ORTHODOXIA.INFO | π. Βασίλειος Καλλιακμάνης* Γιά νά ὑπάρχει σαφέστερη εἰκόνα γιά τό μέγεθος τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, ἡ ὁποία ἀνήκει σέ πολλά Ν.Π.Δ.Δ., (πού δημοσιογραφικές πληροφορίες τά ἀνεβάζουν σέ 10.000, ἐννοεῖται προφανῶς ὅτι κάθε ἐνορία ἔχει καί μιά αὐλή, στήν ὁποία παίζουν τά παιδιά καί πρέπει νά φορολογηθεῖ!) θά ἤθελα νά ἀναφέρω κάποια στοιχεῖα ἀπό μελέτη τῆς Ἀγροτικῆς Τράπεζας τοῦ 1983 πού δημοσιεύτηκε τό 1986.
Διαβάστε τα δύο πρώτα μέρη του κειμένου του π. Βασιλείου Καλλιακμάνη για την εκκλησιαστική περιουσία και τη μισθοδοσία του κλήρου πατώντας εδώ: Α΄Μέρος, Β΄Μέρος
Ἡ Ἑλλάδα ἔχει συνολική ἔκταση 131.957.4004 στρεμμάτων. Ἀπό αὐτά, ἀγροτική γῆ, γεωργοκτηνοτροφικοῦ ἐνδιαφέροντος, εἶναι:
29.500.000 στρέμ. δάση (22%),
52.500.000 στρέμ. βοσκότοποι (40%),
39.500.000 στρέμ. γεωργική γῆ (30%).
Ἀπό τίς παραπάνω ἐκτάσεις, τά 61.441.900 στρέμματα ἀνήκουν κατά κυριότητα:
43.598.000 στό Δημόσιο,
15.553.200 στήν Τοπική Αὐτοδιοίκηση,
1.098.400 στίς Συνεταιριστικές Ὀργανώσεις,
1.292.300 στήν Ἐκκλησία.
Δηλαδή στήν Ἐκκλησία ποσοστιαία ἀνήκει τό 1,4% τῶν δασικῶν ἐκτάσεων, τό 2,3% τῶν βοσκοτόπων καί τό 2,19% τῆς γεωργικῆς γῆς (ὅπου ὅμως τό Δημόσιο κατέχει τό 45,6% καί ἡ Τοπική Αὐτοδιοίκηση τό 30,8%).
Ἀπό τίς ἐκτάσεις πού ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία (δηλ. ἀπό τό 1.292.300), 367.000 στρέμματα εἶναι δάση,
735.300 βοσκότοποι καί
189.900 γεωργική γῆ.
Τά δάση καί οἱ βοσκότοποι εἶναι σχεδόν ἀνεκμετάλλευτα καί τό 53% τῆς καλλιεργήσιμης γῆς βρίσκεται σέ ὀρεινές ἤ ἠμιορεινές περιοχές. Σημαντικό στοιχεῖο τῆς ἐν λόγω ἔρευνας εἶναι ὅτι κατά τή δεκαετία 1974 – 1983 «ἐγκαταλείπονται κάθε χρόνο καί κατά μέσο ὅρο, 162.400 στρέμματα ἀγροτικῆς γῆς πού περιλαμβάνουν 117.500 στρ. βοσκότοπους, 32.800 στρ. δάση, 9.300 στρ. γεωργικῆς γῆς» .
Κατά τίς τελευταῖες δεκαετίας οἱ ρυθμοί καί τά ποσοστά τῆς ἐγκαταλελειμμένης ἀγροτικῆς γῆς ἔχει αὐξηθεῖ ἀκόμη περισσότερο, λόγω τῆς γήρανσης τοῦ ἀγροτικοῦ πληθυσμοῦ καθώς καί ἄλλων παραγόντων. Ὅταν μελετοῦσα τά στοιχεῖα αὐτά, ἄκουσα τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος νά ἀνακοινώνει τήν πρόθεσή του νά δοθοῦν γιά καλλιέργεια ἐκτάσεις πού ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία καί ἀναρωτήθηκα: Ποιός θά ἐπιστρέψει στήν ἐπαρχία νά καλλιεργήσει τή γῆ πού ἀνήκει στήν Ἐκκλησία; Ἐδῶ οἱ νεοέλληνες ἔχουν ἐγκαταλείψει τίς δικές τους καλλιεργήσιμες ἐκτάσεις…
Μισθοδοσία τοῦ κλήρου
Ὡς ἀντιστάθμισμα τῶν ἀπαλλοτριώσεων χωρίς οὐσιαστική ἐξόφληση, ἀλλά καί τῶν παραχωρήσεων μέ συμβάσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας ἦταν ἡ μισθοδοσία τοῦ Κλήρου ἀπό τό Κράτος. Παράλληλα, εἶχε ὁρισθεῖ ἀρχικά φορολόγηση κατά 25% καί ἀργότερα 35% τῶν εἰσπράξεων τῶν ναῶν γιά τήν ἐνίσχυση τοῦ σχετικοῦ ταμείου. Ἡ φορολόγηση αὐτή καταργήθηκε τό 2004. Ἰσχύουν ὅμως ἄλλες φορολογήσεις τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, οἱ ὁποῖες ἔφθασαν γιά τό 2011 τό ποσό τῶν 12.584.139,92€ .
