεν η Ρωσική Εκκλησία αρνείται το πρωτείο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στον ορθόδοξο κόσμο και η ίδια επιδιώκει να καταλάβει τη θέση του. Ωστόσο δεν έτυχε να ακούσω ούτε ένα πειστικό επιχείρημα, που να αποδεικνύει το δίκαιο των κατηγοριών αυτών.
Σχετικά με το πώς η Ρωσική Εκκλησία προσεγγίζει το πρωτείο στην Οικουμενική Εκκλησία και σε ποιον το αναγνωρίζει μπορεί κανείς να πληροφορηθεί από το κείμενο, που υιοθετήθηκε από την Ιερά της Σύνοδο το Δεκέμβριο του 2013. Αυτός είναι και τίτλος του: «Η θέση του Πατριαρχείου Μόσχας επί του ζητήματος του πρωτείου στην Οικουμενική Εκκλησία». Εδώ διατυπώνεται σαφώς ότι μετά το Μέγα Σχίσμα του 1054 το πρωτείο τιμής στην Ορθόδοξη Εκκλησία ανήκει στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Παρεμπιπτόντως η Ρωσική Εκκλησία είναι μια από τις λίγες τοπικές Εκκλησίες, ίσως και η μοναδική, η οποία αναγνωρίζει το πρωτείο του Κωνσταντινουπόλεως όχι μόνο λεκτικώς, αλλά και με ειδικό έγγραφο, το οποίο έχει συνοδικό κύρος.
Ουδέποτε η Εκκλησία μας αμφισβήτησε το πρωτείο του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, το ζήτημα είναι πώς κατανοείται αυτό το πρωτείο. Η κανονική παράδοση και η ορθόδοξη εκκλησιολογία αποδίδουν πρωτείο τιμής στον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Ρώμης και μετά το 1054 της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Ο πρώτος στα δίπτυχα Προκαθήμενος μνημονεύεται ως «πρώτος μεταξύ ίσων». Όμως τα τελευταία εκατό χρόνια στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως αναπτύχθηκε μια διδασκαλία για το πρωτείο, η οποία εκ των πραγμάτων αντιγράφει το ρωμαιοκαθολικό πρότυπο εκκλησιαστικής διαρθρώσεως.
Με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο η διδασκαλία αυτή παρουσιάζεται στο γνωστό άρθρο του μητροπολίτη Ελπιδοφόρου Λαμπρινιάδη με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Πρώτος άνευ ίσων», το οποίο δημοσιεύθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Εκεί ευθέως υποστηρίζεται ότι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κατέχει αποκλειστικές εξουσιαστικές αρμοδιότητες, τις οποίες δεν έχουν και για λόγους αρχής δεν μπορούν να έχουν οι υπόλοιποι Προκαθήμενοι. Εννοείται ότι η Ρωσική Εκκλησία απορρίπτει αυτήν την προσέγγιση του «πρωτείου» του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως, διότι απάδει προς την Παράδοση της Εκκλησίας, αλλά και προς την Ορθόδοξη εκκλησιολογία. Δυστυχώς, όμως, ακριβώς αυτή η αντίληψη του πρωτείου κυριάρχησε στο Φανάρι και οδήγησε στην εισπήδηση στην Ουκρανία. Συνέπεια αυτής κατέστη η αναγκαστική διακοπή της κοινωνίας μας με την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως
