Σε ένα θαύμα του Αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου, οφείλει την ονομασία του ο ενοριακός ναός του Αγίου Δημητρίου “των Όπλων”, που βρίσκεται στα Κάτω Πατήσια.
Όπως αναφέρει η παράδοση, ο ναός του Αγίου Δηµητρίου των Όπλων, εκτός του πλήθους των αναφορών του στην τοπική παράδοση, συνδέεται άρρηκτα και µε την Ελληνική Επανάσταση, το θαυμαστό δε γεγονός αποτέλεσε κοµβικό σηµείο για την έναρξη του επαναστατικού αγώνα στην Αττική και την συνοχή των μετώπων της Ρούμελης και του Μωριά.
Όπως καταγράφει το βιβλίο του Δηµητρίου Γεωργ. Γιώτα, «Οι Μενιδιάτες κατά τον 18ο αιώνα και την Επανάσταση του ’21» «…λίγο πριν επαναστατήσει η Αττική ύπαιθρος, ο Χατζη-Μελέτης µε τη συνοδεία του κατέβηκε στην Αθήνα και επισκέφθηκε το Βοεβόδα. Στη συζήτηση που είχαν, ο Χατζη-Μελέτης του παρέστησε τα πράγµατα πολύ άσχηµα. Ότι δηλαδή, γύρω από την Αθήνα τριγύριζαν διάφορες συµµορίες Τουρκαλβανών που κάθε µέρα αυξάνονταν και στόχο είχαν τη λεηλασία της πόλης. Ακόµα του είπε ότι ο οπλισµός των Χασιωτών δεν είναι επαρκής για να τις συγκρατήσει, αν προσπαθούσαν να κατέβουν προς την πόλη από το δερβένι αυτό.
Ο Βοεβόδας, που µέχρι τότε δεν είχε στοιχεία για την εξέγερση των Χασιωτών, συναίνεσε να δοθεί πρόσθετος οπλισµός στο Χατζή-Μελέτη. Προνοητικός αυτός, είχε µαζί του και µουλάρια, τα οποία φόρτωσε µε τον οπλισµό και αµέσως αναχώρησε για τη Χασιά. Στον Άγιο Δηµήτριο (σήµερα σώζεται η εκκλησία στην οδό στρατηγού Καλάρη κοντά στις Τρεις Γέφυρες), σταµάτησε να ξεκουράσει τα ζώα και τους ανθρώπους του. Ξάπλωσαν και κοιµήθηκαν στην Εκκλησία. Στον ύπνο του άκουσε µιά φωνή, προερχόµενη από την εικόνα του Αγίου Δηµητρίου, να τον προστάζει: -«Στα όπλα!». Αλαφιασµένος ξύπνησε και πιστεύοντας ότι ήταν θαύµα και προειδοποίηση, πρόσταξε τα παληκάρια του να φορτώσουν αµέσως τα µουλάρια και να φύγουν. Έτσι κι έγινε. Μετά από ώρα έφτασαν και οι Τούρκοι, οι οποίοι είχαν πείσει τον Βοεβόδα ότι είχε κάνει λάθος να εξοπλίσει µέ πρόσθετο οπλισµό τους Χασιώτες και παίρνοντας την άδειά του, έτρεξαν να προλάβουν το Χατζη-Μελέτη για να του πάρουν τα όπλα πίσω. Ήταν όµως αργά. Ο Χατζη- Μελέτης ήταν κιόλας στη Χασιά, οπλισµένος και δυνατός. Έτσι λοιπόν λέει η παράδοση. Από τότε, το ξωκλήσι του Αγ. Δηµητρίου ονοµάστηκε «Άγιος Δηµήτριος των όπλων. Στο βιβλίο του Δηµητρίου Γεωργ. Γιώτα, «Οι Μενιδιάτες κατά τον 18ο αιώνα και την Επανάσταση του ’21» (Αχαρνές, 1990, σελ. 53-54) κα ταγράφονται τα εξής: «…λίγο πριν επαναστατήσει η Αττικη ύπαιθρος, ο Χατζη-Μελέτης µε τη συνοδεία του κατέβηκε στην Αθήνα και επισκέφθηκε το Βοεβόδα.
