Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024 | 8:13

Εκκλησιαστική περιούσια και Ελληνική Πολιτεία

Γραφείο Ρεπορτάζ
Γραφείο Ρεπορτάζhttp://www.orthodoxia.info
Κείμενα από την συντακτική ομάδα του orthodoxia.info.

Του ιδίου συγγραφέα:

ORTHODOXIA.INFO | π. Βασίλειος Καλλιακμάνης* Ὑπάρχουν πολλοί σταθμοί στήν πορεία τοῦ νέου ἑλληνικοῦ κράτους, κατά τούς ὁποίους μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο ἡ ἑλληνική πολιτεία ἀπαλλοτρίωσε, οἰκειοποιήθηκε, δήμευσε, δέσμευσε, φορολόγησε, ἤ «ἀξιοποίησε» τήν ἐκκλησιαστική περιουσία. Θά ἀναφερθοῦν τρεῖς ἀπό αὐτούς.

Ἀπό τό 1917 μέχρι τό 1930 ἀπαλλοτριώθηκαν ἐκκλησιαστικές ἐκτάσεις ἀξίας ἄνω του 1.000.000.000 προπολεμικῶν δραχμῶν γιά τήν ἀποκατάσταση τῶν προσφύγων τῆς Μικρασιατικῆς καταστροφῆς. Τό κράτος κατέβαλε στό τότε Γενικό Ἐκκλησιαστικό Ταμεῖο, πού εἶχε ἱδρυθεῖ ἀπό τό ἴδιο γιά τή συντήρηση τοῦ κλήρου μόνο 40 ἑκατομμύρια. Τά ὑπόλοιπα 960.000.000 ὀφείλονται ἀκόμη.

Διαβάστε εδώ το πρώτο μέρος του κειμένου του π. Βασιλείου Καλλιακμάνη για την εκκλησιαστική περιούσια και τη μισθοδοσία του κλήρου

Τό 1952 τό κράτος μέ τήν ἀπειλή τῆς διακοπῆς μισθοδοσίας τοῦ ἐφημεριακοῦ κλήρου καί ὕστερα ἀπό ἀφόρητες πιέσεις ὑπέγραψε μέ τήν Ἐκκλησία «Σύμβασιν περί ἐξαγορᾶς ὑπό τοῦ Δημοσίου κτημάτων…. τῆς Ἐκκλησίας… πρός ἀποκατάστασιν ἀκτημόνων καλλιεργητῶν καί ἀκτημόνων κτηνοτρόφων». Ἔτσι παραχωρήθηκαν στό κράτος τά 4/5 τῆς καλλιεργούμενης ἤ καλλιεργήσιμης ἀγροτικῆς περιουσίας καί τά 2/3 τῶν βοσκοτόπων μέ ἀντάλλαγμα νά λάβει ἡ Ἐκκλησία τό 1/3 τῆς πραγματικῆς ἀξίας κάποια ἀστικά ἀκίνητα ἀμφίβολης ἀξίας καί 45.000.000 προπολεμικές δραχμές .

Μόνο ἡ Μητρόπολη Μαντινείας καί Κυνουρίας, ὅπως γράφει ὁ Μητροπολίτης της κ. Ἀλέξανδρος μέ τή σύμβαση τοῦ 1952 «παρεχώρησε στό Κράτος κτήματα, πού συνολικά ἀνέρχονται σέ 30.549 στρέμματα, τά ὁποῖα δόθηκαν τυπικά μέν εἰς τούς δῆθεν ἀκτήμονες γεωργοκτηνοτρόφους, … μέ τήν πάροδον ὀλίγου χρόνου τά ἐπώλησαν καί αὐτοί μέν φαινομενικά ἔμειναν πάλιν ἀκτήμονες, ἡ Ἐκκλησία ὅμως ἀποστερήθηκε τά 4/5 τῆς περιουσίας της μέ τήν ὁποίαν εὐεργετοῦσε τόν πτωχό Λαό μας».