Ἐπειδή ἡ μισθοδοσία τοῦ Κλήρου εἶναι ἀποτέλεσμα συμβάσεων, σημαίνει ὅτι ὁποιαδήποτε διακοπή της (μισθοδοσίας) θά ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τή λύση τῶν συμβάσεων καί τήν ἐπιστροφή τῶν παραχωρηθέντων στήν Ἐκκλησία. Ὁπότε θά προκύψει τεράστιο πρόβλημα .
Ἀλλά πόσοι εἶναι οἱ κληρικοί ποῦ μισθοδοτοῦνται ἀπό τό κράτος; Σήμερα ὑπολογίζονται σέ 8500 στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί περίπου 1000 στήν Κρήτη καί τά Δωδεκάνησα, ἐνῶ ὑπάρχει ἱκανός ἀριθμός ἀποσπασμένων πού ὑπηρετοῦν τούς ἕλληνες τοῦ ἐξωτερικοῦ.
Σέ ὁρισμένες χῶρες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης οἱ θρησκευτικοί λειτουργοί ἀμείβονται ἀπό τό κράτος, ὅπως στό Βέλγιο, τήν Τσεχία, ὅπου ἔχουν μάλιστα ἀνταποδοτικό χαρακτήρα καί ἀφοροῦν στίς κατασχέσεις τῆς Ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας ἀπό τό πρώην Κομμουνιστικό καθεστώς. Στή Γαλλία, στίς περιφέρειες τῆς Ἀλσατίας καί της Μοζέλ (πρώην Λωρραίνη) μέ 3.5 ἑκατομμύρια πληθυσμό, οἱ κληρικοί τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν, τῶν Προτεσταντῶν καθώς καί οἱ Ραβίνοι πληρώνονται ἀπό τό Δημόσιο ταμεῖο τοῦ κράτους. Στό Λουξεμβοῦργο, οἱ κληρικοί καί οἱ ραβίνοι πληρώνονται ἀπό τό κράτος.
Στή Ρουμανία οἱ λειτουργοί τῶν ἀναγνωρισμένων θρησκειῶν πληρώνονται ἀπό τό κράτος. Στή Σλοβακία τό κράτος ἐπιδοτεῖ τούς μισθούς τῶν κληρικῶν. Στήν Ἑλβετία, στά περισσότερα ἀπό τά 26 καντόνια, οἱ ἰδιωτικές ἑταιρεῖες πληρώνουν ὑποχρεωτικά φόρο ὑπέρ τῆς Ἐκκλησίας.
Στήν Ἑλλάδα οἱ Ἐφημέριοι, ἄν καί μισθοδοτοῦνται ἀπό τό Δημόσιο, δέν ἀποκτοῦν τή δημοσιοϋπαλληλική ἰδιότητα, ἀλλά οὔτε καί τήν ἰδιότητα ὑπαλλήλου Ν.Π.Δ.Δ., παρά τό ὅτι ἡ Ἐκκλησία καί τά νομικά της πρόσωπα εἶναι δημοσίου δικαίου. «…ἀφοῦ οἱ Ἐφημέριοι εἶναι κυρίως θρησκευτικοί καί πνευματικοί λειτουργοί καί ὄχι συνήθεις διοικητικοί ὑπάλληλοι» . Καί αὐτή ἡ μισθοδοσία τῶν κληρικῶν ἀπό τό Δημόσιο, δέν τούς προσδίδει τήν ἰδιότητα δημοσίου ὑπαλλήλου. Καταβάλλεται ἀπό τήν Πολιτεία γιά χάρη τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἀποτελεῖ, ὅμως, ἀντιπαροχή γιά τήν ἐπιτέλεση τῶν ἱερατικῶν τους καθηκόντων, ἀλλά κάλυψη ἀπό τήν Ἐκκλησία τῶν βιοτικῶν τους ἀναγκῶν.
Συνεχίζεται…
*Ο πατήρ Βασίλειος Καλλιακμάνης είναι καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.