Στη συζήτηση που είχαν, ο Χατζη-Μελέτης του παρέστησε τα πράγµατα πολύ άσχηµα. Ότι δηλαδή, γύρω από την Αθήνα τριγύριζαν διάφορες συµµορίες Τουρκαλβανών που κάθε µέρα αυξάνονταν και στόχο είχαν τη λεηλασία της πόλης. Ακόµα του είπε ότι ο οπλισµός των Χασιωτών δεν είναι επαρκής για να τις συγκρατήσει, αν προσπαθούσαν να κατέβουν προς την πόλη από το δερβένι αυτό. Ο Βοεβόδας, που µέχρι τότε δεν είχε στοιχεία για την εξέγερση των Χασιωτών, συναίνεσε να δοθεί πρόσθετος οπλισµός στο Χατζή-Μελέτη. Προνοητικός αυτός, είχε µαζί του και µουλάρια, τα οποία φόρτωσε µε τον οπλισµό και αµέσως αναχώρησε για τη Χασιά. Στον Άγιο Δηµήτριο (σήµερα σώζεται η εκκλησία στην οδό στρατηγού Καλάρη κοντά στις Τρεις Γέφυρες), σταµάτησε να ξεκουράσει τα ζώα και τους ανθρώπους του. Ξάπλωσαν και κοιµήθηκαν στην Εκκλησία. Στον ύπνο του άκουσε µιά φωνή, προερχόµενη από την εικόνα του Αγίου Δηµητρίου, να τον προστάζει: -«Στα όπλα!». Αλαφιασµένος ξύπνησε και πιστεύοντας ότι ήταν θαύµα και προειδοποίηση, πρόσταξε τα παληκάρια του να φορτώσουν αµέσως τα µουλάρια και να φύγουν. Έτσι κι έγινε. Μετά από ώρα έφτασαν και οι Τούρκοι, οι οποίοι είχαν πείσει τον Βοεβόδα ότι είχε κάνει λάθος να εξοπλίσει µέ πρόσθετο οπλισµό τους Χασιώτες και παίρνοντας την άδειά του, έτρεξαν να προλάβουν το Χατζη-Μελέτη για να του πάρουν τα όπλα πίσω. Ήταν όµως αργά. Ο Χατζη- Μελέτης ήταν κιόλας στη Χασιά, οπλισµένος και δυνατός. Έτσι λοιπόν λέει η παράδοση. Από τότε, το ξωκλήσι του Αγ. Δηµητρίου ονοµάστηκε «Άγιος Δηµήτριος των όπλων». Σύµφωνα µέ το ως άνω ιστορικό, το θαύµα πραγµατοποιήθηκε την νύκτα 31ης Μαρτίου προς 1η Απριλίου 1821, ενώ η Επανάσταση των Αθηνών ξεκίνησε την 1η Απριλίου του 1821 από τον οπλαρχηγό Μελέτιο Βασιλείου (Χατζημελέτη) στη Φυλή και, ως εκ τούτου, η παρέµβαση του Αγίου Δηµητρίου υπήρξε καταλυτική για την απελευθέρωση της πόλεως των Αθηνών».
Το γεγονός αυτό τιμάται κάθε χρόνο στο ναό και σήμερα τελέστηκε πανηγυρική θεία Λειτουργία, ιερουργούντος του Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως (Αιγύπτου) κ. Θεοδώρου, ο οποίος ευχαρίστησε τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο για την άδεια και τον προϊστάμενο π. Φιλούμενο Ρούμπη για την αδελφική πρόσκληση να συμμετάσχει αυτής της άγνωστης εορτής. Τόνισε δε ότι “μπορεί ο Άγιος Δημήτριος να τότε να κάλεσε τους οπλαρχηγούς να πάρουν τα όπλα, όμως σήμερα μας καλεί να αναλάβουμε τα πνευματικά όπλα όπως είναι η νηστεία, προσευχή, η εγκράτεια και η ελεημοσύνη”.
Ο π. Φιλούμενος αναφερόμενος στο θαύμα του Αγίου Δημητρίου είπε πως η χάρις του Θεού επεμβαίνει στην πραγματικότητα και έρχεται να την μεταβάλλει, φανερώνοντας σε εμάς ένα πολύ μικρό μέρος της δόξης Του. Ακόμα αποδεικνύει ότι ο Θεός φροντίζει για τον κόσμο που ο ίδιος δημιούργησε. Κάθε θαύμα που εορτάζουμε είναι μια απόδειξη του Κυρίου ότι θα έλθει ενδόξως κατά την Δευτέρα Παρουσία. Με αυτή την προσδοκία ζούμε και συμμετέχουμε στα Μυστήρια της Εκκλησίας μας. Ας παρακαλέσουμε λοιπόν και τον Άγιο Δημήτριο να μας φέρει πιο κοντά στον Θρόνο του Κυρίου”.
Στο τέλος ξενάγησε τον Μητροπολίτη Ηλιουπόλεως στον παλιό ναό όπου επιτελέστηκε το θαύμα και απ’όπου πέρασαν σπουδαίες εκκλησιαστικές προσωπικότητες. Πιο συγκεκριµένα, καταγεγραµµένες µαρτυρίες αναφέρουν ότι ο Άγιος Νεκτάριος Επίσκοπος Πενταπόλεως πολλάκις τελούσε εδώ τη Θεία Λειτουργία, και γι’ αυτό το λόγο ο σύγχρονος Άγιος της Εκκλησίας µας Γέρων Φιλόθεος Ζερβάκος (ο οποίος επίσης κατά καιρούς ιερουργούσε εδώ) προσέφερε µέ έγγραφό του ως ευλογία ένα επιτραχήλιον του Αγίου, µικρότατο τεµάχιο των ιερών λειψάνων του και προσωπικά του αντικείµενα. (Εξάλλου το κάτωθεν του νέου Ιερού Ναού Παρεκκλήσιον είναι αφιερωµένο στον Άγιο Νεκτάριο). Οµοιως και ο Όσιος Νικόλαος ο Πλανάς, λειτουργός όλων των παλαιών και κατανυκτικών Ιερών Παρεκκλησίων των Αθηνών, ιερουργούσε συχνά και στο Ναό µας, ενώ η κυρά των Αθηνών, Αγία Οσιομάρτυς Φιλοθέη η Αθηναία, κατέφευγε συχνά προσευχόμενη στον τόπο αυτό.
