Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024 | 0:41

Στο Κίεβο θα «χτιστεί» ή θα «γκρεμιστεί» η Τρίτη Ρώμη

Ανδρέας Λουδάρος
Ανδρέας Λουδάρος
Ο Ανδρέας Λουδάρος έχει σπουδάσει δημοσιογραφία στην Αθήνα. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ. Εργάζεται ως εκκλησιαστικός συντάκτης από το 1999

Του ιδίου συγγραφέα:

Τις τελευταίες δεκαετίες στους κόλπους της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη ένα απίστευτα σύνθετο και πολυδιάστατο παιχνίδι εξουσίας το οποίο στην πραγματικότητα είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης δυο κόσμων.

Από τη μια είναι η παραδοσιακή ηγέτιδα δύναμη, η Κωνσταντινούπολη και από την άλλη πλευρά βρίσκεται μια αναδυόμενη δύναμη η οποία όσο κι αν μέχρι πρότινος το διέψευδε στα λόγια, στην πράξη έκανε ότι μπορούσε ώστε να γίνει αυτό που συνήθως λέμε «χαλίφης στη θέση του χαλίφη».

Η θεωρία της Τρίτης Ρώμης η οποία συμπυκνώνει όλη τη στρατηγική του ρωσικού εκκλησιαστικού ιμπεριαλισμού πάντα σε αγαστή συνεργασία με την κρατική εξουσία, (αν όχι υπό τις εντολές της) δεν είναι κάτι νέο. Από την εποχή του Μεγάλου Πέτρου και της Μεγάλης Αικατερίνης, όταν οι προφητείες του μοναχού Αγαθάγγελου περί «ξανθού γένους» έγιναν «εργαλείο» στα χέρια των εκπροσώπων της Αγίας Ρωσίας, συγκεκριμένοι κύκλοι εργάζονται με την ελπίδα και το όνειρο πως η καρδιά της Ορθοδοξίας θα χτυπήσει στη Μόσχα.

Εάν οι Ρώσοι ήταν λίγο περισσότερο πιστοί απέναντι στους φίλους και συμμάχους τους ίσως αυτό να είχε συμβεί από τότε, αλλά η συγκεκριμένη αυτοκρατορία είχε πάντα αυτό το πρόβλημα. Στα μάτια της ήταν όλοι υποτελείς και αναλώσιμοι.

Θα μου πει κάποιος… τι σχέση έχει η Τρίτη Ρώμη με το Αυτοκέφαλο της Ουκρανίας; Η απάντηση είναι απλή. Το ουκρανικό αυτοκέφαλο και οι προς αυτό ενέργειες είναι ουσιαστικά η θρυαλλίδα η οποία θα πυροδοτήσει τις εξελίξεις οι οποίες θα δώσουν το τέλος της θεωρίας της Τρίτης Ρώμης ή θα σημάνουν την αρχή της εποχής της.

ΤΡΙΤΗ ΡΩΜΗ ΜΕΣΩ ΚΙΕΒΟΥ
Είναι αλήθεια πως για την Ρωσία η ουκρανική εκκλησιαστική επικράτεια είναι ζωτικής σημασίας. Αριθμητικά αντιστοιχεί στο ήμισυ σχεδόν της δυνάμεως της, σε ενορίες και κληρικούς. Σημειολογικά είναι η κοιτίδα της πνευματικότητάς της. Η Λάβρα των Σπηλαίων στο Κίεβο είναι για τους Ρώσους ότι για εμάς η Αγία Σοφία. Και ο Δνείπερος ποταμός ο οποίος περνά από Ρωσία, Λευκορωσία και Ουκρανία είναι ο δικός τους Ιορδάνης ποταμός μιας και εκεί, βαφτίστηκαν οι Ρως και ο πρίγκιπας τους ο Βλαδίμηρος… πριν καν υπάρξει η Ρωσία.

