ORTHODOXIA.INFO | Ζάχος Καρεκλάς Γνωστοί καθηγητές της λειτουργικής από την Ελλάδα και το εξωτερικό συμμετείχαν μαζί με νέους επιστήμονες θεολόγους στο διεθνές λειτουργικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Το συνέδριο με θέμα «Θεολογία και λατρεία: Αναφορά στη σύγχρονη περί την λειτουργική επιστήμη έρευνα» διοργανώθηκε στη μνήμη του μακαριστού καθηγητή της λειτουργικής π. Robert Taft από το Εργαστήριο Χριστιανικής Λατρείας και Πολιτισμού του Τμήματος Θεολογίας.
Στους χαιρετισμούς τους, τόσο ο κοσμήτορας της Θεολογικής σχολής κ. Θεόδωρος Γιαγκου όσο και ο πρόεδρος του τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ κ. Παναγιώτης Σκαλτσής επεσήμαναν τη σπουδαιότητα του έργου του μεγάλου λειτουργιολόγου π. Robert Taft στον οποίο ήταν αφιερωμένο το συνέδριο.
Στην Α’ συνεδρία ο καθηγητής Stefano Parenti παρουσίασε συνοπτικά την έρευνα του π. Taft γύρω από τη Χρυσοστομική λειτουργία που ξεκαθάρισε πολλές ασάφειες αλλά και συμπλήρωσε πολλά κενά που υπήρχαν μέχρι τότε.
Στη συνέχεια, η ομιλία του καθηγητή του Τμ. Κοινωνικής Θεολογίας του Παν. Αθηνών κ. Γεώργιου Φίλια περιστράφηκε γύρω από τη λειτουργική αναγέννηση. Αφού προσδιορισε τον όρο, ξεκαθάρισε πως αυτός “δεν αφορά στην αναγέννηση της Λατρείας, καθώς η Λατρεία δεν έχει πεθάνει. Αντίθετα, αφορά στην αναγέννηση ημών στη Λατρεία”, απαντώντας έτσι και στους πολέμιους της εν λόγω κίνησης.
Ο επίκουρος καθηγητής του Τμ. Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας Θεσσαλονίκης π. Χρυσόστομος Νασσης παρουσίασε την έρευνά του γύρω από τη χειρόγραφη παράδοση της ελληνικής λειτουργίας του αγίου Ιακώβου του αδελφοθέου.
Κατά τη διάρκεια της Β’ συνεδρίας, ο επίκουρος καθηγητής του ίδιου τμήματος κ. Τρύφων Τσομπάνης αναφέρθηκε στη ζωγραφική απεικόνιση σκηνών της λατρείας και στον τρόπο που αυτή επηρεάστηκε αλλά και βασίστηκε σε λειτουργικά κείμενα όπως π. χ. ο Χερουβικός ύμνος, υπογραμμίζοντας, παράλληλα, τον μυσταγωγικο και παιδαγωγικό χαρακτήρα της εικονογραφίας.
Ο αναπληρωτής καθηγητής στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών π. Βασίλειος Θερμός έκανε λόγο για την ψυχολογία της λατρείας, ένας κλάδος που μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος στην Ποιμαντική. Στη συνέχεια, ανέπτυξε τον προβληματισμό του σχετικά με τους λόγους που τα πορίσματα της έρευνας δεν συγχρονίζονται με τη λειτουργική πράξη, παραθέτοντας πάμπολλα παραδείγματα σφαλμάτων στη λατρεία τα οποία, ενώ έχουν επισημανθεί και διορθωθεί από την ακαδημαϊκή έρευνα, εντούτοις οι διορθώσεις αυτές δεν εφαρμόζονται στην πράξη.
“Η δύναμη της συνήθειας, η τυπογραφία η οποία διέδωσε τα σφάλματα, η συγκεντρωτική άνωθεν νοοτροπία σύμφωνα με την οποία όλα πρέπει να υπαγορευονται άνωθεν, η άρνηση να παραχωρηθεί η εξουσία του κληρικαλισμού, η ψευδής θεολογικοποίηση, η προσωπολατρεία που υπερισχύει της έρευνας, η υποτίμηση των λαϊκών καθηγητών, η εχθρότητα προς τη Δύση από όπου ξεκίνησε το ρεύμα της λειτουργικής ανανέωσης, η απαξίωση των αλλαγών ως νοοτροπία αλλά και η εσφαλμένη επίκληση του ορθολογισμού” είναι σύμφωνα με τον π. Βασίλειο τα ψυχολογικά αίτια πίσω από την άρνηση αποδοχής των τεκμηριωμένων αλλαγών στη Λατρεία.
Η Β’ συνεδρία έκλεισε με την εισήγηση του θεολόγου Γεωργίου Ανδρέου ο οποίος σκιαγραφησε τη λειτουργική πρακτική που εφαρμόζεται στην Κύπρο αλλά και την εξέλιξή της σύμφωνα με τις πηγές.
Ο Αρχιεπίσκοπος Τελμησσού κ. Ιώβ, κατά τη Γ΄συνεδρία παρουσίασε τον προβληματισμό γύρω από τον αριθμό των μυστηρίων μέσα από ένα κείμενο του 13ου αιώνα.
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Graz κ. Βασίλειος Ιάκωβος Γκρουν παρουσίασε διάφορες εικονικές μορφές μέσω της τεχνολογίας με τις οποίες ο σημερινός πιστός μπορεί να παρακολουθήσει τις λατρευτικές τελετές.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου κ. Νέναντ Μιλόσεβιτς
παρέθεσε τον προβληματισμό και την έρευνά του από την πολλαπλή επανάληψη του χαιρετισμού της ειρήνης “Ειρήνη Πάσι” στη λατρεία.
Τέλος, ο επίκουρος καθηγητής του Τμ. Ποιμαντικής & Κοινωνικής Θεολογίας κ. Δημοσθένης Κακλαμάνος μίλησε για τα μοναστικά τυπικά με έμφαση σε αυτό της μονής Ευεργέτιδος.
Του λειτουργικού συνεδρίου προηγήθηκε θεία λειτουργία η οποία τελέστηκε στο παρεκκλήσιο της Θεολογικής Σχολής από ιερείς και ιεροψάλτες φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες της σχολής.