Στή σύμβαση αὐτή (1952) ἀναφέρεται ρητά, πρῶτον ὅτι, «ἡ ἀπαλλοτρίωση αὐτή εἶναι ἡ τελευταία, δέν πρόκειται νά ὑπάρξει νεότερη στό μέλλον», καί δεύτερον τό κράτος δεσμεύεται νά παρέχει κάθε ἀναγκαία ὑποστήριξη (ὑλική καί τεχνική), ὥστε ἡ Ἐκκλησία νά ἀξιοποιήσει τήν ἐναπομείνασα περιουσία της .

Καί οἱ δύο ὅροι τῆς σύμβασης δέν τηρήθηκαν ποτέ. Ἀντίθετα οἱ Ὑπηρεσίες τοῦ κράτους ἄλλοτε ἀμφισβητώντας τήν κυριότητα, ἄλλοτε χαρακτηρίζοντας ὡς δασικές ἤ «διακατεχόμενες» τίς μοναστηριακές ἐκτάσεις καί ἄλλοτε κωλυσιεργώντας τήν ἔκδοση σχετικῶν ἀποφάσεων ἐμπόδισαν τήν ἀξιοποίησή της σέ βάρος τοῦ λαοῦ.

Ὁ τρίτος σταθμός τῆς πορείας αὐτῆς ἦταν τό 1987 μέ τό Νόμο 1700, τό γνωστό ὡς «Νόμο Τρίτση». Μέ τίς διατάξεις τοῦ Νόμου 1700 ἔγινε ἀπόπειρα ἀλλαγῆς τῶν κανόνων διαχείρισης καί διοίκησης τοῦ ΟΔΕΠ. Στόν ΟΔΕΠ τά μέλη, τοῦ ὁποίου θά διορίζονταν ἀπό τό κράτος, «περιέρχεται αὐτοδικαίως ἡ ἀποκλειστική διοίκηση, διαχείριση καί ἐκπροσώπηση ὁλόκληρής της ἀκίνητης περιουσίας τῶν Ἱερῶν Μονῶν». Στό Νόμο αὐτό προβλέπονταν ὅτι: «Μέσα σέ ἀποκλειστική προθεσμία ἕξι (6) μηνῶν ὁ ΟΔΕΠ καί οἱ ΟΔΜΠ (Κρήτης) μποροῦν νά μεταβιβάσουν πρός τό ἑλληνικό δημόσιο… τήν κυριότητα τῆς ἐν λόγω περιουσίας…».

Τό 1988 ἡ διοίκηση τῆς Ἐκκλησίας ὑποχώρησε καί παρά τούς ἱερούς κανόνες-δέχθηκε νά ὑπογραφεῖ σύμβαση παραχώρησης στό Δημόσιο τῆς δασικῆς καί ἀγροτολιβαδικής περιουσίας τῶν ἱερῶν Μονῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Τή σύμβαση ὑποχρεώθηκαν καί ὑπέγραψαν 149 μονές, ἐνῶ ἄλλες ἀρνήθηκαν νά τήν ὑπογράψουν. Ἐννέα ἀπό αὐτές προσέφυγαν στό Εὐρωπαϊκό Δικαστήριο Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης καί δικαιώθηκαν.

Ἡ ἱστορία δείχνει ὅτι τό Κράτος μέχρι τώρα δέν τήρησε τίς δεσμεύσεις του. Ἁπλῶς ἀπογύμνωνε σταδιακά τήν Ἐκκλησία, ἀπό τά περιουσιακά της στοιχεῖα, τά ὁποῖα «χάνονταν» μέσα στή γενικότερη σπατάλη. Τό μέλλον θά δείξει, ἐάν θά σεβασθεῖ τούς ὅρους τῆς συμφωνίας πού ἀνακοινώθηκε στις 6.11.2018.

Συνεχίζεται…

*Ο πατήρ Βασίλειος Καλλιακμάνης είναι καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