Όλα τα παραπάνω από μόνα τους θα ήταν αρκετά για τη Ρωσία ώστε να αντιδράσει σκληρά στο ενδεχόμενο αυτονόμησης της ουκρανικής Εκκλησίας. Όμως φαίνεται πως αυτή η μάχη συμπίπτει ή προκαλεί μια άλλη. Μια μεγαλύτερη. Για την ακρίβεια τη μητέρα των μαχών.

Προκειμένου να εδραιώσει τη θέση της και να χτυπήσει τα επιχειρήματα της Κωνσταντινούπολης, η Μόσχα άρχισε ήδη να αμφισβητεί ανοιχτά την οικουμενικότητα του Φαναρίου. Ο Βολοκλολάμσκ Ιλαρίων δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή πως το Αυτοκέφαλο της Ρωσίας δεν προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη ενώ επιχειρηματολόγησε ανοιχτά κατά της δημιουργίας ενός «Πάπα» στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Δεν μπορώ να γνωρίζω αν το κάνουν ηθελημένα ή αν απλά έχουν χάσει την ψυχραιμία τους εξαιτίας της πίεσης, αλλά στο τέλος της ημέρας εκεί καταλήγουμε.

Από την άλλη η Κωνσταντινούπολη αποκτά την ευκαιρία, για πρώτη φορά τους τελευταίους αιώνες, να δείξει ποιος επιτέλους είναι ο Οικουμενικός Θρόνος. Είναι η ευκαιρία της να υπερασπιστεί τον ρόλο της Μητέρας Εκκλησίας και του ιερού κέντρου.

Η Αυτοκεφαλία του Κιέβου δεν θα είναι απλά μια ακόμη κόντρα. Μια Εσθονία ή μια Τσεχία. Ανάμεσα στις γραμμές του Τόμου της ουκρανικής Αυτοκεφαλίας θα γραφτεί και ένας ακόμη Τόμος, αυτός της ηγέτιδας δύναμης στον χώρο της Ορθοδοξίας.

Και οι Εκκλησίες που θα κληθούν αργά η γρήγορα να πάρουν θέση απέναντι στα γεγονότα, δεν θα κληθούν απλά να αποδεχθούν μια ακόμη Αυτοκέφαλη Εκκλησία στις τάξεις τους. Ούτε απλά το μέρος του ενός ή του άλλου. Οι Εκκλησίες θα κληθούν για πρώτη φορά στα χρονικά να αποφασίσουν ποιος θέλουν να ηγείται αυτού του πανάρχαιου θεσμού που λέγεται Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Άραγε θα νιώθουν το ίδιο ή περισσότερο ασφαλείς με την Μόσχα να κατέχει τον τίτλο της Πρωτόθρονης ή θα επιλέξουν την σταθερότητα και την ασφάλεια που παρέχει αιώνες τώρα το καθημαγμένο Φανάρι;

Η αλήθεια είναι πως το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει κάνει πολλά λάθη αλλά ποτέ δεν συμπεριφέρθηκε με ασέβεια η μειωτικά απέναντι στις αδερφές ή τις θυγατέρες του Εκκλησίες. Μόνη εξαίρεση η Ελλάδα και αυτό γιατί ακόμη και τώρα σχεδόν δυο αιώνες μετά, δεν έχει κατορθώσει θα διαχειριστεί την αφύσικη ταυτόχρονη σχέση αδερφής και θυγατέρας.

Αυτή λοιπόν η μάχη θα κρίνει τα πάντα. Αν η Μόσχα χάσει, θα κάνουμε καιρό να ακούσουμε ξανά τη φράση «Τρίτη Ρώμη». Ίσως εμείς να μην ζούμε καν όταν κι αν ξανακουστεί. Στην αντίθετη περίπτωση ο Ρώσος Πατριάρχης θα μπορεί επιτέλους να ζήσει το όνειρο του.

ΣΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